o-Dekl. (n.)
coniugium coniugiī n
Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:
coniugium, ī, neutrum (coniungo), die Verbindung, Vereinigung
I)im Allgemeinen
corporis atque animaeLucr. 3, 843 (845) sq. (Gegensatz corporis atque animai discidiumLucr. 836 [838] sq.)
inter has (feminas) et Theodorum quasi coniugium animosi spiritus esse potuit, die Keckheit des Th. ähnelte vielleicht dem Benehmen dieser FrauenVal. Max. 6, 2. ext. 3
II)insbesondere: die physische und innige Vereinigung des Mannes und Weibes zu einem Ehepaar, das eheliche Verhältnis, die Ehe, die Heirat, das Ehebündnis (vergleiche conubium)
a)eigentlich
maritale c.Col.
c. Tulliae meaeCic.
coniugii dosOv.
huius coniugii cupidusNep.
coniugio liberali devinctusTer.
c. hoc petereOv.
aliquam in coniugium petere, ducere, dareHyg.
coniugio accipere alicuius filiamTac.
in eodem coniugio manere (von einer Frau)Tac.
tota domus coniugio et stirpe coniungiturCic.
nova nobis in fratrum filias coniugia, mit BruderstöchternTac. ann. 12, 6
von der Ehe der Tiere
coniugii fidem non violant (von den Tauben)Plin. 10, 104
poetisch von außerehelicher Verbindung, vom Bund eines Liebespaares
c. ferumTibull.
sororis c.Ov.
coniugio, quod fecit, adest deaOv.
und von der Begattung der Tiere
iuvenca operum coniugiique rudisOv.
illae (equae) saepe sine ullis coniugiis vento gravidaeVerg.
b)metonymisch: der GemahlProp. 2, 13, 20Verg. Aen. 2, 579 und die GemahlinVerg. Aen. 3, 296; 7, 433 und 11, 270Aur. Vict. Caes. 1, 7aber Tac. ann. 12, 65 jetzt mit cod. Med. coniugem
Plural coniugia
α)GattinnenAur. Vict. vir. ill. 2, 1Sulp. Sev. chron. 1, 40, 4
von Tieren = StutenPallad. 4, 13, 1
β)EhepaareCod. Theod. 7, 1, 3
von Tieren = Paare
bina coniugia, je zwei PaarePlin. 10, 31
vagantur ferme oder fere coniugia, paarweisePlin. 8, 85 und 9, 21
Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:
coniugium, ī neuter com- + IV-
In a proper sense, a connection, union; hence, marriage, wedlock
TulliaeCic.
liberaleTer.
coniugii dosOv.
Of animalsVerg.
A husbandVerg.Prop.
A wifeVerg.
Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu