a-Dekl.
nota ae f
Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:
nota, ae, feminin (noto), Kennzeichen, Zeichen, Merkmal
I)im Allgemeinen
1)eigentlich
signa et notae locorumCic.
medium ferme sinum velut notā distinguitLiv.
notam ducere, machen, auf dem Tisch mit dem Finger in die Länge ziehenOv.
2)bildlich: Merkmal, unterscheidendes Kennzeichen, Erkennungszeichen, Anzeichen, Zeichen
notae ac vestigia scelerumCic.
notae argumentorumCic.
mihi quoque impendēre idem exitium certis quibusdam notis augurabarPlin. ep.
ut cuiusque generis dicendi nota quaeratur et formulaCic.
cygni vox notam dederatMela
pronuntiari iter in posterum iubet, ne qua novi initi consilii daretur notaCurt.
nunc pinnā veras nunc datis ore notasOv.
II)insbesondere
A)Zeichen in der Schrift
1)der Buchstaben und Zahlen
notae litterarum, BuchstabenzeichenCic. Petron.
C nota praenominis, cum sola Gaium notat; item numeri, cum centum significatDiom. 424, 8
X nota numeri, cum decem significatDiom. 426, 3
bei Dichtern metonymisch: Plural notae = Schrift, BriefHor.Ov.
2)Zeichenschrift, Geheimschrift, Chiffreschrift. So setzte Augustus, wenn er per notas schrieb B für A, C für B usw.Suet. Aug. 88
3)tachygraphische Zeichen, deren man sich statt der Buchstaben und Wörter bediente
verborum notaeSen.
notis velocissime excipere (nachschreiben) solitusSuet.
4)Note in der Musik
musicis notis cantica excipereQuint. 1, 12, 14
5)notae librariorum, InterpunktionszeichenCic. de or. 3, 173
B)Zeichen an einem Gegenstand
1)Fleck am Körper, Mal
vitulus, quā notam duxit, wo es ein Mal hatHor.
nota genitiva, MuttermalSuet.
verberum notae, NarbenTac.
2)eingestochenes oder eingebranntes Zeichen, Mal, Brandmal
nota dorsualis, dem Rücken (des Pferdes) eingebranntes Z.Apul.
barbarus compunctus notis Thraeciis, tätowiertCic.
deformare stigmatum notis, brandmarkenSuet.
bildlich: ein Brandmal = ein Schandfleck
o turpem notam temporum nomen illorum!Cic.
quae nota domesticae turpitudinis non inusta vitae tuae est?Cic.
homo omnibus notis turpitudinis insignisCic.
3)Gepräge
nummariaAur. Vict.
nummi omnis notaeSuet.
bildlich
patefacere interiorem animi notam, das Gepräge, die Gedanken seines Herzens zeigen, eröffnenSuet.
4)Zeichen an einem Wein- oder Honigfass, um die Sorte zu bezeichnen, die Aufschrift, Etikette
daher
a)metonymisch: die Qualität, die Sorte
optima nota viniColum.
interior nota Falerni, vorzüglichere Sorte F.Hor.
mel secundae notaeColum.
b)übertragen: die Art, Sorte, Güte, Qualität
ex hac nota corporum est aërSen.
aliquem de meliore nota commendare, von der vorteilhafteren SeiteCur. in Cic. ep.
beneficia ex vulgari nota, von gemeiner ArtSen.
nos ex illa prima nota non sumusSen.
alia deinceps huius notae, und dergleichen mehrSen.
5)Zeichen in einem Buch
a)eigentlich: Zeichen, Merkmal, um seinen Beifall oder sein Missfallen über eine Stelle zu äußernCic. Pis. 73Sen. ep. 6, 5
b)metonymisch: eine erklärende Anmerkung, NoteICt.
6)Anmerkung, Note, die der Zensor über jemands Leben und Betragen machte und sie teils mündlich bekannt gab, teils in das Protokoll eintrug, und metonymisch = die aus dem ungünstigen Urteil des Zensors hervorgehende Ehrenschmälerung
motis senatu notas ascribereLiv.
ignominiosis notas demereSuet.
censoriae severitatis notā inuriCic.
censoriā notā perstrictusVal. Max.
übertragen
nunc in amore tuo cogor habere notam, eine Degradation zu erleiden, herabzusinkenProp. 1, 8, 18
a quo repulsus tristem sustinuit notam, musste eine schimpfliche Zurücksetzung erleidenPhaedr. 1, 3, 11
bildlich: der Schandfleck, Schimpf, die Beschimpfung
adiectae mortuo notae suntLiv.
notam quasi censoriam alicui inurerePlin. ep.
districtus minimā nec tamen ille notā, und doch hat ihn nicht der geringste Tadel berührtOv.
dictus Sceleratus ab illa vicus et aeternā res ea pressa notā, mit ewiger Schmach würde gezeichnet die TatOv.
7)unterscheidender Name einer Person, ehrender Beiname
ille Numantina traxit ab urbe notamOv. fast. 1, 596
C)ein gegebenes Zeichen, ein WinkOv. met. 11, 466; art. am. 3, 514
Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:
nota, ae, feminine GNA-, a means of recognition, mark, sign, stamp, impression
epistulis notam apponam eam, quae mihi tecum convenitCic.
barbarus compunctus notis Thraeciis, i.e. tattooedCic.
Quā notam duxit (vitulus), is markedHor.
notas et nomina gentis inurunt (in vitulos), brand withVerg.
notam sine volnere fecit, bruiseOv.
plural, significant marks, written characters, signs
qui sonos vocis litterarum notis terminavit, lettersCic.
A critical mark, marginal note
notam apponere ad malum versumCic.
plural, letters, alphabetic writing (sc. litterarum)
Quosque legat versūs . . . Grandibus marmore caede notis, large lettersOv.
foliisque notas et nomina mandatVerg.
Inspicit acceptas hostis ab hoste notas, the letterOv.
loci, quasi argumentorum notae, memorandaCic.
Of wine, a brand, stamp, kind, quality
nota FalerniHor.
hae notae sunt optimae, i.e. wines of these brandsCic.
A nod, beck, sign
Innuet; acceptas tu quoque redde notasOv.
Concussā manu dantem sibi signa videt, redditque notasOv.
Figuratively, a mark, sign, token
notae ac vestigia suorum flagitiorumCic.
interspirationis enim, non defatigationis nostrae neque librariorum notae, signs (punctuation marks)Cic.
A distinguishing mark, characteristic, note
cuiusque generis dicendiCic.
inter conloquia insigni notā deprendi, by a marked peculiarity of dialectLiv.
Signatum praesente notā nomen, with the note of the present timeHor.
Fabella hominum discernit notasPhaedr.
Because of the mark against the name of a degraded citizen on the censor's lists, a censorial reproach, judgment of degradation (see censor)
censoriae severitatis notaCic.
censores senatum sine ullius notā legerunt, not excluding any oneLiv.
A mark of ignominy, badge of infamy, reproach, disgrace
domesticae turpitudinisCic.
homo omnibus insignis notis turpitudinisCic.
in amore tuo cogor habere notam, i.e. am degradedProp.
nullā tristi notā insignitus, reproachful surnameLiv.
Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu