konsonat. Dekl. (3. Dekl.)
voluntās voluntātis f
Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:
voluntās, ātis, feminin (2. volo), der Wille, das Wollen, die Neigung, geistige Richtung, Bestrebung
I)eigentlich
A)im Allgemeinen
a)überhaupt
me conformo ad eius voluntatemCic.
voluntatem eorum intuenturCic.
ad voluntatem loqui, anderen zu Willen, nach dem MundCic.
summā Catuli voluntate, mit voller Genehmigung, EinwilligungCic.
b)der freie, gute Wille
ego voluntatem (guten Willen) tibi profecto emetiar, sed rem ipsam nondum posse videorCic.
nedum hominum humilium, ut nos sumus, etiam amplissimorum virorum consilia ex eventu, non ex voluntate a plerisque probari solentBalb. et Opp. in Cic. ep.
quod non ex imperio (auf Kommando), sed ex voluntate praestatur, beneficium estSen.
daher
voluntate, mit Willen, aus eigenem oder freiem Willen, gern
nisi voluntate ibis, rapiam te domum, freiwilligPlaut.
quod vos vis cogit, id voluntate impetretTer.
tu coactus tuā voluntate es, du hast dich gern zwingen lassenTer.
meā voluntate concedam, gernCic.
voluntate in dicionem venerunt, aus eigenem WillenLiv.
verbunden
qui suā sponte et voluntate feceruntCic.
bona voluntasLiv. 38, 14, 7Sen. de ben. 4, 21, 6; 5, 3, 2und andere
non nudum cum bona voluntate, sed cum facultatibus accedere ad patriae auxiliumPlanc. in Cic. ep. 10, 8, 2
sine voluntate, unwillkürlich
lacrimareCels. 2, 4. p. 34, 6 D.
urina interdum destillatCels. 2, 7. p. 41, 4 D.Cels. 5, 26, 17; 8, 13 und 14
c)die (gute) Gesinnung
confisus municipiorum voluntatibusCaes.
celans, quā voluntate esset in regemNep.
d)der Wille, das Verlangen, der Wunsch, die Wünsche jemands
ambitiosis voluntatibus cedereCic.
non est tua tuta voluntasOv.
ex voluntate, nach WunschCic.
ex voluntate aliquo uti, an jemanden ein gefügiges Werkzeug habenSall.
so auch
de mea voluntateCic.
Plural
ut vestrae mentes atque sententiae cum populi Romani voluntatibus suffragiisque consentiantCic. Mur. 1
e)das Vorhaben, die Absicht
hanc mentem voluntatemque suscepiCic.
ea voluntas fuisset testantis, ut etc.Quint.
(virgines) voluntatem cepisse obeundae mortisGell.
so auch
cum sint in dicendo variae voluntates, BestrebungenCic. Brut. 83
B)prägnant
1)die Neigung = die Zuneigung, das Wohlwollen
mutuaCic.
litterae exiguam significationem tuae erga me voluntatis habebantCic.
2)der letzte Wille, die letztwillige Verfügung
testamenta et voluntas mortuorumCic.
irritā Tiberii voluntate, qui testamento etc.Suet.
vollständig
ultima voluntasICt.
Plural
defunctorum voluntatesPlin. ep. 2, 16, 6
II)übertragen: die Bedeutung, der Sinn
nominisQuint.
de verborum vi aut voluntateQuint.
legisQuint.
☞vulgärlateinisch boluntasCorp. inscr. Lat. 9, 10
Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:
voluntās, ātis, feminine 1 VOL-, will, free-will, wish, choice, desire, inclination
voluntas est, quae quid cum ratione desideratCic.
quid esset suae voluntatis ostendereCaes.
has patitur poenas peccandi sola voluntasIuv.
ut eius semper voluntatibus non modo cives adsenserint, etc.Cic.
Ablative, of one's own will, of one's own accord, willingly, voluntarily
Quod ius vos cogit, id voluntate inpetretTer.
aequius erat id voluntate fieriCic.
aliae civitates voluntate in dicionem veneruntLiv.
Ut suā voluntate id quod est faciendum faciatTer.
suā voluntate, nullā vi coactusCic.
istuc, quod expetis, meā voluntate concedamCic.
In phrases with prepositions
ad voluntatem loqui, at the will of anotherCic.
vix tamen sibi de meā voluntate concessum est, with my consentCic.
praeter optatum meum, sed valde ex voluntate, greatly to my satisfactionCic.
aliquid facere minus ex Caesaris voluntate, against Cœsar's wishesCic.
contra voluntatem eius dicereCic.
An object, purpose, aim, desire
cum sint in dicendo variae voluntatesCic.
A disposition, inclination
populum autem esse in aliā voluntate, to be otherwise inclinedCic.
celans, quā voluntate esset in regemNep.
neque bonae voluntatis ullum signum erga nos tyranni habemusLiv.
Good-will, favor, affection
voluntas erga CaesaremCic.
summa in seCaes.
Voluntas vestra si ad poëtam accesseritTer.
mansisset eadem voluntas in eorum posteris, etc.Cic.
A last will, testament
defensio testamentorum ac voluntatis mortuorumCic.
Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu