tamen

Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:

tamen, Adverb (zu tam), adversative Partikel, die gebraucht wird

I)im Nachsatz, und zwar

1)im Nachsatz eines mit quamquam, quamvis, etsi, etiamsi, tametsi, licet, cum eingeleiteten konzessiven Vordersatzes: doch, dennoch, jedoch, bei alledem, gleichwohl

quamquam abest a culpa, suspicione tamen non caretCic.

quamvis sit magna (exspectatio), tamen eam vincesCic.

etsi praeter opinionem res cecĭderat, tamen etc.Nep.

quae tametsi animus aspernabatur, tamen imbecilla aetas ambitione corrupta tenebaturSall.

licet tibi significarim, tamen intellegoCic.

cum ea ita sint, tamen, si obsides sibi denturCaes.

verstärkt durch nihilo minusCic.

2)im Nachsatz eines Bedingungssatzes: doch, doch wenigstens, doch auch, doch gewiss

si Massilienses per delectos cives reguntur, inest tamen in ea condicione populi similitudo quaedam servitutisCic.

si indicium facio, interii; si taceo, interii tamenPlaut.

si nullus erit pulvis, tamen excute nullumOv.

Häufig ist der Nachsatz als Frage gegeben, wo dann tamen mit oder ohne angehängtes ne steht

si quinque hominum milibus locus quaeritur, tamenne patiemini firmari opes?Cic.

si testium studium cum accusatore sociatum est, tamenne isti testes habebuntur?Cic.

II)zu Anfang eines neuen Satzes. In diesem Falle bildet der mit tamen gebildete Satz den Nachsatz zu einem aus dem Vorhergehenden zu entnehmenden konzessiven Gedanken. Derselbe ist

a)entweder wirklich ausgesprochen: doch, jedoch, gleichwohl

accusatus capitis absolvitur; multatur tamen pecuniā = quamvis absolvatur, tamenNep.

verstärkt durch sed, verum, et

hi non sunt permolesti; sed tamen insident et urgentCic.

horum ille nihil egregie praeter cetera studebat, et tamen omnia haec mediocriterTer.

tamen sogar vorausstehend

tamen, contemptus abs te, habui in memoriaTer.

wenn zugleich die Zeit berücksichtigt wird, ist es durch doch endlich zu übersetzen

totum percensuit orbem mox ossa requirens; repperit ossa tamenOv.

mors eius diu occultata fuit; re tamen cognitāIustin.

b)oder er ist aus dem Zusammenhang zu ergänzen

α)in Antworten: und doch, doch auchPlaut.

β)zu Anfang einer neuen Periode: und doch, gleichwohl

tamen a malitia non discedisCic. ep. 9, 19, 1 (zu Anfang eines Briefes.

γ)in Verbindung mit si: doch wenn, wenn anders, wenn nur, oder mit nisi: doch wenn nicht, wenn nur nicht, wenn nicht etwa

aliqua et mihi gratia ponto est: si tamen spuma fuiOv.

circa me tantum benignitate nimiā modum excessit: nisi quod tamen poëtis mentiri licetPlin. ep.

Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:

tamen, adverb 3 TA-

After a concessive or conditional particle, notwithstanding, nevertheless, for all that, however, yet, still (beginning the clause or after its emphatic word)

quamquam omnis virtus nos ad se adlicet, tamen iustitia id maxime efficitCic.

etsi abest maturitas aetatis, tamen, etc.Cic.

tametsi miserum est, tamen, etc.Cic.

si Massilienses per delectos cives . . . reguntur, inest tamen in conditione similitudo quaedam servitutisCic.

si nullus erit pulvis, tamen excute nullumOv.

cui (senatus auctoritati) cum Cato et Caninius intercessissent, tamen est perscriptaCic.

Opposed to an implied concession or inference, in spite of this, for all that, however, still, nevertheless

Retraham ad me illud argentum tamenTer.

expellitur ex oppido Gergoviā; non destitit tamenCaes.

neque recordatur illi ipsi tam infelici imperatori patuisse tamen portūs AfricaeLiv.

semper Aiax fortis, fortissimus tamen in furoreCic.

cur nolint, etiam si tacerent, satis dicunt. Verum non tacent. Tamen his invitissimis te offeres?Cic.

tamen a malitiā non discedis? in spite of allCic.

With sed or verum, in strong opposition, but yet, but nevertheless, but still

hi non sunt permolesti; sed tamen insident et urgentCic.

debet; verum tamen non cogiturCic.

With si, if at least, if only

aliqua et mihi gratia ponto est; Si tamen in dio quondam concreta profundo Spuma fuiOv.

After neque . . . nec, on the other hand, however

Cyri vitam legunt, praeclaram illam quidem, sed neque tam nostris rebus aptam nec tamen Scauri laudibus anteponendamCic.

Ne tamen, that by no means

veni igitur, quaeso, ne tamen semen urbanitatis unā cum re publica intereatCic.

With pronoun relative, who however, although he

L. Lucullus, qui tamen eis incommodis mederi fortasse potuisset . . . partem militum Glabrioni tradidit, although he might, etc.Cic.

fuit mirificus in Crasso pudor, qui tamen non obesset eius orationi, etc., and yet its effect was not, etc.Cic.

Strengthened by nihilo minus

si illud tenerent, se quoque id retenturum; nihilo minus tamen agi posse de compositioneCaes.


Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu