u-Dekl. (4. Dekl.)
arcus ūs m
Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:
arcus, altlateinisch arquus, ūs, maskulin (vergleiche angelsächsisch earh, gotisch arhwazna, Pfeil)
I)der Bogen
a)zum Abschießen der Pfeile
curvi arcusOv.
arcus Haemonii, der Schütze als GestirnOv.
Teucri sagittae et arcusAmpel.
Euboea consimilis arcuiHyg.
portus curvatus in arcumVerg.
hic pontus ad formam Scythici arcus incurvusMela
speciem efficit arcus ScythiciSall. fr.
arcum intendereCic. oder adducereVerg.
b)der RegenbogenPlaut.Cic.und andere
arcus bibit aquam, zieht Wasser an sichPlaut. Curc. 129
vollständig
arcus caelestisPlin., pluviusHor., imbriferTibull., hibernusVal. Flacc.
c)als Bauwerk, der Bogen, der SchwibbogenVitr. 5, 10, 2 und andereOv. met. 3, 30 und 160Lucan. 4, 15 (von einem Brückenbogen)Frontin. aqu. 15 extr.Corp. inscr. Lat. 6, 1252
ad arcum veterem (beim alten Tor) habitarePetr. 44, 6
besonders der Triumphbogen, Siegesbogen, Ehrenbogen
circi maximiSuet. Ner. 25, 2
FabianusSen. const. 1, 3
marmoreus cum tropaeisSuet. Claud. 1, 3 und 11, 3
arcus veteresIuven. 3, 11
arcus, tropaea, statuas deprecariPlin. pan. 59, 2
fine anni arcus propter aedem Saturni ob recepta signa cum Varo amissa ductu Germanici dicaturTac. ann. 2, 41
II)übertragen
1)jede bogenförmige Krümmung, Bogenwölbung
von den Windungen der Schlange, der Krümmung des MeerbusensOv.
von der Krümmung des HafensVerg.
von den brandenden WellenOv.
von der Lehne des StuhlsTac.
von den Ranken des WeinstocksPlin.
von den zur Erde gebogenen Zweigen, die einwachsen sollenVerg.Col.
2)insbesondere: als mathematischer terminus technicus = der KreisbogenSen.Col.
quinque arcus, die fünf Parallelkreise der Erdkugel, die die Zonen begrenzenOv.
☞Alter Genitiv Singular arquiLucr. 5, 526Cic. de nat. deor. 3, 51 M.
alter Nominativ Plural arciVarr. bei Non. 77, 12
und Ablativ Plural arquisTert. ad nat. 2, 15 ed. Oehler
Ablativ Plural arcubusManil. 3, 213Capit. Maxim. et Balb. 16, 5Treb. Poll. Claud. 3, 7Veget. mil. 1, 14; 2, 15; 4, 29Serv. Verg. Aen. 9, 622 und 11, 6Sidon. ep. 1, 5Vulg. Nehem. 4, 13Diom. 308, 2Vel. Long. (VII) 68, 3 K.
arcus als femininEnn. ann. 393
Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:
arcus, ūs (genitive ī, onceCic.), masculine ARC-, a bow
intentus in meCic.
adductusVerg.
arcum tendereHor.
tela Direxit arcuHor.
pluvius, the rainbowHor.
arcus sereno caelo intentusLiv.
nubibus arcus iacit coloresVerg.
Poet.
niger aquarumOv.
inmensos saltu sinuatur in arcūsOv.
sinus curvos falcatus in arcūs, baysOv.
Efficiens humilem lapidum compagibus arcum, an archOv.
via quinque per arcūs, circles of the earthOv.
ad arcum sellaeTac.
Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu