a-Konjugation
putāre
putō putāvī putātum
Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:
puto, āvī, ātum, āre (putus)
I)putzen, reinigen
a)im Allgemeinen
lanamTitin. com. 23
vellusVarro r. r. 2, 2, 18
b)als terminus technicus der Gärtnersprache: Bäume und Weinstöcke beschneiden
arboresCato r. r. 32, 1
oleasColum. 11, 2, 41
olivetumibid. 44
vitesVerg. georg. 2, 407
vitemAmbros.hexaëm. 4. § 1
arbores et vitesDonat. Ter. Andr. 2, 6, 11
II)rechnen, berechnen, anschlagen
1)eigentlich
sic numerabitur tegula: integra quae non erit, unde quarta pars aberit, duae pro una: colliciares quae erunt, pro binis putabunturCato r. r. 14, 4
si singuli menses pari aut impari numero putarenturMacr. sat. 1, 13, 5
2)übertragen: etwas seinem Wert nach so und so hoch berechnen, anschlagen
a)dem numerischen Wert nach
si denariis CCCC Cupidinem illum putasset, auf 400 Denare im Werte berechnet, angeschlagen hätteCic. Verr. 4, 13 M.
b)etwas dem inneren Werte nach irgendwie hoch oder in einer Aufstellung verrechnen, anschlagen, in Anschlag bringen, für das und das ansehen, halten, achten
α)mit Genitiv des Wertes
magni p. honoresCic.
pluris p. quod utile est, quam quod honestumCic.
p. commoda parviCatull.
divitias minimi p.Cic.
populi iudicium nihili putareCic.
aliquid p. tantiCic.und andere
statuite, quanti hoc putetis, bedenkt, wie hoch ihr dieses anschlagen müsstCic.
β)mit pro und Ablativ
aliquem p. pro nihiloCic.
aliquid pro certo p.Mat. et Trebat. in Cic. ep.
pro decretoCic.
damnationem pro praeturaCic.
γ)mit in und Ablativ
patrem, si non in parentis, at in hominum numero putabatCic.
quod ego in propinqua parte amicitiae putoTer.
aliquid in expetendis rebus p.Cic.
δ)mit supra und Akkusativ
ratio supra hominem putandaCic.
ε)mit Akkusativ und im Passiv mit Nominativ des Prädikats, wofür man ansieht usw.
p. hominem prae se neminem, se solum beatum, se solum potentemCic.
qui consuetudine proeliorum iam latrones ac semibarbari putanturEutr.
c)als Ergebnis einer Berechnung annehmen, vermuten, meinen, glauben, für etwas halten, im Passiv deutsch oft gelten für oder als usw.
α)mit Akkusativ
p. deos, an G. glaubenCic.
mit in und Ablativ
maximam gloriam in maximo imperio putareSall.mehr Beispiele siehe Dietsch Sall. Iug. 53, 3
mit Genitivus possessivus
quaecumque sunt in omni mundo, deorum atque hominum putanda suntCic. de nat. deor. 2, 154
mit doppeltem Akkusativ
quid illum putas? was denkst du von ihm?Plaut.
eas divitias putabantSall.
quod idoneum ad muniendum putarentNep.
quae sibi quisque facilia factu putatSall.
me putare hoc verumTer.
mit bloßem Prädikats-Akkusativ
dictum putaTer.
facta putaOv.
im Passiv mit doppeltem Nominativ
ut huic pauci pares putenturNep.
β)mit folgendem AcI
nullos esse omnino (deos) p.Cic.
puta hoc deficereIuven.
noli putare me maluisse etc.Cic.
ut ab iis amari me putemCic.
im Passiv mit NcI
quia prudens in iure civili putabaturCic.
cuius (solis) lumine conlustrari putatur (luna)Cic.
mit ausgelassenem esse beim Infinitiv mit esse
tempus transmittendum putaviCic.
videte, quem in locum rem publicam perventuram putetis, kommen müssteCic.
ea vos coniecturā perspicite, quantum illud bellum factum putetisCic.
mit ausgelassenem Prädikats-Akkusativ beim Infinitiv
stare putes, man sollte glaubenOv.
sensisse putares, man hätte glauben sollenOv.
von leblosen Subjekten
acies mea (Augen) videt aut videre putatOv. her. 18, 32
unpersönlich mit folgendem AcI
Athenas Atheniensium causā putandum est conditas esseCic.
anne aliquas ad caelum hinc ire putandum est sublimes animas? sollte man glauben (ist es wohl glaubhaft), dass usw.?Verg.
nec tamen, quia sensus corporis deficit, animae sensum exstingui et occĭdere putandum estLact.
elliptisch
Cyprus insula et Cappadociae regnum de me loquentur; puto etiam regem Deiotarum (ergänze de me locuturum esse)Cic. ep. 15, 4, 15; so auch Cic. ep. 15, 20, 1 (wo aus dem Vorhergehenden zu ergänzen oratorem meum commendari); de fin. 5, 76 (wo probari zu ergänzen)
γ)absolut
recte putasTer.
non putaramCic.
puto und ut puto parenthetisch
cuiusmodi velim, puto (glaube ich), quaerisCael. in Cic. ep.
non, puto, repudiabisVatin. in Cic. ep.
vorangestellt
puto, inter me teque convenitSen.
ironisch
puto licuitSuet.
besonders
at, putoOv.
hunc unum excipio, ut puto, pudenterCatull.
vorangestellt
ut puto, non poteris ipsa referre vicemOv.
III)prägnant: rechnend, berechnend überschlagen, überrechnen
1)eigentlich
p. rationem vinariam, oleariam, quid venierit, quid exactum sietCato
p. rationem cum aliquo, abrechnen, sich berechnenPlaut. Cato
rationes cum publicanisCic.
so auch rationes dominoICt.
bildlich
altrovorsum quom eam mecum rationem puto, bei mir die Sache erwägePlaut. Cas. 555
2)übertragen
a)erwägen, überlegen, bedenken, geistig betrachten
dum haec putoTer.
rem ipsam putemusTer.
multaque dura suo tristi cum corde putabantVerg.
mit folgendem AcI
in quo primum illud debes putare, comitiis studium esse populi, non iudiciumCic.
b)insbesondere = disputare, erwägend, betrachtend auseinandersetzen
mecum argumentis puta, ich fordere GründePlaut. Amph. 592
rem ipsam putasti, du hast den Punkt getroffenTer. Phorm. 718
☞Synkopierte Perfektformen putasti, putarisKomiker, putaram, putassetCic.
Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:
putō, āvī (putāstīTer.; putārem putāssetCic.), ātus, āre putus, to clean, cleanse, trim, prune
vitemVerg.
Figuratively, to clear up, arrange, settle, adjust
rationes cum publicanis, close accountsCic.
To reckon, value, estimate, esteem, deem, hold, consider, regard
denariis quadringentis Cupidinem illumCic.
consulem nihiliCic.
quaecumque sunt, deorum atque hominum putanda suntCic.
tantique putat conubia nostraOv.
ne quid pro concesso puteturCic.
quos pro nihilo putavitCic.
id nil putoTer.
hominem prae se neminemCic.
turpem putat lituramHor.
ultra Quam licet sperare nefas putandoHor.
To judge, suppose, account, consider, suspect, believe, think, imagine
beneTer.
largitus est Roscio? sic putoCic.
tu puto haec credis, I supposeCic.
Rem ipsam putasti, that is just the pointTer.
tantum esse in homine scelerisCic.
etiam iniquo loco dimicandumCaes.
patronos huic defuturosCic.
noli putare, me maluisse, etc.Cic.
ut id emi, non auferri puteturCic.
Stare putes, adeo procedunt tempora tardeOv.
acies nostra videre putat (sc. se)Ov.
To ponder, consider, reflect upon, weigh
haecTer.
in quo primum illud debes putareCic.
Multa putansVerg.
To believe in, recognize
deosCic.
dum in Elephantis auxilium putant, i.e. believe themselves protected bySall.
maxumam gloriam in maxumo imperio, i.e. findSall.
Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu