a-Konjugation
laxāre
laxō laxāvī laxātum
Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:
laxo, āvī, ātum, āre (laxus)
I)schlaff machen, losspannen, lockern, lösen, öffnen, lüften
1)im Allgemeinen
arcumPhaedr.
vincula epistulaeNep.
habenasCurt. (bildlich eloquentiae frenosPlin. ep.)
claustraVerg.
repagulaLucan.
excussos rudentesVerg.
fidiculasVal. Max.
navigii compages undiqueSen.
sellae curulis compagesSuet. (vergleiche crebris arietibus saxorum compage laxatāCurt.)
intestina concreta, erweichenPlin.
corpora laxantur rugis, werden runzeligOv.
Gegensatz
musculus conducitur (wird angespannt) aut laxaturCael. Aur. de morb. chron. 2, 1, 8
reflexiv: se laxare, sich lockern
laxare se (sich zu erweitern) sinus montium coeperantCurt. 3, 9 (24), 12
compages operis laxavēre seCurt. 4, 3 (12), 6 Vogel (andere bloß laxavere)
2)prägnant
a)ausrenken
membraPs. Quint. decl. 19, 12 extr.
talosPlin. Val. 2, 49
b)losmachen
elatum pedem ab stricto nodoLiv. 24, 7, 5
c)entfesseln, loslassen
canesApul. met. 9, 36
übertragen: entfesseln (= freien Ausgang verschaffen)
ubi dolor vocem laxaveratIustin.
ructum, das Aufstoßen befördern (vom Rettich)Plin.
3)übertragen
a)erleichtern, Erleichterung, Erholung verschaffen, sich erholen lassen, zerstreuen
membra quieteVerg.
vesicam urinae effusioneHieron.
animum curamqueCic.
animum lusu latrunculorumPlin. ep.
vino animum curis publicis fatigatumSen.
animum ab assiduis laboribusLiv. (vergleiche laxandi levandique animi causā in Agrippinae porticu ambulareGell.)
cum laxati curis sumus, uns frei fühlen von S.Cic.
se molestiis, sich befreienLuccei. bei Cic.
b)nachlassen
ex eo, quo astricti sumus, laxari aliquid velimCic.
aliquid laborisLiv.
iram, mäßigenStat.
annonam, den Getreidepreis ermäßigen, herabsetzenLiv. 2, 34, 12
vis morbi videbatur laxataCurt.
intransitiv
annona haud multum laxaverat, hatte nachgelassenLiv. 26, 20, 11
und im üblen Sinn: mit etwas nachlassen, etwas lässig betreiben
ubi laxatam pugnam viditLiv. 21, 59, 6
ubi laxatas sensit custodiasLiv. 21, 32, 12
ut viderunt laxatam custodiamPetron. 112, 5
c)poetisch: eröffnen, offenbaren
fataStat. Ach. 1, 508
II)erweitern, geräumig machen (Gegensatz coartare)
1)im Allgemeinen
forumCic.
foraminaOv.
manipulos, auseinander rücken lassenCaes. (und so laxatae custodiae, einzeln stehende Posten, Gegensatz artaeLiv.)
mare modice se laxatMela
littera se laxat (in cortice)Calp.
2)prägnant
a)ausdehnen
ferrum laxatur in usus innumerosStat. Ach. 1, 429 Queck (Kohlm. lassatur?!)
b)verdünnen
nigrantes tenebrasStat. 12, 254
lucidam noctem, erhellenSil. 13, 550
aër laxatus, Gegensatz densatusQuint. 5, 9, 16
3)übertragen: eine Zeit verlängern, ausdehnen
tempusSen.
necessitatem dicendi longiore dierum spatio, auf den Raum mehrerer Tage ausdehnenQuint.
Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:
laxō, āvī, ātus, āre laxus, to extend, make wide, open, expand
forumCic.
manipulosCaes.
ubi laxatas sensit custodiasLiv.
To open, undo, unloose, release
vincla epistolaeNep.
pedem ab nodoLiv.
claustra portarumIuv.
To slacken, relax, unbend
arcumPhaedr.
excussos rudentīsVerg.
laxatis habenis invehiCurt.
se cutis arida laxetIuv.
Figuratively, to lighten, relieve, free, unbend, recreate
iudicum animosCic.
animum ab adsiduis laboribusLiv.
libidinum vinculis laxatiCic.
To relax, mitigate, moderate, weaken
sibi aliquid laborisLiv.
quies laxaverat artūsVerg.
laxata pugna, interruptedLiv.
To lessen, abate, reduce
annonamLiv.
annona laxaverat (sc. se)Liv.
Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu