Adjektiv a/o-Dekl. dreiendig
vānus a um
Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:
vānus, a, um (vergleiche altindisch ūná-h, unzureichend), leer, nichts in sich enthaltend, taub
I)eigentlich
aristaVerg.
granumColum.
magnitudo urbisLiv.
venti, körperlose, nichtigeCatull.
imago, leeres Bild, das heißt der Schatten eines TotenHor.
somnia, leere TräumeVerg.
vanior acies hostiumLiv.
II)übertragen: dem Inhalt oder dem Erfolg, der Wirkung nach leer, gehaltlos, eitel = unbedeutend, nichtig, lügenhaft, grundlos, erfolglos, fruchtlos, vergeblich
A)von Leblosem
1)adjektivisch
resLiv.
sermoLiv.
vanissimus strepitus verborumPetron.
oratioCic.
spesOv.
gaudiaHor.
metusHor.
omenOv.
vana quaedam pollicebaturCic.
nec vana fides, und es ist wahrVerg.
haud vanaLiv.
von Geschossen
ictusLiv.
vana tela mittereLiv.
vanum est mit AcI
vanum arbitror esse circa canis ortum angues candidos membranam eam exuerePlin. 30, 25
mit Genitiv = leer an usw.
profana philosophiae turba vana sanctitudinis, priva verae rationisApul. de deo Socr. 3 in.
2)neutrum substantivisch: das Leere, Eitle, Vergebliche
haustum ex vano, aus einer falschen Quelle geschöpftLiv.
nec tota ex vano criminatio erat, ohne GrundLiv.
ad vanum et irritum redacta victoria, ist vernichtetLiv.
ut tela in vanum cadantSen.
cedit in vanum labor, ist vergeblichSen.
alioquin abibunt in vanum monentium verba, sind in den Wind gesprochenSen.
poetisch
vana tumens, mit leerem Schein, aufgeblasen (von Einbildung)Verg. Aen. 11, 854
vana luctansSil. 17, 313
mit Genitiv
vana rerumHor.
vana rumorisTac.
B)von Personen
1)von dem, dessen Handlungen ohne Erfolg sind
ne vanus isdem castris assideret, vergeblichTac. hist. 2, 22
und so poetisch mit Genitiv
aut ego veri vana ferorVerg. Aen. 10, 631
vanus votiSil. 12, 261
2)insbesondere: im moralischen Sinn lügenhaft, windbeutelig, wankelmütig, eitel, prahlerisch, windig, abenteuerlich
haruspexCic.
ingeniumLiv.Sall.
quam vana et mutabilia barbarorum ingenia essentLiv.
vanus aemulatione, töricht aus EifersuchtTac.
vanum se esse et perfidiosum fateriCic.
laudare se vani estVal. Max.
vanus auctor est, der Gewährsmann verdient keinen GlaubenLiv.
inde vanus auctor absumpti Masinissae ad regem rediit, mit dem falschen Bericht, M. sei umgekommenLiv.
Cn. Lentulus perincertum stolidior an vaniorSall. fr.
vanissimi cuiusque ludibrium, jedes Abenteurers, BetrügersCurt.
Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:
vānus, adjective with comparative and (late) superlative VAC-, containing nothing, empty, void, vacant
illos seges vanis elusit avenisVerg.
vanior iam erat hostium aciesLiv.
acies, i.e. weakCurt.
Num vanae redeat sanguis imagini! unsubstantialHor.
Figuratively, empty, idle, null, groundless, unmeaning, fruitless, vain
falsum aut vanum aut finctum (opp. vera)Ter.
oratioCic.
verbaOv.
armorum agitatioLiv.
metusHor.
SpesOv.
iraLiv.
pugna effectu quam conatibus vaniorLiv.
Vainglorious, ostentatious, boastful, vain
ingenioLiv.
False, lying, deceptive, delusive, untrustworthy
vanus et perfidiosus et impiusCic.
vanus mendaxqueVerg.
non vani senes, i.e. veraciousOv.
oratioCic.
ingenium dictatoris, weak, waveringLiv.
aut ego (i.e. Iuno) veri Vana ferorVerg.
vanissimi cuiusque ludibriumCurt.
vānum, ī, neuter vanus, emptiness, nothingness, naught
ad vanum et inritum victoria redacta, brought to nothingLiv.
nec tota ex vano criminatio erat, i.e. groundlessLiv.
Corruptus vanis rerumHor.
plural accusative adverbial
fulgens armis ac vana tumens, i.e. with vain showVerg.
Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu