a-Konjugation
exīstimāre (exaestumāre, exīstumāre)
exīstimō exīstimāvī exīstimātum
Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:
ex-īstimo (ex-aestumo, ex-īstumo), āvī, ātum, āre, dem inneren Wert nach irgendwie anschlagen, beurteilen
I)eigentlich: etwas oder jemanden so und so beurteilen, für das und das halten, ansehen
α)mit Genitiv des Wertes oder der Beschaffenheit
neque quod dixi flocci existumatPlaut.
dum ne ob malefacta peream, parvi existumoPlaut.
omnia minoris existimareSulpic. in Cic. ep.
magni eius opera existimata est in proelio ad SenamNep.
mit Genitiv des Wertes und folgendem Infinitiv oder AcI
magni existimans sincerum … servare populumSuet.
prisci decorique moris existimans clarae stirpis indolem sic notescereSuet.
β)mit Akkusativ des Prädikats, wofür man hält usw.
ex. aliquem avarumCic.
aliquem sapientem et appellare et ex. (und wirklich dafür halten)Cic.
ex. athletarum corpora decora vereQuint.
unicum bonum diuturnam vitamCurt.
maximum existimavit quaestum memorem gratumque videri, hielt es für den größten GewinnNep.
im Passiv mit Nominativ des Prädikats
Q. Hortensius … diu princeps oratorum existimatus estQuint.
homo, ut existimabatur, avarus et furaxCic.
γ)mit in und Ablativ
in hostium numero existimari, als Feind angesehen werdenCic.
in probro existimariPlin.
δ)mit allgemeiner Wertbestimmung
utcumque (haec) animadversa aut existimata eruntLiv. praef. § 8
II)übertragen
A)nach Abschätzung der Gründe für und wider über etwas sich ein Urteil, eine Meinung, eine Ansicht bilden, erachten, der Meinung sein, der Ansicht sein, meinen, glauben, denken, dafür halten
α)gewöhnlich mit folgendem AcI
non possum existimare plus quemquam a se ipso quam me a te amariCic.
non omittendum sibi consilium Nervii existimaveruntCaes.
im Passiv mit folgendem Infinitiv
qui semel in gestu peccavit, non continuo existimatur nescire gestumCic.
Africano vim attulisse existimatus estCic.
disciplina in Britannia reperta esse existimaturCaes.
hoc milia DCCC in longitudinem esse existimaturCaes.
unpersönlich mit folgendem AcI
Taprobanen alterum orbem terrarum esse diu existimatum estPlin.
β)mit folgendem indirekten Fragesatz
haud existimans, quanto labore partum, nicht denkend usw.Ter.
γ)mit bloßem allgemeinen Akkusativ-Pronomen
quod ego nullo modo existimo, welcher Ansicht ich durchaus nicht beitreten kannCic. Tusc. 3, 25
δ)absolut
ut Cicero existimatQuint.
ut existimantQuint.
Unpersönlich
ita intellegimus vulgo existimariCic.
B)etwas beurteilen, über etwas urteilen, ein Urteil abgeben, ~ fällen, entscheiden, bei Cicero namentlich oft von der kritischen Beurteilung und Würdigung der Schriften und Schriftstellers. Jahn Cic. Brut. 92
1)im Allgemeinen
α)mit Akkusativ
ex. cotidianae vitae consuetudinemTer. heaut. 282 sq.
β)mit de und Ablativ
de qua causa vos existimare, quam etc …. melius estLiv.
de scriptoribus, qui nondum ediderunt, existimare non possumusCic.
ex. eventu de consilio alicuiusCic.
quis autem de ipso sapiente aliter existimat, quin mit Konjunktiv, wer möchte nicht über den W. die Ansicht haben, dass usw.Cic. de fin. 5, 32
bene oder male ex. de aliquo, gut oder schlecht über jemanden urteilen, ~ über oder von jemanden sprechenCic.und andere
Unpersönlich
exstant orationes, ex quibus existimari de ingeniis eorum potestCic.
γ)mit folgendem indirekten Fragesatz
existimabitis, qualis illa pax aut deditio sitSall.
existimari non potest, vix existimari potest, utrum … an etc.Caes. Liv.
nunc vos existimate, facta an dicta pluris sintSall.
δ)absolut, und zwar Partizip substantivisch: existimantes, ium, maskulin, die kritischen Beurteiler und Würdiger, die Kunstrichter, KritikerCic. Brut. 92
2)insbesondere: als terminus technicus der Ärzte, die über einen Fall ein Urteil, ein Gutachten, ein visum repertum abgeben
nec in tot vulneribus, ut Antistius medicus existimabat, letale ullum repertum estSuet. Caes. 82, 3
☞Gewöhnliche Form existimo, doch auch existumo; archaistisch exaestumoCorp. inscr. Lat. 1, 198. lin. 15; aber exaestimo verworfen von Victorin. 1, 4, 86. p. 22, 7 K.
Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:
exīstimō or exīstumō, āvī, ātus, āre ex + aestimo, to value, estimate, reckon
vita tanti existimataCic.
magni operam eiusNep.
To appreciate, value, esteem, judge, consider, suppose, think, expect
vitae consuetudinem, pass judgment onTer.
alqd nullo modoCic.
eum avarumCic.
se parem armisSall.
Fulcinius honestus existimatus estCic.
se minus timidos existimari velleCaes.
utcunque (haec) existimata eruntLiv.
quem ad modum existimes, vide, your habits of thoughtCic.
te non existimas conflagraturum?Cic.
praecavendum existimabatCaes.
disciplina in Galliam translata esse existimaturCaes.
ita intellegimus volgo existimariCic.
Quanto labore partumTer.
facta an dicta pluris sintSall.
utrum ... an ... existimari non poterat, be determinedCaes.
de alquā causāLiv.
quid de imperatoribus existimentCic.
aliter de sapiente, quin, etc.Cic.
existimari de ingeniis eorum potest, an estimate may be formedCic.
in hostium numero existimari, be regarded as an enemyCic.
Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu