konsonat. Dekl. (3. Dekl.)

facultās facultātis  f

Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:

facultās, ātis, feminin (vom alten facul), die Tunlichkeit

I)subjektiv: das jemandem innewohnende Vermögen, die Kraft, etwas zu vollbringen

A)körperliche Kraft

di date facultatem huic pariendiTer. Andr. 232

B)geistige Kraft, Geschicklichkeit, Befähigung, Anlage, Talent zu etwas

1)im Allgemeinen

facultas dicendi et copia, Rednergabe und RednerfülleCic.

copia facultasque dicendiCic.

modicae in dicendo facultatisSuet.

mit subjektivem Genitiv

ingenii, Befähigung des GeistesCic.

ingenii facultates, geistige AnlagenNep.

tibi superûm data facultas mit folgendem InfinitivVal. Flacc. 3, 16

2)insbesondere: die Anlage zum Redner, die Rednergabe, die Beredsamkeits. Schäfer Plin. ep. 1, 20, 18; Salmasius Spart. Hadr. 20

facultatis timorCic.

f. summaPlin. ep.

f. extemporalis, Gabe, aus dem Stegreif zu redenSen. rhet. Suet.

fuit memoriae ingentis, facultatis immensaeSpart.

II)objektiv: die von außen gebotene Tunlichkeit, Möglichkeit, Gelegenheit

A)eigentlich

a)etwas zu tun

Miloni manendi nulla f., Milo konnte nicht bleibenCic.

dare alicui facultatem irridendi suiCic.

ne perorandi quidem alicui dare facultatemNep.

dare alicui facultatem ad dicendumCic.

facere alicui facultatem iudicandiCic.

habere efficiendi facultatemCic.

si quid res dabit tibi facultatis, wenn dir irgend ein Ereignis etwas an die Hand gibtCic.

si res facultatem habitura sit, wenn sich die Sache tun lassen sollteCic.

quod f. tulit, soweit es möglich warCic.

res mihi videtur esse facultate (in der Praxis) praeclara, arte (in der Theorie) mediocrisCic.

cuius materiei si esset facultas apportationibus ad urbem, könnte man es immer leicht nach Rom schaffenVitr. 2, 9, 16

alicui facultatem dare, offerre, concedere und dergleichen mit folgendem ut und KonjunktivCic.

so auch

est in aliquo facultas, ut etc.Cic.

habere facultatem mit folgendem AcIAuct. b. Afr. 78, 4

poetisch: est (erat) facultas mit folgendem Infinitiv

est nobis saevire f.Stat. Theb. 4, 513; 12, 36

pro facultate (nach Maßgabe) patrimoniiPaul. dig. 26, 7, 12

d)etwas zu empfangen, zu haben

sumptuumCic.

nummorum, Geld zu habenCic.

hominis praesentisPlanc. in Cic. ep.

cuius generis erat in senatu facultas maxima, von welcher Art man Männer genug im Senat haben konnteCic.

c)etwas zu bestreiten, die Mittel zu usw. = die Kosten

f. belliCic.

B)metonymisch

1)die vorhandenen Mittel an usw., der Vorrat von usw.

omnium rerum in oppido summa f.Caes.

habere facultatem naviumCaes.

2)insbesondere: wie unser »die Mittel« = das zeitliche Vermögen, die Vermögensumstände, gewöhnlich im PluralCic.und andere

Genitiv Plural auch facultatiumPaul. dig. 32, 78. § 1

Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:

facultās, ātis (genitive plural facultātumCic.), feminine facilis, capability, possibility, power, means, opportunity, skill, ability

poëticaCic.

ex ceteris rebus comparataCic.

dum est facultas, while you canCaes.

sumptuumCic.

fugaeCaes.

pariundiTer.

suscipiendi maleficiCic.

facultatem iudicandi facereCic.

itineris faciundi, leave to goCaes.

ad dicendumCic.

ad ducendum bellumCaes.

tua in dicendoCic.

ingeni facultatesCic.

hominis, capacityCic.

Liv. Quinctius oblatam sibi facultatem putavit, ut, etc.

A sufficient number, abundance, plenty, supply, stock, store, goods, riches, property

nummorumCic.

naviumCic.

virorumCaes.

anquirunt ad facultates rerum atque copias, etc.Cic.

mutuandis facultatibus et commodandisCic.

ne maior benignitas sit quam facultatesCic.

Italiae facultates, resourcesCaes.


Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu