Adjektiv 3. Dekl. zweiendig (i-Dekl.)
inānis e
Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:
in-ānis, e, leer, ledig (Gegensatz plenus, completus, confertus, onustus)
I)eigentlich
A)im Allgemeinen
vas, domusCic.
granumPlin.
homo, ledig, ohne LastPlaut.
equus, ohne ReiterCic.
navis, ohne Bemannung, unbemanntCaes., ohne Ladung, unbeladen (Gegensatz onusta)Cic. Caes.
funda, leere (ohne Schleuderstein)Sen.
laeva, leere Linke (ohne goldenen Ring)Hor.
litterae, inhaltsleereCic.
syngraphae, ungültige WechselCic.
tumulusVerg.
umbra (von Toten), körperloserOv.
so auch
imagoOv. und vulgusOv.
inania regnaVerg. oder inania TartaraOv., Reich der körperlosen Schatten, Unterwelt
corpus, unbeseelter, toter (griechisch ἀπολελοιπος ψυχών σῶμα)Cic.
funus, ohne Leichnam (weil der Körper in einen Schwan verwandelt wurde)Hor.
vultus, ohne AugenSen. poët.
lumina, blindOv.
galea, leerer (als nicht mehr vom Kopf gefüllter), abgenommener HelmVerg. Ov. (Gegensatz galea plena, vom aufgesetzten HelmSil.)
leo, LöwenhautStat.
vulnus, hohleOv.
Gaurus, klüftigIuven.
mit Genitiv
inane lymphae doliumHor.
corpus inane animaeOv.
mit Ablativ
epistula inanis aliquā re utili et suaviCic.
tota insula cultoribus inanis estSall. fr.
mit ab und Ablativ
inanis a marsupioPrud. perist. 2, 104
neutrum substantivisch: ināne, is, neutrum, der leere Raum (Gegensatz plenum)
infinitumCic.
insbesondere der leere Luftraum
est in rebus inaneLucr.
per inane oder per inania, durch die LuftCic.Verg.und andere
und die hohle Stelle, die MineLiv. 38, 7, 9
B)insbesondere
1)mit leeren Händen
a)ohne etwas, von dem, der zum Einkauf usw. einer Sache ausging
redireCic.
und (wie κενεός) von dem, dem etwas abgenommen wurde, was er zurückbringen sollte
revertiCic.
und von dem, der ohne Geschenke zur Geliebten kommt
si pulset inanisProp.
b)leer = arm, unbemitteltPlaut.
civitasCic.
oder = unbereichert
egentes inanesque discedereCic.
oder = ausgeleert, ausgeplündert, ausgesogen
Siciliam inanem offendere (antreffen)Cic.
2)mit leerem Magen, nüchtern, hungrig
venterHor. sat. 1, 6, 127
von Personen
parasitusPlaut. Stich. 231
siccus, inanis sperne cibum vilemHor. sat. 2, 2, 14
II)übertragen
1)überhaupt leer an etwas (Gegensatz plenus), mit Genitiv
omnia nonne plena consiliorum, inania verborum videmus?Cic.
quae inanissima prudentiae reperta suntCic.
pectus inane deorum, gottverlassenSil.
2)leer, hohl, gehaltlos
elocutioCic.
verbaVerg.
nihil est inaneQuint.
substantivisch: ināne, is, neutrum, das Leere, Hohle, das heißt Außerwesentliche (Gegensatz solidum, das Gediegene, Wesentliche)Hor.
und so Plural: unwesentliche Äußerlichkeiten (Elemente)
belli, famae, honorisTac.vergleiche Heräus Tac. hist. 2, 69, 7
3)grundlos, unbegründet, nichtig
motusCic.
causaVerg. Ov.
credulitasTac.
locationes falsae atque inanes (angebliche, fingierte)Cic.
substantivisch: inānia (neutrum Plural), das Unbegründete
falsa et inaniaTac.
inania famaeTac.
convictis inanibusLact.
4)leer, eitel, nichtig, nutzlos, erfolglos, vergeblich
cogitationesCic.
contentionesCic.
opera, minaeHor.
spesVerg.
temporaOv.
substantivisch
inānia (neutrum Plural), nichtige Dinge, eitel Dunst, captareHor. de art. poët. 230
5)eitel, eingebildet, selbstgefällig, gefallsüchtig, aufgeblasen, hochtrabend
animusCic.
cupiditatesCic.
ambitioHor.
superbiaSall.
inaniora ingeniaLiv.
inanissimi hominesLact. 2, 17, 8
substantivisch
a)inānēs, ium, maskulin, eitle Toren, Gecken (von Dichterlingen)Hor. sat. 1, 4, 76
b)ināne, neutrum, Eitles usw.
nihil est in me inaneCic.
specie inanium, bloßer ÄußerlichkeitenTac.
☞Nebenform inānus, a, umSchol. Iuven. 15, 23, wo vacui capitis durch inani capitis erklärt wirdCorp. inscr. Lat. 6, 28239 ›zetema plenum et inanum‹
Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:
inānis, e, adjective with comparative and superlative, empty, void
vasCic.
domum reddere inanemCic.
naves (opp. onustae)Caes.
naves, dismantledCic.
tumulus, cenotaphVerg.
sepulchrumOv.
Void, stripped, deserted, abandoned, unoccupied
civitasCic.
egentes inanesque discedere, empty-handedCic.
equus, without a riderCic.
Absint inani funere neniae, without a corpseHor.
venter, hungryHor.
quod inani sufficit alvoIuv.
laeva, without ringsHor.
litterae, emptyCic.
paleae, lightVerg.
corpus, lifelessCic.
galea, i.e. harmlessVerg.
umbraOv.
verba, a semblance of speechVerg.
Gaurus (an extinct volcano)Iuv.
epistula inanis aliquā re utiliCic.
ager centum aratoribus inanior est, less populous byCic.
Sanguinis pectus inaneOv.
lymphae doliumHor.
Figuratively, empty, useless, worthless, vain, unprofitable
Laborem inanem capitTer.
honesti inane nomen esseCic.
elocutioCic.
damnatus inani iudicioIuv.
minaeCic.
multae res, ut gloria, unsubstantialCic.
causas nectis inanīs, pretextsVerg.
simulatioCaes.
fama, unfoundedVerg.
Tempus, leisureVerg.
omnia plena consiliorum, inania verborum, poor in wordsCic.
quae inanissima prudentiae reperta suntCic.
Of persons, vain, puffed up, worthless, petty
homoSall.
inanīs Hoc iuvat, empty headsHor.
animusCic.
inaniora ingeniaLiv.
ināne, is, neuter inanis, an empty space, void, open space
ad inane pervenireLiv.
nullumCic.
vacuumVerg.
audito sonitu per inaneOv.
rapti per inania ventoOv.
Figuratively, vanity, worthlessness
inane abscindere soldoHor.
inania captareHor.
inter inania belli, as an idle showTac.
Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu