u-Dekl. (4. Dekl.)
ortus ūs m
Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:
1. ortus, ūs, maskulin (orior)
I)der Aufgang (Gegensatz occasus, obitus)
1)eigentlich
ortus primi solisVerg.
ortus quartus lunae, der vierte Tag nach dem NeumondVerg.
ortus brumalis, die Winter-MorgenseiteApul.
oft Plural
solis et lunae reliquorumque siderum ortusCic.
ortus et obitus signorumCic.
stellarum ortus atque obitusCatull.
ortus occasusque siderumCic.
das Sich-Erheben des Windes
FavoniiPlin. 17, 57
2)metonymisch
ortus solis, Sonnenaufgang = Morgengegend, OrientCic. Liv.
ab ortu ad occasum commeansCic.
II)übertragen: die Entstehung
a)lebender Wesen = die Entstehung, Geburt
deorum (Gegensatz interitus)Cic.
puerorumCic.
primus animantiumCic.
primo ortu, gleich nach der GeburtCic.
Cato ortu TusculanusCic.
ortum ducere ab Elide, abstammen von E.Ov.
b)das Wachsen, Hervorwachsen der Feldfrüchte usw.Lucr. 5, 211
c)die QuelleAvien. or. marit. 61
d)abstrakter Gegenstände = die Entstehung, der Ursprung
tribuniciae potestatisCic.
iuris ortum a fonte repetereCic.
Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:
ortus, ūs, masculine orior, a rising
ante ortum solis, sunriseCaes.
ab ortu ad occasum, from east to westCic.
solis, the eastCic.
primi sub lumina solis et ortūsVerg.
rutilo ab ortuOv.
ad umbram lucis ab ortu, from morning till nightHor.
Figuratively, a rise, beginning, origin
tribuniciae potestatisCic.
iurisCic.
ab Elide ducimus ortūs, derive our originOv.
ortūs nascentium, the birthCic.
Cato ortu Tusculanus, by birthCic.
fluminis ortūs, sourceOv.
Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu