i-Konjugation
ōrdīrī
ōrdior ōrsus sum
Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:
ōrdior, ōrsus sum, īrī (verwandt mit ordo), reihen
I)im engeren Sinn: ein Gewebe anreihen, anzetteln, anfangenIsid. orig. 19, 29, 7Fest. 185, 31
telamHieron. in Isai. 9, 30. v. 1Vulg. Isai. 25, 7
araneus orditur telasPlin. 11, 80
von der Parze
altera (Parca), quae hominis vitam ordiatur, altera, quae contexat, tertia, quae rumpat et finiatLact. 2, 10, 20
und bildlich
singulis corporum morbis subtexemus remedia orsi a capitePlin. 25, 132
II)im weiteren Sinn: überhaupt anfangen, beginnen
A)im Allgemeinen
alterius vitae quoddam initiumCic.
maiorem furoremVerg.
B)insbesondere: redend, darstellend etwas beginnen, an etwas gehen, von etwas ausgehen, zu etwas fortgehen
a)überhaupt
α)mit Akkusativ
sermonemCic.
orationemCic.
fabulamOv.
bellumLiv.
tantam remLiv.
reliquas resCic.
reliquos ordiamurNep.
ab initio tantam remLiv.
sed ab initio est ordiendus, ich muss mit ihm (mit seinem Leben) von vorn beginnenNep.
β)mit Infinitiv
de aliqua re disputareCic.
loqui, dicereVerg. Ov.
Philippi res orsus obterereCurt.
γ)absolut
de aliquo paulo altiusCic.
a principio, a sensibusCic.
ab ducibus comparandisLiv.
ordiri a superiore paeone, posteriore finireCic.
orsus (ausgehend) a MacedoniaCurt.
sed ut, unde est orsa, in eodem terminetur oratioCic.
b)prägnant: mit der Rede beginnen, anheben
sic orsus ApolloVerg.
mit Dativ zu wem?
miranti sic orsa deae deaOv.
Partizip Perfekt passiv Plural substantivisch: orsa, ōrum, neutrum
I)das Beginnen, UnternehmenVerg. Aen. 10, 632Liv. praef. § 13.nachaugust. Dichter
II)(poetisch) Worte, Rede
sic ore vicissim orsa refertVerg. Aen. 7, 435 und 11, 124
Menandri, GedichteStat.Auson.
☞Archaistisches Futur ordiborAcc. tr. 95
Perfekt orditus sum und Partizip Perfekt orditusSidon. epist. 2, 9, 6Vulg. Isai. 25, 7Hieron. in Isai. 9, 30. v. 1 (wo orditi telam und passiv ordita tela)
Nebenform (von ordio) Infinitiv Präsens ordireAfran. com. 319
Infinitiv Perfekt aktivisch ordisseIsid. orig. 19, 20, 1 (wo telam ordisse)
Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:
ōrdior, ōrsus, īrī, deponent 1 OL-, to begin a web, lay the warp, begin, commence, make a beginning, set about, undertake
unde est orsa, in eodem terminetur oratioCic.
Veneris contra sic filius orsus, thus beganVerg.
a principioCic.
a facillimisCic.
reliquos, describeNep.
querellae ab initio tantae ordiendae rei absintLiv.
bellum TroianumHor.
paulo altius de reCic.
de alquā re disputareCic.
cum sic orsa loqui vatesVerg.
DicereOv.
sed ab initio est ordiendus (Themistocles), i.e. must begin with himNep.
ab eo nobis causa ordienda estCic.
Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu