konsonat. Dekl. (3. Dekl.)

cālīgo cālīginis  f

Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:

1. cālīgo, ginis, feminin

I)jeder bedeckende, verdüsternde Dunst, der dichte, starke Nebel, Dampf, Rauch und dergleichen

fulvae nubis caligo crassaVerg.

meridie nebula occepitnoctem insequentem eadem caligo obtinuit; sole orto est discussaLiv.vergleiche Fabri Liv. 22, 5, 3; Mützell Curt. 4, 3 [14], 16

caligo, immodico terrae fervore excitata, lucem tegitCurt.

caligo, quam circa umidi effuderant montesCurt.

e terra fumidam exhalari caliginem (Dampf) certum estPlin.

pingues multā caligine taedaeLucr.

statim concidit crassiore caligine spiritu obstructo clausoque stomachoPlin. ep.

Plural

(vites) quarum inter caligines uvae deflorescuntCol.

II)metonymisch: die alles bedeckende Dunkelheit, die Finsternis

A)eigentlich

1)im Allgemeinen

tetrae tenebrae et caligoCic.

caligo tenebrarumAmm.

c. obscuraCic. poët.

caecaVerg.

caliginem et tenebras et perpetuam noctem profundo incubantem mariCurt.

2)insbesondere: das Schwarz vor den Augen

a)als augenblicklicher Zustand

oculorum cal. und bloß cal., Verdunkelung der Augen, SchwindelCels.und andere

cum altitudo oculis caliginem offudisset, durch die Höhe schwindelig wurdeLiv.

aliquid videre oder cernere quasi per caliginem, wie durch einen Nebel oder SchleierCic.

und so

quasi per caliginem vidi Gitonem in crepidine semitae stantemPetr. 9, 1

Plural caligines, SchwindelanfälleCels. 1, 3. p. 19, 33 D., vollständig oculorum caliginesPlin. 25, 158 und öfter

b)(medizinischer terminus technicus) als dauernder Zustand = ἀμβλυωπία, die Augenschwäche, Sehschwäche, mit und ohne oculorumCels.und andere

oculi caligine quādam obducunturAmbros.

B)übertragen

1)im Allgemeinen

alicui magnitudine suā inducere caliginem, jemands Ruhm durch seine Größe verdunkelnVell. 2, 36, 1

2)insbesondere

a)das geistige Dunkel, der Nebel, Schleier

caecā mentem caligine consitusCatull.

discussa est illa caligo, quam dixiCic.

sed ut opinor hic error et haec indoctorum animis offusa caligo est, quod tam longe retro respicere non possuntCic.

eademque (philosophia) ab animo tamquam ab oculis caliginem dispulit, ut omnia supera infera, prima ultima media videremusCic.

b)der trübe Zustand, die trüben Verhältnisse, Trübsal

temporum illorumCic.

superioris anni caligo et tenebraeCic.

ecce illa tempestas, caligo bonorum, tenebrae rei publicaeCic.

quaedam scelerum offusa c.Quint.

numquam sibi tantum caliginis, tantum perturbationis offusumPlin. ep.

Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:

cālīgō, inis, feminine 2 CAL-, a thick air, mist, vapor, fog

piceaVerg.

atraVerg.

noctem eadem caligo obtinuit (i.e. nebula)Liv.

Boreas caligine tectus, i.e. dust and cloudsOv.

By metonymy, darkness, obscurity, gloom

cum altitudo caliginem oculis obfudisset, i.e. had caused dizzinessLiv.

in tantā caligineLiv.

obscuraCic.

caecaVerg.

inter caliginis umbrasOv.

caligo ac tenebraeCurt.

quod videbam ... quasi per caliginemCic.

Mental darkness, confusion, ignorance

illa, quam dixiCic.

caecā mentem caligine consitusCatull.

Calamity, affliction, gloom

caligo bonorum, tenebrae rei publicae Cic.


Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu