e-Konjugation
abstinēre
abstineō abstinuī abstentum
Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:
abs-tineo, tinuī, tentum, ēre (abs und teneo), fernhalten, abhalten, zurückhalten
I)transitiv
manumTer.
manusLiv.
vix manusLiv.
und (vorklassisch) mit Akkusativ eines Zustandes
gemitus, risus, zurückdrängenTer.
culpamPlaut.
amoremPlaut.
gewöhnlich mit ab und Ablativ oder mit bloßem Ablativ
ignem ab aedeLiv.
manus a muliereLucil., a seCic.
mentes, oculos, manus ab alienisCic.
militem a praeda und bloß praedāLiv.
bellum ab innoxio populoLiv.
manum me, manum alienoPlaut.
ferrum quercuOv.
vim finibusLiv.
milites vinoLiv.
aliquem belloLiv.
Insbesondere
a)aliquem
α)jemanden auf Diät setzen, fasten lassen
abstinendus a cibo est aegerCels.
und so absolut
abstinendus sum, man muss mich auf Diät setzenSen. ep. 75, 7
β)jemanden von der Erbschaft zurückhalten, ihn daran hindern die Erbschaft anzutretenICt.
γ)vom Gottesdienst zurückhalten, exkommunizierenEccl.
b)(als späterer medizinischer terminus technicus) aliquid, etwas zurückhalten, unter Kontrolle halten
sudoremCael. Aur. acut. 1, 15, 151und andere
ventrem ibid. 3, 21, 217
II)reflexiv abstinere se oder bloß abstinere, sich von etwas zurückhalten, sich enthalten
α)ab aliqua re oder bloß aliqua re
se scelereCic.
se ciboHirt. b.G.
se ostreisCic.
se dedecoreCic.
a quibus te abstinebisCic.
abstinere a cibo, a potione, a somnoCels.
a legatis violandisLiv.
abstinere ciboCels.
fabāCic.
oleribusCapit.
vino et venereHor.
vix lacrimisCurt.
vocis usurpationeLiv.
nominibus, die Namen verschweigenCurt.
maledictoCic.
iniuriāCic.
publico, nicht ausgehenTac.
inventis, das Erworbene nicht genießenHor.
proelioCaes.
armis, die Waffen ruhen lassenCurt.
besonders: unangetastet lassen, unangefochten lassen, schonen, verschonen
ne a me quidemCic.
ne a mulieribus quidemCaes.
ne ab obsidibus quidemLiv.
non temere ullā illustriore femināSuet.
pecuniis locupletium non abst.Cic.
abst. praedāLiv.
TarentoLiv.
Passiv unpersönlich
ut ab inermi abstinereturLiv.
tergis abstineturSall. fr.
β)mit Genitiv
irarumHor. carm. 3, 27, 69
γ)mit Akkusativ
inversa verbaTer.
liberas urbesLiv.
zugleich mit Dativ der Person
Aeneae Antenorique omne ius belliLiv. 1, 1. § 1
δ)mit Infinitiv
dum mi abstineant inviderePlaut. Curc. 180
praefariSuet. Tib. 23
ε)mit folgendem ne und Konjunktiv
multum se abst., ne etc.Liv. 3, 11, 5
ζ)abstineo mit vorhergehender Negation und folgendem quin und KonjunktivPlaut. Bacch. 915Liv. 2, 45, 10
nec abstinuit consuetudine, quin etc.Suet. Tib. 72, 3
oder mit folgendem quominus und KonjunktivSuet. gr. 3
η)absolut
te scio facile abstinere posse, si nihil obviam estPlaut.
non tamen abstinuit nec voci iraeque pepercitVerg.
unpersönlich
aestate in totum, si fieri potest, abstinendum est (ergänze venere)Cels.
prägnant: sich des Essens enthalten, hungern, fasten
biduo se abstinereCels.
pridie abstinereCels.
diu abstinuisseCels.
Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:
abstineō, tinuī (tentus), ēre abs+teneo, to keep back, keep off, hold back
vix a se manūsCic.
vim uxore et gnatoHor.
ferrum quercuOv.
Gemitūs, screatūs, suppressTer.
facis iniuriam illi, qui non abstineas manum, by not keeping your hands offTer.
milites, restrainLiv.
militem direptioneLiv.
militem a praedāLiv.
ab uno eo (agro) ferrum ignemque abstineri iussitLiv.
duobus omne ius belli, refrained from exercising against them the rights of warLiv.
eorum finibus vimLiv.
Especially with se, to keep oneself from, refrain, abstain
ab eis se vitiisCic.
his se armisLiv.
Intransitive, to refrain (cf. se abstinere), abstain
neque facto ullo neque dictoSall.
proelioCaes.
pugnāLiv.
maledictisCic.
tactuVerg.
caeloOv.
a ceteris coniurationis causisCic.
ne a mulieribus quidem atque infantibusCaes.
aegre abstinent, quin castra oppugnentLiv.
ut seditionibus abstinereturLiv.
non tamen abstinuit, hold his peaceVerg.
Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu