a-Konjugation
creāre
creō creāvī creātum
Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:
1. creo, āvī, ātum, āre (vergleiche cresco, creber), schaffen, erschaffen = erzeugen
I)im Allgemeinen
a)überhaupt
α)materielle Objekte
censet (Zeno) artis maxime proprium esse creare et gignereCic.
omnes res, quas et creat natura et tueturCic.
terra, quae neglecta sentes ac dumos, culta fructus creatQuint.
aliud fimum herbas creatPlin.
ut plaga (die Wunde) plus carnis creare possitCels.
cr. genus humanum (von der Erde)Lucr.
cr. vix animalia parva (von der Erde)Lucr.
mit doppeltem Akkusativ
primordia cr. ignes et lignumLucr.
natura fingit homines et creat imitatores et narratores facetosCic.
mit Adverbien (wo?)
neque creatur ibi corpus (die fehlende Substanz)Cels.
vermes intus (im menschl. Körper) creanturLucr.
oder mit Ablativ (wo?)
quos (flores) Thessala magnis montibus ora creatCatull.
mit Adverbien (woher?) oder mit ex oder de und Ablativ
unde omnes natura creet resLucr.
terram creari ex igniLucr.
nec principium exstinctum ex se aliud creabitCic.
res non posse creari de niloLucr.
im Passiv mit Ablativ (wodurch?)
seminibus quia certis quaeque creanturLucr.
mit ad und Akkusativ
ut placet Stoicis, quae in terris gignantur, ad usum hominum creariCic.
Partizip Perfekt substantivisch
creata servareLucr. 2, 572
β)Zustände
teils physische
torporem et doloremCels.
mel fastidium creatPlin.
si ex quattuor principiis vel superans aliquod vel deficiens adversam valetudinem creatCels.
lepus marinus vomitum dissolutionemque stomachi statim creatPlin.
teils geistige, moralische, politische usw.
venter creat omnes has aerumnasPlaut.
nonnumquam etiam errorem creat similitudoCic.
in urbe luxuries creaturCic.
notitiam veri quae res falsique crearitLucr.
cr. magnum (maius) odium (von einer Abgabe)Auct. b. Afr.
familiaritate Romanā odium sibi apud regemIustin.
alicui periculumCic.
seditionem (von Personen)Vell.
id (versificandi genus) taedium ex similitudine ac satietatem creatQuint.
b)ein Kind zeugen (bei Cicero gewöhnlich procreare)
von beiden Gatten
prolem ex se videre creatamLucr.
vom Vater
patria est antiquior parens, quam qui creavitCic.
si di creare possentMin. Fel.
cr. liberosPhaedr.Val. Max.
is (Silvius) Aeneam Silvium creatLiv.
me creat … Babylonius HorosProp.
von der Mutter
Dryope quem nympha crearatVerg.
gnatos tuos creavitInscr.
pueris beata creandis uxorHor.
mit Dativ (wem?)
quos (fratres) fida crearat una tot Arcadio coniunx Tyrrhena GylippoVerg.
mit Ablativ (wodurch?)
tum partu Terra nefando Coeumque Iapetumque creatVerg.
im Passiv, mit Ablativ (wo?)
Sulmone creati quattuor iuvenesVerg.
o caeruleo creata ponto, Meergezeugte (ποντογενής), von der VenusCatull.
mit Prädikatsnominativ
cum crearer masculusPhaedr.
mit Ablativ (durch = von)
fortes creantur fortibus et bonisPhaedr.
und so oft creatus mit Ablativ des Vaters und der Mutter = Tochter, Sohn, Sprössling von usw.
Erebo creata NoxEnn. fr.
Saturno sancte createEnn. fr.
Telamone creatusOv.
Maiā creatusOv.
Vulcani stirpe creatusVerg.
matre servā creatusFlor.
daher substantivisch
creati, KinderOv. met. 6, 206
II)als publizistischer terminus technicus
a)eine Staatsgewalt schaffen, ins Leben rufen
tribuniciam potestatemLiv.
nova Romae dignitas est creata, quae dictatura appellaturLiv.
b)einen Beamten, Priester und dergleichen schaffen, besonders durch Wahl, sowohl vom Volk oder vom Herrscher = wählen, erwählen oder auch wählen lassen
α)mit einfachem Akkusativ
magistratusCic.
sibi tres collegasLiv.
censoresCic.
consulesCic.
consules plebeiosLiv.
dictatoremLiv.
ducemVal. Max.
ephorosVal. Max.
Caesares duos (vom Kaiser)Eutr.
cr. imperatorem, verbunden eligere creareque imperatorem, einen Kaiser (zum Beispiel von den Soldaten)Suet.
cr. interregemLiv.
pontifices, augures, sacrificulum regemLiv.
pontifices, flamines, Salios, auguresLact.
decem praetores (Feldherrn, in Griechenl.)Nep.
praetores (in Rom)Cic.
regem, sui corporis regemLiv.
Carthagine quotannis annuos binos reges (die Suffeten)Nep.
sacerdotes (vom Volk)Vell.
centum senatores (von Romulus)Liv.
tribunos plebis duosCic.
tribunos militum tresLiv.
tres viros, qui etc.Val. Max.
mit Adverbien (wie?) mit per und Akkusativ oder mit bloßem Ablativ (wodurch?)
comitiatu consules rite cr.Cic.
magistratus oder censores oder consules vitio (durch einen Fehler der Augurien) creatiVarro LL.Liv. Cic.
plebeius magistratus nullus auspicato creaturLiv.
lege, non suffragio creatum esseLiv.
optimā lege creariCic.
decem tribuni plebis comitiis curiatis creati suntCic.
consules per vim ac tumultum creanturPlin. pan.
mit per und Akkusativ (durch wen?)
si per praetorem consules creanturCic.
mit ex und Ablativ (aus welchem Stand usw.?)
consules ex plebeLiv.
tribunos plebis ex equitibus Romanis (von Augustus)Suet.
mit Adjektiv oder mit in und Akkusativ (auf welche Zeit?)
summus magistratus, quem vergobretum appellant Aedui, qui creatur annuusCaes.
archontes coeperunt in denos annos creariVell.
creatis in annum magistratibusLiv.
mit inter und Akkusativ oder mit in und Ablativ (worunter?)
creari inter quinque virosPlin. ep.
creari in eo numeroSall.
mit in und Akkusativ (in welche Stelle?)
neve quis flamen aut augur in locum Germanici nisi gentis Iuliae creareturTac. ann. 2, 83
prior consulatus eius, in quem creatus est anno octavo et tricesimoVell. 2, 4, 7
mit Akkusativ des Ortes (wohin?)
praefecti Capuam creari coepti suntLiv.
mit Dativ (wofür? wozu?)
decemviros legibus scribendisLiv.
β)mit doppeltem Akkusativ, im Passiv mit doppeltem Nominativ
T. Quinctius Barbatus interrex creat L. Papirium Mugilanum L. Sempronium Atratinum consulesLiv.
dictator primo comitiali die creavit consulem Q. Fulvium Flaccum magistrum equitum et Ap. Claudium PulchrumLiv.
Ancum Marcium regem populus creavitLiv.
dictatorem Albani Mettium Fufetium creantLiv.
exercitus Diocletianum imperatorem creavitEutr.
augur creatus (est) L. Quinctius Flaminius, decemvir sacrorum L. Cornelius LentulusLiv.
consules creati (sunt) Q. Fabius et P. DeciusLiv.
T. Lartium dictatorem primum, Sp. Cassium magistrum equitum creatos invenioLiv.
Constantinus in Britannia creatus est imperator (zum Kaiser)Eutr.
dictatore P. Cornelio dicto ipse ab eo magister equitum creatus estLiv.; vergleiche (im Ablativ absolut) magistro equitum creato filio suoLiv.
quia solum centum essent, qui patres creari possentLiv.
praetores (in Rom) creati sunt C. Fulvius Flaccus C. Claudius Nero etc.Liv.
decem qui postea praetores (zu Regenten, in Athen) creati suntNep.
defuncto Traiano Aelius Hadrianus creatus est princeps (zum Fürsten, das heißt zum Kaiser)Eutr.
postea Numa Pompilius rex creatus estEutr.
mit puer und senex
Caesar paene puer a Mario Cinnaque flamen dialis creatusVell.
Metellus senex admodum pontifex maximus creatusVal. Max.
mit Adverbien (zum wievielten Mal?)
aliquem consulem iterumVal. Max., tertiumLiv., tertioPlin. pan.
aliquem dictatorem quartumLiv.
mit Adverbien oder Ablativ (wie? wodurch? und dergleichen)
P. Clodius, qui non rite creatus tribunus arguebaturQuint.
C. Flaminius inauspicato consul creatusVal Max.
an hunc non ut qui optimo iure censor creatus esset populus creavit?Liv.
collegam sibi comitiis centuriatis creavit P. ValeriumLiv.
Palicanus suffragiis populi consul creatusVal. Max.
cunctis populi suffragiis rex est creatus L. TarquiniusCic.
Tullum Hostilium populus regem interrege rogante comitiis curiatis creavitCic.
mit ex und Ablativ (aus wem?)
cum leges duo ex una familia vivo utroque magistratus creari vetarentCaes.
mit cum und Ablativ (mit wem?)
ut Cn. Flavius aedilis curulis crearetur cum Anicio PraenestinoPlin.
mit in und Akkusativ (an wessen Stelle?)
M. Lepidus pontifex maximus in C. Caesaris locum furto creatusVell.
mit Dativ (wozu?)
me Albani gerendo bello ducem creavereLiv.
mit in und Akkusativ (auf welche Zeit?)
ille Appius, qui decemvir in annum creatus altero anno se ipse creavitLiv.
☞Archaistisch creassit = creaveritCic. de legg. 3, 9
Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:
creō, āvī (creāssit for creāveritCic.), ātus, āre 1 CER-, to bring forth, produce, make, create, beget, give origin to
AeneanLiv.
fortes creantur fortibusHor.
vapor omnīs Res creatOv.
quicquid mortale creamur, who are born to dieOv.
Participle perfect, with ablative, sprung from, begotten by, born of (poet.)
Volcani stirpeVerg.
Maiā, the son ofOv.
To make, choose, elect
consules creantur Caesar et ServiliusCaes.
patresLiv.
lex de dictatore creandoLiv.
interregemLiv.
ducem gerendo belloLiv.
in eo numero creariSall.
augur in locum Germanici creariTac.
quos (consules) cum Gracchus crearet, presided at the election ofCic.
Figuratively, to produce, prepare, cause, occasion
aliquid Sthenio periculiCic.
luxuriamCic.
errorem creat similitudoCic.
Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu