i-Konjugation
cōnsentīre
cōnsentiō cōnsēnsī cōnsēnsum
Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:
cōn-sēntio, sensī, sēnsum, īre, zusammenstimmen, übereinstimmen
I)eigentlich: von Personen
a)im Allgemeinen: zusammenstimmen, übereinstimmen, einverstanden sein, übereinkommen, sympathisieren (Gegensatz dissentire, differre), im Passiv auch unpersönlich consentitur, man stimmt überein, ist einverstanden und dergleichen
α)absolut
puro pioque bello quaerendas (ergänze res) censeo, itaque consentio consciscoquealte Formel bei Liv.
proinde consentite, conspirate, fasst also einen einmütigen BeschlussPlin. ep.
animi consentientesCic.
concordi et consentiente collegāSuet.
β)mit Ablativ (durch, nach und dergleichen)
magnā amoris conspiratione consentientes amicorum gregesCic.
nec refert quod inter se specie differant, cum genere (der Gattung nach, in der G.) consentiantTac. dial.
re (in der S.) consentientes vocabulis differebantCic.
qui naturā consentitCic.
γ)mit Dativ der Person oder der Sache oder mit cum und Ablativ der Person oder der Sache
hic si sibi ipse consentiat (folgerichtig handelt)Cic.
consensisse illis superioribus videri potest etiam Cornelius CelsusQuint.
c. superioribus iudiciisCic.
c. suis studiis, Geschmack finden an usw.Hor.
cum his (oratoribus) philosophi consentiuntQuint.
ut vestrae mentes atque sententiae cum populi Romani voluntatibus suffragiisque consentiantCic.
δ)mit de und Ablativ
de cuius (amicitiae) utilitate omnes uno ore consentiuntCic.
omnes iam cives de rei publicae salute unā et mente et voce consentiuntCic.
de quo docti indoctique consentiuntAugustin.
neque tamen Aristippus cum Cyrenaicis de ipsa voluptate consentiensCic.
Passiv unpersönlich
de prioribus consentiturTac.
ε)mit in und Ablativs. Bünem. Lact. 5, 7, 3
in qua (causa) omnes honestates civitatis, omnes aetates, omnes ordines unā consentiuntCic.
in quibus (quaestiunculis) ego nec dissentire a vobis salvā gratiā nec consentire salvā conscientiā possumSen.
cum omni provincia c. in odio CassiiAuct. b. Alex.
ζ)mit ad und Akkusativs. Krebs-Schmalz Antib.⁷ Bd. 1. S. 337
exercitus parvus, sed ad benevolentiam erga nos consentiensCic.
non solum homines, sed etiam deos immortales ad rem publicam conservandam consensisseCic.
oder mit in und Akkusativs. Drak. Liv. 4, 35, 4; Benecke Iustin. 13, 4, 2; Bünem. Lact. 5, 7, 3; Krebs-Schmalz Antib.⁷ Bd. 1. S. 337
equites in Aridaeum regem consentiunt, stimmen einhellig für den usw.Iustin.
und Passiv unpersönlich
extemplo sine publica auctoritate consensum in omnem formam luctus estLiv.
η)mit adversus und Akkusativ
adversus maleficium omne consensimusSen.
ad alia discordes in uno adversus patrum voluntatem consensisseLiv.
universis adversus hostem consentientibusFrontin.
θ)mit Akkusativ oder mit AcI oder mit bloßem Infinitiv oder mit Folgesatz mit ut und Konjunktiv: in etwas übereinstimmen, sich einigen, etwas einstimmig beschließen oder festsetzen
mit Akkusativ und zwar mit bestimmtem Akkusativ
c. bellumLiv. 8, 6, 8
und im Passiv
bellum erat consensumLiv. 1, 32, 12
consensa in posterum diem contioLiv. 24, 37, 11
mit allgemeinem Akkusativpronomen
idem (eben darin) socios consensisse omnesLiv.
mit allgemeinem Akkusativpronomen und folgendem AcI
id (darin) consensisse de Collatino plurimas gentes arbitramur, primarium populi fuisseCic.
mit bloßem AcI
omnes mortales unā mente consentiunt omnia arma contra illam partem esse capiendaCic.
Passiv unpersönlich
omnium fluminum maximum esse Nilum consentiturGell. 10, 7, 1
mit bloßem Infinitiv
si consenserint possessores non vendere, quid futurum est?Cic.
und Partizip Futur Passiv
non qui acervos turis dat concremandos igni, numina consentiendus est colere, muss man einstimmig für passend haltenArnob. 4, 30
mit ut und Konjunktiv
senatus censuit, consensit, conscivit, ut bellum cum Priscis Latinis fieretLiv. 1, 32, 13
b)insbesondere: gemeinschaftliche Sache machen, im Einverständnis sein, einverstanden sein, übereinkommen, sich verabreden, ein Komplott machen, eine Verschwörung anzetteln, sich verschwören
α)absolut
consentire omnem citeriorem provinciamCaes. b. c. 2, 17, 4
β)mit pro und Ablativ
pro Romanis tota Italia consensitEutr. 3, 5
γ)mit cum und Ablativ
si Gallia omnis cum Germanis consentiretCaes.
δ)mit de und Ablativ
cum Demade de urbe tradenda AntipatroNep.
oder mit causā und Genitiv
belli faciendi causāCic.
ε)mit ad und Akkusativ
ad prodendam Hannibali urbem RomamLiv.
ζ)mit adversus und Akkusativ
adversus patrem suum cum amicisVal. Max. 9, 11. ext. 3
η)mit Infinitiv
delere rem publicam consensisseCic.
quod consensisset cum Hispanis quibusdam eum comprehendere ad Caesaremque deducereCic.
θ)mit folgendem ut und Konjunktiv
consensisse Gaditanos principes cum tribunis cohortium. .. ut Gallonium ex oppido expellerentCaes. b. c. 2, 20, 2
und so Liv. 4, 11, 4, Tac. ann. 13, 23
II)übertragen: von leblosen Subjekten = übereinstimmen, im Einklang stehen, sympathisieren, harmonieren, entsprechen, korrespondieren und dergleichen (Gegensatz pugnare)
α)absolut
ratio nostra consentit, pugnat oratioCic.
oft im Partizip Präsens cōnsentiēns, tis, übereinstimmend, einstimmig, einhellig, sympathisierend, harmonierend
c. populi Romani universi voluntasCic.
hominum c. auctoritasCic.
consilium omnis vitae c. et paene conspiransCic.
tanta rerum consentiens, conspirans, continuata cognatioCic.
pars orbis, quae coniunctum aliquid habeat aut consentiensCic.
consentiente capite, Scrib
und von Äußerungen der Einhelligkeit
clamore consentienti pugnam poscuntLiv.
consentiente voce reliquam partem rettuleruntSuet.
β)mit Dativ
ut principiis (mit den A.) consentiant exitusCic.
oder mit cum und Ablativ
cum vultus Domitii cum oratione non consentiretCaes.
cuius (iuguli) ea ratio est, quod per se non movetur, sed cum umeri motu consentit, von der B. der Sch. abhängtCels.
mit inter se (untereinander)
quod inter se omnes partes (corporis) cum quodam lepore consentiuntCic.
γ)mit de und Ablativ
cuius de laudibus omnium esset fama consentiensCic.
Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:
cōn-sentiō, sēnsī, sēnsus, īre, to agree, accord, harmonize, assert unitedly, determine in common, decree, unite upon
hunc consentiunt gentes primarium fuisseCic.
populo R. consentiente, with the approval ofCic.
consensit et senatus bellum, i.e. has decreed warLiv.
de amicitiae utilitateCic.
vestrae mentes cum populi R. voluntatibusCic.
superioribus iudiciisCic.
virtute ad communem salutemCic.
ad conservandam rem publicamCic.
in quā causā omnes ordinesCic.
in hocLiv.
in formam luctūsLiv.
consensa in posterum diem contio, called by consentLiv.
senatus censuit consensit ut bellum fieretLiv. (old formula)
bellum erat consensum,Liv.
consensisse, ne dicerent dictatoremLiv.
possessiones non vendereCic.
To agree, join, plot together, conspire, take part
factum defendite vestrum, Consensistis enimOv.
cum Belgis reliquisCaes.
belli faciendi causāCic.
ad prodendam Hannibali urbemLiv.
To accord, agree, harmonize with, fit, suit
in homine omnia in unum consentientia, in an harmonious wholeLiv.
cum voltus Domitii cum oratione non consentiretCaes.
inter se omnes partes (corporis) consentiuntCic.
his principiis reliqua consentiebantCic.
suis studiis, approveHor.
ratio nostra consentit, pugnat oratioCic.
Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu