konsonat. Dekl. (3. Dekl.)
quiēs quiētis f
Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:
1. quiēs, ētis, feminin, die Ruhe
I)im Allgemeinen: die Ruhe von der Arbeit, von Geschäften, von Mühen, die Rast, die Erholung
1)eigentlich
otii quietisque cupidissimusVell.
quietis impatientissimusVell.
locus quietis et tranquillitatis plenissimusCic.
quem non quies, non remissio delectarentCic.
ex diutino labore quieti se dareCaes.
quieti se reddereApul.
quietem capere, Ruhe genießenCaes.
velut tacitis indutiis quietem sumereLiv.
si erit pugnandum … si quies dabiturCic.
reliquum noctis utrimque quieti datumLiv.
tres horas exercitui ad quietem dareCaes.
quartum iam diem eodem loco quietem militi dederatCurt.
quietem praestare, ihnen zu Gefallen Ruhe haltenLiv.
vix quietem ferre (ertragen) in mariLiv.
qu. senectutisCic.
mors laborum aut miseriarum quies est, ist ein Ausruhen von usw.Cic.
und so
per quod tempus ut quies certaminum erat, ita ab apparatu operum ac munitionum nihil cessatumLiv.
mit ab und Ablativ
nulla qu. ab armis dabatur a bellicoso regeLiv.
a proeliis quietem habuerantLiv.
mit Genitiv der Zeitdauer
paucorum iis dierum quietem deditLiv.s. Fabri Liv. 21, 58, 1
Plural
somno et quietibus ceteris, Arten der Ruhe = ErholungenCic. de off. 1, 103
2)metonymisch: der Ruheort, das Lager
intectae fronde quietesLucr. 1, 405
II)insbesondere
A)die Ruhe = die Nachtruhe, der Schlaf
1)eigentlich
a)im Allgemeinen
quietem capere, schlafenOv.
ire ad quietem, schlafen gehenCic.
so auch
tradere se quietiCic.
tum se quieti dedit et quievit verissimo quidem somnoPlin. ep.
iterum quieti et somno se deditVal. Max.
datus quieti, eingeschläfertArnob.
dare parva tempora quietiOv.
datur hora quietiVerg.
secundum quietem oder in quieteCic. oder per quietemSuet., im Schlaf
Plural
neque vigiliis neque quietibus sedariSall. Cat. 15. 4.
b)insbesondere: die ewige Ruhe, der ewige Schlaf, der Todesschlaf, Tod
dura qu.Verg.
si forte tibi properarint fata quietemProp.
2)metonymisch
a)der Traum und das einzelne Traumbild, TraumgesichtStat. Theb. 10, 205 und 324Vell. 2, 70, 1Tac. ann. 1, 65
b)die Schlafenszeit, die Nacht
opica quiesStat.
trahere quietemProp. (= trahere noctemVerg.)
B)die Ruhe = das Schweigen, Stillschweigen
atrox clamor et repente quiesTac. ann. 1, 25
C)das Ruhehalten
1)eigentlich
a)die Ruhe, das Verschontsein von Krieg, Aufruhr, der Friede
qu. diuturnaSall.
ingrata qu. gentiTac.
consuleret quieti urbisTac.
b)das ruhige Verhalten in politischer Beziehung, die Zurückgezogenheit vom Staatsleben, besonders von der Parteinahme im Staat, die NeutralitätNep. Att. 7, 3Suet. Tib. 15, 1Tac. ann. 14, 47 und 56
c)die Ruhe vom Amt, der Ruhestand
post indultam a pietate vestra quietemInc. (Eumen.) pan. Const. 1, 2
d)die Ruhe des GemütsOv. ex Pont. 4, 9, 91, Gegensatz iraSen. de ira 2, 13, 2
qui cum summā quiete animi civitatis princeps esse posset, in aller GemütsruheVell. 2, 6. 2
2)übertragen von Leblosem: die Ruhe, Stille
ventorumPlin.
si non tanta quies iret frigus caloremque inter, Frühlingsstille, RuheVerg.
lenis quies materiae, EbenheitPlin.
☞Archaistischer Ablativ quieAfran. com. 77Laev. fr. 10 M. (bei Prisc. 6, 58)
Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:
quiēs, ētis, feminine 2 CI-, a lying still, rest, repose, inaction, freedom from exertion
locus quietis plenissimusCic.
mors laborum ac miseriarum quies est, a state of restCic.
quietem capere, take reposeCaes.
quietem patiSall.
haud longi temporis quies militi data estLiv.
ab armisLiv.
uti somno et quietibus ceteris, recreationsCic.
In political life, neutrality
Attici quies tantopere Caesari fuit grata, utNep.
quiete defensusTac.
Quiet, peace
quae diuturna quies pepereratSall.
montanaOv.
ingrata gentiTac.
Si non tanta quies iret frigusque coloremque Inter, i.e. the repose of springVerg.
The rest of sleep, repose, sleep
capere quietem, fall asleepOv.
altaVerg.
ad quietem ire, go to sleepCic.
secundum quietem, in sleepCic.
neque vigiliis neque quietibus sedariSall.
ducem terruit dira quies, a dreamTer.
The sleep of death, death
Olli dura quies oculos urguetVerg.
Person., the goddess of restLiv.
Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu