e-Konjugation
invidēre
invideō invīdī invīsum
Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:
in-video, vīdī, vīsum, ēre
I)= βασκαίνειν (fascinare), das heißt etwas mit scheelem, hämischem, neidischem Blick ansehen, so dass dem so Angesehenen (nach dem Glauben der Alten) Unheil erwuchs
florem liberûm meûm Acc. 3tr. 424
absolut
ne quis malus invidere possit (durch hämischen Blick Unheil bringe), cum tantum sciat esse basiorumCatull. 5, 12 sq.
II)= φθονειν τινί τινος, jemanden um etwas beneiden, ihm etwas missgönnen, auf jemanden eifersüchtig sein, und als Folge = etwas missgünstig versagen, vorenthalten (Gegensatz alicui favere)
A)im Allgemeinen konstruiert
α)mit bloßem Dativ
invideo tibiCael. in Cic. ep.
invident homines maxime paribus aut inferioribusCic.
commodis alicuiusPlaut.
honori meoCic.
nullius honoriLiv.
alicuius virtutiCaes.
rei minime humanae, Lust bekommen zu usw.Sen.
cuius poenae favebat, gloriae inviditSen. ep. 66, 51
im Passiv unpersönlich
invidetur commodis hominum ipsorum, studiis autem eorum ceteris commodandi faveturCic.
non modo non invidetur illi aetati, verum etiam faveturCic.
superioribus saepe invidetur vehementerCic.
β)alicui aliquid (aliquem) oder bloß aliquid (aliquem)
alicui honoremHor.
alicui usum lignorumHor.
homini misero non invideo medicinamPetron.
alicui laudemCurt.
eiusdem laudis commemorationem externisVal. Max.
pampineas collibus umbrasVerg.
oleum ac vinum (Africae) natura inviditPlin. 15, 8
filiam Etutam pacto fratriLiv. 44, 30, 4
invident tunicatis otia, stipendia paludatisSidon.
mit bloßem Akkusativ
quoad id ipsi invidere deiLiv. 30, 30, 30
quod multi invideant Acc. tr. 215Nep. Thras. 4, 2
quarum forma intercĭdens statim usum publicum inviditSpart. Sever. 19, 5Vergleiche besonders (über alci alqd) Nipperd. Spicil. alt. in Corn. Nep. 2, 15 sq
im Passiv
cur invideor?Hor. de art. poët. 56
quid invidendum Murenae sitCic.
Partizip Futur Passiv
invidendus, a, um, beneidenswert, aulaHor. carm. 2, 10, 7
postesibid. 3, 1, 45
scit statum eius non magis habere quicquam invidendum quam eius, cui etc.Sen. de const. sap. 13, 3
γ)alicui in aliqua re
in hoc CrassoCic.
in qua (ergänze purpura Tyria) tibi invideoCic.
δ)alicui aliqua reQuint. 9, 3, 1Caper 93, 12 K.
non inv. laude suā mulieribusLiv. 2, 40, 11
quid enim est, quare illis bono loco invideat?Sen.
quā (ratione) nulli mortalium invideoSen.
alicui infelicissimo honorePlin. ep.
invideo aliis bono, quo ipse careoPlin. ep.
inv. rogi igne miserisLucan.vergleiche Korte Plin. ep. 1, 10, 12
mit bloßem Ablativ
sepulturā, spectaculo proeliiTac.
ε)poetisch nach griechischer Weise
aliquem alicuius rei, neque ille sepositi ciceris invideturHor. sat. 2, 6, 84
ζ)mit ob (wegen) aliquid
ob secundas res malorum hominumSen. de ira 1, 16, 6
η)mit folgendem Infinitiv oder AcI
aliis bene essePlaut.
Liburnis deduci triumphoHor.
alicui rem secundam obtingerePlaut.
plurima invident rem apparere tibi, wehrt (hindert) neidisch, dass usw.Hor.
θ)mit folgendem ut oder ne und Konjunktiv
invidisse deos, patriis ut redditus aris coniugium optatum et pulchram Calydona viderem?Verg. Aen. 11, 269 sq.
invidit Fortuna mihi, ne regna videres nostraVerg. Aen. 11, 43
ι)alicui mit folgendem quod (dass)
invideo illi, quod ambulat et iocatur tecumAsin. Poll. in Cic. ep. 10, 31, 6
solet mea domina interdum ioco dicere, se mihi quod a te tanto opere diligar invidere (sei auf mich eifersüchtig)Fronto ep. ad M. Caes. 1, 3 (2). p. 5, 12 N.
κ)mit folgendem quotiens
invidebis, quotiens aliquem in fastis saepius legerisSen. ep. 104, 9
λ)absolutPlaut. most. 307Cic. Tusc. 4, 17Plin. ep. 6, 17, 4, Gegensatz salvum velleCic. de or. 2, 185, favereCic. Planc. 7 und contemnereCic. Brut. 188
Partizip: invidēns, substantivisch = der NeidischeCic. Tusc. 4, 17
Plural: invidentes, Missgünstige (Gegensatz cupidi, günstig Gesinnte), von ZuhörernTac. dial. 31
B)prägnant = jemanden aus Neid zurücksetzen
alicuiCic. ep. 5, 21, 2
☞archaistisch inveideo, wovon Perfekt inveiditCorp. inscr. Lat. 1, 1306
Partizip feminin: inveisaibid. 1194
Deponens Nebenform invideor, wovon invideturCommod. apol. 154
Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:
in-videō, vīdī, vīsus, ēre, to look askance at, cast an evil eye upon
florem liberūm meūm?Att. ap. Cic.
Figuratively, to be prejudiced against, be influenced by prejudice
iudex, qui invidetCic.
cui nisi invidisset is, etc.Cic.
To envy, grudge
mihiCic.
Non equidem invideoVerg.
invidit ClytieOv.
CaesariCic.
bonisSall.
invidet ipsa sibiOv.
suae virtutiCaes.
huic meae gloriaeCic.
Arabum GazisHor.
honoriVerg.
Omnia tunc quibus invideas si lividulus sisIuv.
in quā (purpurā) tibi invideo, quod, etc.Cic.
neque ille Sepositi ciceris inviditHor.
non inviderunt laude suā mulieribus viri RomaniLiv.
spectaculo proeliiTac.
id quod multi invideantCic.
usum lignorum tibiHor.
filiam fratriLiv.
mihi senectus Invidet imperiumVerg.
id quod multi invideant, feel envy on account ofNep.
Liber invidit collibus umbras, is niggardly ofVerg.
ego cur, acquirere pauca Si possum, invideor? (i.e. cur mihi invidetur), am I envied?Hor.
in eo, cui invideturCic.
Liburnis (navibus) invidens deduci triumpho, refusing with disdainHor.
To hinder, prevent, refuse, deny
Plurima, quae invideant pure apparere tibi remHor.
tene invidit fortuna mihi, ne, etc.Verg.
Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu