Adjektiv a/o-Dekl. dreiendig

prōnus a um

Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:

prōnus, a, um (prō), vorwärts geneigt, sich vorwärts neigend, vorwärts hangend, schräg

I)eigentlich und übertragen

A)adjektivisch

a)von lebenden Wesen

puerum imponere equo pronum in ventrem, postea sedentemVarro

pronus pendens in verbera, vorhangend zum SchlagVerg.

pr. in baculum, sich bückend auf usw.Apul.

pecora, quae natura prona finxitSall.

pronis (armentis) directa in humum cornua officiuntMela.

poetisch von schnell Enteilenden: vorwärts geneigt

uterque carcere pronus emicatOv.

leporem pronum catulo sectariOv.

b)von Gliedern des Leibes und deren Lage, Bewegung usw. (Gegensatz supinus)

manusQuint.

cubitusPlin.

prona supinaque corpora iacērePacat. pan.

exanimata naufragiis corpora supina iacebant aut pronaAmm.

omne animal, ut vult, ita utitur motu sui corporis prono, obliquo, supinoCic.

c)von anderen leblosen Gegenständen

ilexSall.

pr. atque vergentes ampullaePlin. ep.

poetisch

crateres, umgestürzteStat.

cunus, abwärtsstürzendeOv.

und so

amnis, herabstürzendVerg.

d)übertragen

α)von Örtlichkeiten

αα)nach einer Richtung sich absenkend

Anxur fuit urbs prona in paludesLiv. 4, 59, 4

poetisch: abschüssig

viaOv. met. 2, 67

ββ)nach einer Himmelsgegend usw. sich hinneigend, liegend, gelegen

solum pr. orientiColum.

campus ad solem pr.Colum.

β)von Gestirnen: sich zum Untergang neigend

OrionHor.

sideraProp.

diesStat.

γ)von der Zeit: enteilend

mensesHor. carm. 4, 6, 39

B)substantivisch: prōnum, ī, neutrum

a)überhaupt

nihil proni habere, nichts, was nach untenhin ziehtCic. Tusc. 1, 42

b)von Örtlichkeiten: der Abhang

qui per pronum (bergab) eunt, resupinant corpora, qui in arduum (bergauf), incumbuntSen. ep. 123, 14

per prona volutiSil. 15, 235

Plural mit Genitiv

montium pronaCurt. 5, 3 (12), 18

prona montisCurt. 7, 11 (41), 3

II)übertragen

A)dem Sinn usw. nach geneigt

1)im Allgemeinen: zu etwas Gutem oder Schlechtem geneigt, aufgelegt

pr. ad poëticamSuet.

pr. ad novas resTac.

pronus ad decertandumTac.

pr. ad cuiusque necemSuet.

omnes ad peccandum generaliter proniOros.

mens ad credendum pronaAur. Vict.

ad indulgentias pronissimus fuitCapit. Anton. Pius 10, 8

pr. in armaTac.

pr. in libidinesSuet.

pr. in obsequiumHor.

in hoc consilium pronior erat animus regisLiv.

nonne hinc apparet, in quid velut pondere suo proclivis et prona sit vitiosa natura?Augustin. de civ. dei 22, 22, 2. p. 605, 8 D²

proniores offensioni auresTac.

mens prona ruendi in ferrumLucan. 1, 461

2)insbesondere: geneigt, günstig, gewogen

pr. alicuiVell. Suet.

pr. in aliquemTac.

favore in Pisonem proniorTac.

prona sententiaVal. Flacc.

pronis auribus accipi, williges Gehör findenTac.

pronis animis audiriTac.

pronior fortunaVell.

B)metonymisch: leicht, ohne Schwierigkeit

omnia virtuti pronaSall.

omnia prona victoribusTac.

iter ad honores pronumPlin. ep.

id pronius ad fidem est, ist weit glaubhafterLiv.

pronum est mit InfinitivTac. Agr. 1Lucan. 6, 606Stat. silv. 5, 3, 141Iuven. 9, 4

und so

pronius est mit InfinitivSolin. 30, 26

Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:

prōnus, adjective with comparative PRO-, turned forward, bent over, inclined, leaning, hanging, stooping, bending

pecora, quae natura prona finxitSall.

pronus pendens in verbera, leaning forward to strikeVerg.

pronus magister Volvitur in caputVerg.

carcere emicat, i.e. in swift flightOv.

leporem pronum catulo sectare sagaci, flying swiftlyOv.

ilex paulum modo prona, dein flexaSall.

motus corporisCic.

As substantive neuter

montium prona, slopesCurt.

amnis, rushingVerg.

rivi, tumblingHor.

currus, headlongOv.

Sinking, reaching down

urbs in paludesLiv.

via, steepOv.

As substantive neuter

nihil habent proni, no downward tendencyCic.

Of heavenly bodies, setting, sinking, declining

OrionHor.

TitanOv.

Of time, hurrying, fleet

mensesHor.

anniHor.

Figuratively, inclined, disposed, prone

rei publicae genus ad perniciosissimum statumCic.

anxitudo ad luctumCic.

in obsequiumHor.

pronior in vitia suaLiv.

deterioribusTac.

Easy, without difficulty

omnia virtuti suae prona esseSall.

omnia victoribusTac.

facile et pronum est agereIuv.

id pronius ad fidem est, is easier to believeLiv.


Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu