a-Konjugation
disputāre
disputō disputāvī disputātum
Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:
dis-puto, āvī, ātum, āre
I)gänzlich ins Reine bringen
rationem cum aliquo, abrechnen, sich berechnenPlaut. aul. 529
II)übertragen
1)im Geiste einen Gegenstand nach allen Seiten hin betrachten, hin und her überlegen, genau erwägen
in meo corde eam rem volutavi et diu disputaviPlaut. most. 87 sq. (in einer unechten Stelle)
apud sensum meum disputo, afrik. = cum animo meo reputoApul. met. 11, 27
mit folgendem AcI
cum animo disputans haec statui Romano prodesseAmm. 20, 8, 11
2)mit Worten auseinandersetzen, vortragen
a)im Allgemeinen
rem examussim alicuiPlaut. Men. prol. 50
b)insbesondere (in der philosophischen und rhetorischen Sprache): über eine Meinung Gründe und Gegengründe vorbringen, etwas oder über etwas abhandeln, disputieren, etwas erörtern
aliquidCic.
de aliqua reCic.
ad aliquam rem de aliqua reCic.
circa hocQuint.
pro omnibus et contra omniaCic.
contra propositum (Thema)Cic.
disputari in utramque partem, für und gegenCic.
neque ego ullam in partem disputoCic.
disp. in contrariumTac.
disp. contra (dagegen)Cic.
disputandum de omni re in contrarias partesCic.
mit folgendem indirekten Fragesatz
ego enim quid desiderem, non quid viderim disputo, es handelt sich hier nicht um das, was ich usw.Cic. or. 101
neutrum Plural des Partizips, substantivisch
disputata nobilium philosophorum, Erörterungen, AbhandlungenApul. apol. 51
Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:
dis-putō, āvī, ātus, āre, to weigh, examine, investigate, treat, discuss, explain
de singulis sententiis breviterCic.
ad idCic.
multa de sideribusCaes.
de omni re in contrarias partesCic.
esse in utramque partem disputatumCaes.
To argue, maintain, insist
palamCic.
copioseCic.
non ita disputo, such is not my argumentCic.
qui contra disputant, opponentsCic.
pro omnibus et contra omniaCic.
isti in eo disputant, Contaminari non decere fabulasTer.
nihil contraCic.
contra teCic.
quod disputari contra nullo pacto potest, cannot be disputedCic.
quid desiderem, non quid viderim, the question is, etc. Cic.
Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu