Adjektiv a/o-Dekl. dreiendig
īnsānus a um
Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:
īn-sānus, a, um, ungesund
I)passiv
A)seelenkrank = vernunftlos, toll, wahnsinnig
gewöhnlich Plural insani, substantivisch = WahnsinnigeCic.Sen.
B)übertragen
1)von dem, der von einer Leidenschaft beherrscht ohne Vernunft handelt = toll, unsinnig, wahnsinnig, wütend
substantivisch: der, die Tolle, Unsinnige, der Narr
a)von Personen usw.
homo flagitiis insanusCic.
contioCic.
uter est insanior horum?Hor.
homo insanissimusPlaut.
Fimbria inter eos, qui ipsi quoque insaniunt, insanissimusCic.
substantivisch
insaneHor.
abin hinc, insana?Ter.
cur insano serviat?Ter.
insani sapiens nomen feratHor.
b)von Leblosem
α)tobend
fluctusVerg.
ventusTibull.
β)voll unsinnigen Lärms
forumVerg.Prop. Tac. dial.
γ)übertragen: unsinnig = übertrieben groß, hoch, heftig
molesCic.
montesLiv.
trepidatioLiv.
amoresHor.
gaudiaAugustin.
cupiditas insaniorCic.
neutrum adverbial: insanum, unsinnig, verzweifelt = ungeheuer
ins. magnum negotiumPlaut.
insanum bona porticusPlaut.
ins. valde deamatPlaut. fr.
estur ins. benePlaut.vergleiche Lorenz Plaut. most. 895. Brix Plaut. trin. 673. O. Seyffert Stud. Plaut. p. 21 sq
2)verzückt = begeistert
vatesVerg. Aen. 3, 443
II)aktiv: toll machend, wahnsinnig machend
aquaOv.
laurusPlin.
herbaSer. Samm.
fames, der zum Wahnsinn treibtLucan.
Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:
īn-sānus, adjective with comparative and superlative, of unsound mind, mad, insane
quod idem contigit insanisCic.
maritusIuv.
Violent, absurd, raging, foolish, frantic
homines ex stultis insanos facereTer.
homo insanissimusCic.
uter est insanior horum?Hor.
insanior cupiditasCic.
insanissima contioCic.
amor MartisVerg.
sideraHor.
Outrageous, monstrous, extravagant, excessive
substructionesCic.
montesLiv.
laborVerg.
trepidatioLiv.
Rapt, inspired
vatesVerg.
Maddening
aquaOv.
Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu