Adjektiv a/o-Dekl. dreiendig
doctus a um
Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:
doctus, a, um, Partizipial-Adjektiv mit Komparativ und Superlativ (von doceo), durch Schule oder Erfahrung unterrichtet, wissenschaftlich gebildet, durch Unterricht geschickt, geschult
I)im engeren Sinn (Gegensatz indoctus, agrestis)
a)von Personen
docta puella, ein Mädchen, das singt und in der Dichtkunst bewandert istTibull.
puella Musā Sapphicā doctiorCatull.
virgines doctae, die MusenCatull. 65, 2
docta civitas (von Syrakus)Cic.
doctus homo oder vir, ein durch die Schule gebildeter Denker und Kenner, ein Mann von Bildung (griechisch σοφός)Cic.
doctissimi hominesCic.
adulescens doctissimusCic.
substantivisch
exercitatus et doctusSen.
indoctus doctusqueHor.
non solum doctus indoctum, sed etiam doctior doctum in rhetorices opere superabitQuint.
und Plural docti, wissenschaftlich, theoretisch Gebildete, Männer, denen ein wissenschaftliches Urteil zustehtCic.
so auch
doctissimi (Gegensatz indoctissimi)Cic.
mit Ablativus instrumentalis
et Graecis litteris et LatinisCic.
Graecis doctior Eutr.
mit Genitiv
fandiVerg.
futuriStat.
iuris civilisGell.
grammaticae Prisc.
rerum litterarumque veterum impense doctusGell.
utriusque linguae doctissimusAugustin.
mit Akkusativ
dulces modosHor.
mit in und Ablativ
in (bei) parum fausto carmine doctaOv.
non satis in ea re doctus (Unterrichteter)Quint.
mit ad und Akkusativ
carmine ab omni ad delinquendum doctior esse potestOv.
mit Infinitiv
tibiis canereTac.
tendere sagittasHor.
b)übertragen, von Leblosem: was von Unterricht, Schule zeugt, gelehrt
libelliMart.
lingua, beredteOv.
ars, erfahreneOv.
artes, WissenschaftenAur. Vict.
carminaTibull.
labor, Arbeit meiner MußePhaedr.
doctissimae voces PythagoreorumCic.
doctissimi libriQuint.
doctissimus sermoPlin. ep.
doctissimi sermonesCic.
II)im weiteren Sinn
a)überhaupt: ausgelernt, (aus Erfahrung) gescheit, klug, pfiffig, schlau, verschmitzt
malus, callidus, doctusPlaut.
numquam accedo, quin abs te abscedam doctiorTer.
mit Ablativ
doctus usuCaes., aetate et usuLiv.
mit ad und Akkusativ
doctus ad malitiamTer.
nimis doctus ille est ad maleficiendumPlaut.
b)übertragen: von Leblosem
manusOv.
falxProp.
dolusPlaut.
☞synkopierter Genitiv Plural doctûmPlaut. Pseud. 678
Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:
doctus, adjective with comparative and superlative Participle of doceo, learned, skilled, versed, experienced, trained, clever
virCic.
adulescentes doctissimiCic.
abs te abire doctiorTer.
ex disciplinā StoicorumCic.
mulier litterisSall.
fandi doctissimaVerg.
Docte sermones utriusque linguaeHor.
dulcīs modosHor.
sagittas tendere SericasHor.
tibiis canereTac.
ludere doctiorHor.
ad malitiamTer.
ad delinquendum doctiorOv.
As substantive masculine
doctus in se semper divitias habetPhaedr.
doctorum est ista consuetudo, the learnedCic.
docti sumus, a man of cultureHor.
Learned, sage, skilful
manusOv.
frontes, i.e. a poet'sHor.
voces PythagoreorumCic.
oraOv.
Taught
doctā prece blandus, i.e. the prescribed form of supplicationHor.
Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu