a-Konjugation
rogāre
rogō rogāvī rogātum
Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:
rogo, āvī, ātum, āre (verwandt mit rego ›nach etwas langen‹), etwas holen
I)eigentlich
aquam hinc de proxumoPlaut. rud. 404
purpurae exemplum (Probe) aliundeCornif. rhet. 4, 9
vergleiche
aliunde exemplum quaeritentibid.
II)übertragen
A)jemanden (nach etwas) fragen
1)im Allgemeinen
a)aliquem aliquid
unum te rogare voloPlaut.
hanc (colubram) cum rogaret causam facinorisPhaedr.
quid me istud rogas? inquit: Stoicos rogaCic.
im Passiv
multa rogatusOv.
si ei rei, quam primo rogetur, recte assenserit, wenn er auf die ihm zuerst vorgelegte Frage seine Zustimmung richtig abgibtCic.
b)aliquid
hoc quod rogo respondePlaut.
quasi aliquid rogaturus propius accessitSuet.
via roganda est, du musst nach dem Weg fragenOv.
Partizip substantivisch
alicui ad rogatum respondere (das Gefragte)Cic. Flacc. 10
c)aliquem
quem ego igitur rogem etc.Ter.
und in der Umgangssprache
men rogas? me rogas? rogas me? du fragst mich? du fragst mich erst (noch)?Plaut.Ter.
d)mit de und Ablativ
rogatus de cybaea, tenetis memoriā, quid responderitCic.
respondeto ad ea, quae de te ipso rogaroCic.
de istoc (darum) rogare omittePlaut.
e)mit folgendem Fragesatz
rogo, num quid velit?Ter.
rogavi, pervenissentne AgrigentumCic.
rogant, cur malimus etc.Varro LL.
rogant me servi, quo eamPlaut.
quae sit, rogoTer.
f)absolut
roganti respondeboPlaut.
prius respondes, quam rogoPlaut.
und in der Umgangssprache
rogas? du fragst?KomikerCic.
etiam rogas? du fragst noch?Komiker
2)insbesondere
a)als publizistischer terminus technicus: von jeder amtlichen Anfrage
α)aliquem sententiam und bloß aliquem, jemanden um seine Meinung, seine Stimme fragen, befragen
Racilius surrexit et de iudiciis referre coepit. Marcellinum quidem primum rogavit. In sententiam dixit, ut etc. Postea Racilius de privatis me primum sententiam rogavitCic.
quos priores sententiam rogabatCic.
im Passiv
cum omnes ante me rogati gratias Caesari egissent, ego rogatus mutavi meum consiliumCic.
me esse rogatum sententiamCic.
β)rogare populum oder legem oder absolut
eigentlich: das Volk wegen eines Gesetzes befragen, daher überhaupt beim Volk einen Gesetzesvorschlag machen, ein Gesetz beantragen
in aes incīdi iubebitis credo illa legitima: consules populum iure rogaverunt populusque iure scivitCic.
r. plebemCic.
r. legemCic.
absolut
ego hanc legem, uti rogas, iubendam censeoLiv.
unpersönlich
nunc rogari, ut populus consules creetLiv.
γ)rogare (populum) magistratum, dem Volk eine Behörde zur Wahl vorschlagen
ut consules roget praetor vel dictatorem dicatCic.
praetores cum ita rogenturCic.
Romam ad rogandos magistratus (zur Wahl der M.) proficisciturSall.
comitia consulibus rogandis habuitCic.
mit doppeltem Akkusativ
qui plebem Romanam tribunos plebi rogaret, der römischen Plebs Volkstribunen vorschlagen, die römische Plebs Volkstribune wählen lassenLiv. 3, 65, 4
absolut
mortuo rege Pompilio Tullum Hostilium populus regem interrege rogante comitiis curiatis creavitCic.
b)als militärischer terminus technicus: rogare milites sacramento, gleichsam um den Eid befragen, das heißt vereidigen, den Fahneneid schwören lassenCaes.Liv.und andere
und ohne sacramento
vis rogare?Plaut. mil. 38 (68 Br.)
c)als juristischer terminus technicus: jemanden um seinen Willen zum Eingehen einer Stipulation fragen
roga me viginti minas, ut me effecturum tibi quod promisi scias, stipuliere von mir usw.Plaut.
rogavit Titius, spopondit MaeviusICt.
B)jemanden bittend um etwas ersuchen, bitten, von jemanden etwas bittend verlangen
1)im Allgemeinen
a)aliquid ab aliquo
ab amico alicunde mutuom argentumPlaut. trin. 758
a Metello missionemSall. Iug. 64, 1
ut ab avunculo rogetur Aethiops (der Mohr)Cornif. rhet. 4, 63
b)aliquem aliquid
hoc te vehementer etiam atque etiam rogoCic.
c)aliquid
aquamPlaut.
utenda vasaPlaut.
res turpesCic.
auxiliumCaes.
vitamSen. rhet.
auxilium summissā voceOv.
d)aliquem
Taurum de aqua per fundum eius ducendaCic.
transisse se Rhenum non suā sponte, sed rogatum et arcessitum a GallisCaes.
ambiuntur, rogantur, werden um ihre Stimme gebetenCic.
in proximum annum consulatum petere vel potius rogare, um das K. bettelnCic.
e)aliquem mit pro und Ablativ
ut per omnes deos pro vita eius rogareturLact. de mort. pers. 17, 5
f)mit folgendem ut oder ne und Konjunktiv oder mit bloßem Konjunktiv
eum rogato, ut relinquat alias res et huc veniatPlaut.
sed ego cesso ad Thaidem hanc deducere et rogare ad cenam ut veniatTer.
id ut facias, te etiam atque etiam rogoCic.
etiam atque etiam te rogo atque oro, ut eum iuvesCic.
rogat et orat Dolabellam, ut etc.Cic.
mit bloßem Konjunktiv
qui rogarat, ubi nata esset, diceretPlaut.
rescribas nobis ad omnia rogamusBrut. in Cic. ep.
Caesar consolatus rogat, finem orandi faciatCaes.
illud rogo, legi potius quam scorto cadatSen. rhet.
mit folgendem ne und Konjunktiv
ac te illud primum rogabo, ne quid invitus meā causā faciasCic. ep. 13, 1, 2
g)mit folgendem Infinitiv
roget (eum) morariCatull. 35, 10
h)mit folgendem AcI
multa rogant utenda dariOv. art. am. 1, 433
tot mihi natales contingere vana rogaviOv. met. 14, 138
summis precibus rogat sibi perferri ostendique puerumIustin. 1, 4, 9
i)absolut
neque ego sic rogabam, ut petere (zu fordern) vidererCic.
pater et filius pro vita rogantesSuet.
in blandiendo, rogando lenis et summissa voxQuint.
2)insbesondere: bitten = einladen
aliquem, jemanden zum Besuch einladen, sich den Besuch jemands erbittenCic. ep. 16, 22, 1; ad Att. 2, 3, 3
mit Angabe wohin? durch ad oder in und Akkusativ
aliquem ad PalatiumLampr. Alex. Sev. 48, 1
aliquem in senatumLampr. Heliog. 4, 1
mit Angabe wozu? durch ad oder in und Akkusativ
aliquem ad signandum testamentum, aliquem in advocationem, aliquem in consiliumPlin. ep. 1, 9, 2
aliquem in consiliumGell. 14, 2, 9
aliquem ad prandiumLampr. Heliog. 28, 5
aliquem ad conviviumIustin. 43, 3, 10Amm. 28, 4, 17
aliquem ad nuptiasAmm. 14, 6, 24
☞Archaistischer Konjunktiv Perfekt rogassit, rogassintCic. de legg. 3, 9 und 10
Paragogischer Infinitiv rogarierLex Sull. bei Cic. Caecin. 95
Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:
rogō, āvī (rogāssint, for rogāverintCic.), ātus, āre, to ask, question, interrogate
My. quid vis? Da. At etiam rogas? can you ask?Ter.
de istac rogas VirgineTer.
de te ipsoCic.
Dictura es quod rogo?Ter.
omnia rogabatCic.
quem igitur rogem?Ter.
cum eos nemo rogaretCic.
quae te de te ipso rogaroCic.
Hanc (colubram) alia cum rogaret causam facinorisPhaedr.
ad ea, quae rogati erunt, respondereCic.
Quodsi me populus R. roget, cur Non, etc.Hor.
quae sit, rogoTer.
rogavi pervenissentne Agrigentum?Cic.
Quid verum atque decens, curo et rogoHor.
In public life, to ask an opinion, call upon to vote
de re publica sententiam rogoCic.
qui ordo in sententiis rogandis servari solet, in calling the roll (of senators)Cic.
quos priores sententiam rogabatCic.
omnes ante me rogatiCic.
primus sententiam rogatusSall.
Of a bill or resolution, to question concerning, bring forward for approval, propose, move, introduce
consules populum iure rogaveruntCic.
ego hanc legem, uti rogas, iubendam censeoLiv.
nunc rogari, ut populus consules creetLiv.
To propose for election, offer as a candidate, nominate
populus regem, interrege rogante, creavit, on the nomination ofCic.
ut consules roget praetorCic.
praetores, cum ita rogentur, ut collegae consulibus sint, etc.Cic.
comitia rogando conlegaeLiv.
ad magistratūs rogandos proficisciturSall.
ut duo viros aedilīs ex patribus dictator populum rogaretLiv.
Of soldiers, with sacramento, to require answer under oath, bind by oath
(milites) consulis sacramentoCaes.
sacramento rogatos arma capere cogebat, swore them into the service and forced them, etc.Liv.
To ask, beg, request, solicit, implore
neque enim ego sic rogabam, ut, etc., did not solicit in such a wayCic.
Prov.
malo emere quam rogare, i.e. it is absurdly cheapCic.
With accusative
hoc te vehementerCic.
res turpīsCic.
Otium divos rogatHor.
ab Metello missionemSall.
ambiuntur, rogantur, are asked for their votesCic.
etiamsi precario essent rogandiCic.
non suā sponte sed rogatus a GallisCaes.
cum consulatus petebatur, non rogabatur, etc., was not begged forCic.
legatos ad Caesarem mittunt rogatum auxiliumCaes.
etiam atque etiam te rogo atque oro, ut eum iuvesCic.
ut temptes dissimulare rogatOv.
Caesar consolatus rogat, finem orandi faciatCaes.
rogat frater, ne abeas longiusTer.
ne quid invitus meā causā faciasCic.
euntem (eum) morariCatull.
To invite, ask a visit from
Tertia aderit, modo ne Publius rogatus sitCic.
PomponiamCic.
Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu