Adjektiv 3. Dekl. einendig (i-Dekl.)
simplex simplicis
Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:
simplex, plicis (indogermanisch sem, eins, vergleiche semel und septemplex), aus einem Teil, Bestandteil, bestehend und dergleichen, einfach, griechisch ἁπλοῦς (Gegensatz duplex, triplex, multiplex, mixtus etc.)
I)eigentlich
a)im Gegensatz zum Zusammengesetzten, Vermischten und dergleichen
fistula (Gegensatz fistula duplex, multiplex)Cels.
scansio simplex (Gegensatz scansio duplicata)Varro LL.
putamen loculosum aut simplexPlin.
tibia tenuis simplexque foramine paucoHor.
iter (auditus) s. et directum (Gegensatz flexuosum)Cic.
villus s. (Gegensatz crispiores iubae)Plin.
s. cursus venarumPlin.
cortex multiplex tunicis, ut tiliae; quibusdam simplex, ut ficoPlin.
s. natura animantis (Gegensatz concreta ex pluribus naturis)Cic.
und so
s. natura (Gegensatz mixta, conexa)Cic.
cibusPlin.
iusHor.
aqua, reines W.Ov.
verba, voces, einfache (Gegensatz verba composita, voces compositae)Quint.
Ablativ
simplici, auf einfache WeiseApic. 5, 204
b)im Gegensatz zu dem in mehrere Abteilungen Zerfallenden: einfach, ein
aciesAuct. b. Afr.
simplicibus ordinibus instructisAuct. b. Alex.
simplici ordine urbem intrare, in einer ReiheLiv.
herba simplici caulePlin.
c)im Gegensatz zu dem der Zahl nach aus mehr als einer Einheit Bestehenden: einfach, ein einzig, ein
argumentumTer.
plus vice simplici, mehr als einmalHor.
non s. vulnusOv.
II)übertragen
A)überhaupt
a)im Gegensatz zum Zusammengesetzten, Gemischten usw.
genus rei publicae (Gegensatz triplex und conflatum ex omnibus)Cic.
simulacra (Gegensatz mixta)Quint.
causaCic. (Gegensatz coniuncta, perplexa)Quint.
b)im Gegensatz zum Besonderen usw.
genus mortis, einfache T. (ohne besondere Martern, wie Folter, Kreuzigung)Liv.
so auch
morsSall. fr.Sen.und andere
res, einfache (= ohne besondere Schwierigkeit)Cic.
necessitudo, unbedingteCic.
quaedam sunt in rebus simplicia (unbedingt, unabhängig), quaedam copulata (bedingt, abhängig)Cic.
simplex est manere (ergänze filium), illud (ergänze in Hispaniam ire) anceps, ohne weitere GefahrCic. ad Att. 12, 7, 1
c)im Gegensatz zum Verschiedenen oder Vielartigen
unum est et s. iudicium auriumCic.
s. officium atque una est bonorum omnium causaCic.
quantitas simplicior, qualitas magis varia estQuint.
facilius in iis simpliciusque iudicium, quae etc.Quint.
materia simplicissima (Gegensatz multiplex)Quint.
d)im Gegensatz zum Verbundenen: einfach = einzeln
verba (Gegensatz coniuncta)Cic.
e)im Gegensatz zum Gekünstelten, Gesuchten, Versteckten: einfach, natürlich
ratio veritatisCic.
res aperta et simplexCic.
illa ἀφέλεια simplex et inaffectataQuint.
rectae simplicesque manus (Hiebe), Gegensatz aversae tectaequeQuint.
simplex ac nuda veritasLact.
B)insbesondere: moralisch einfach, schlicht, gerade, aufrichtig, offen und ehrlich, ohne Falsch, natürlich, bieder, arglos, unbefangen, harmloss. Nipperd. Tac. ann. 1, 69. Fritzsche Hor. sat. 1, 3, 52
a)von lebenden Wesen und deren Gemüt usw.
vir apertus et s.Cic.
NaeviusHor.
cervus, animalPlin.
regio (= incolae regionis)Cic.
animus apertus ac s.Cic.
tuus erga me animus s. atque amicusMat. in Cic. ep.
simplicior quis est etc.Hor.
dux simplicissimusVell.
mens simplicissimaPlin.
b)von Leblosem
(vir) simplici virtuteVell.
verbaSuet.
cogitationesTac.
non enim simplices eae curaeTac.
nihil simplex, nihil sincerumCic.
☞Ablativ Singular gewöhnlich simplicī, nur bei Dichtern im daktylischen Versmaß auch simplicesiehe Neue-Wagener Formenl.³ 2, 77
Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:
simplex, icis, adjective with comparative PARC-, simple, single, plain, uncompounded, unmixed
natura animantisCic.
genus inperiCic.
(comoedia) Duplex quae ex argumento factast simpliciTer.
simplex est manere, illud (in Hispaniam ire) anceps, free from riskCic.
necessitudines, absoluteCic.
simplici ordine intrare urbem, i.e. one by oneLiv.
ne simplici quidem genere mortis contenti, i.e. without tortureLiv.
Nec via mortis erat simplex, i.e. they met death in various waysVerg.
volnusOv.
escaHor.
aquaOv.
plus vice simplici, more than onceHor.
ornatus simplicium (verborum), singleCic.
Figuratively, simple, without dissimulation, open, frank, straightforward, direct, guileless, artless, sincere, ingenuous
virCic.
homoCic.
NymphaeHor.
puellaOv.
simplex et fautrix suorum regioCic.
animal Innocuum, simplexOv.
nihil simplex, nihil sincerumCic.
cogitationesTac.
Simplicior quis, too straightforwardHor.
Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu