konsonant.-Konjugation
addūcere
addūcō addūxī adductum
Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:
ad-dūco, dūxī, ductum, ere
I)etwas heranziehen, an sich ziehen, nach sich hinziehen
1)im Allgemeinen
ramulum (Gegensatz remittere, loslassen)Ov.
parvis colla lacertis, mit den Ärmchen den Hals (der Mutter) zur Umarmung nach sich hinziehenOv.
lacertum (lacertos) oder palmas, zum Ausholen an sich ziehen, ausholen mit usw.Verg. Ov.
pedem, an sich ziehen, aufheben, um zu tretenOv.
ostium cellae, zuziehenPetr.
2)insbesondere
a)straff anziehen, scharf anziehen, spannen
togamSen.
lorumLiv.
funesCaes.
balistae et reliqua tormenta contenta atque adducta vehementius, schärfer angezogenCic.
habenas (die Zügel), Gegensatz remittereCic. (bildlich)
habenam (den Schwungriemen)Verg.
arcumVerg.
sagittamVerg.
b)zusammenziehen, runzeln
adducit cutem maciesOv.
sitis miseros artusVerg.
besonders
add. frontem, die Stirn in (düstere) Falten ziehen (vor Kummer, Betrübnis usw., Gegensatz remittere fr.)Sen.Quint.
und so
vultum ad tristitiamSen.
II)jemanden mit sich (als dux) an einen Ort oder zu jemandem herbeiführen, hinführen, hinbringen, hinschaffen, hinholen, mitnehmen, mitbringen, begleiten
A)eigentlich
a)lebende Wesen
aliquem introPlaut.
aliquem eo (dahin) in conspectum populiLiv.
aliquem ad se domumPlaut.
turbam domumTer.
aliquem ad cenamPlaut.
aliquem secumTer.Cic.
exercitumCic.
copias navibus (auf Schiffen)Liv.
ad aegros medicumCic.
gentes in ItaliamCic.
aliquem in ius oder in iudicium oder bloß aliquem, vor Gericht ziehenCic.
insbesondere: zuführen
alicui pueros venales ex GalliaCic.
alicui scortumTer. Nep.
alicui exercitum subsidio (zur Hilfe)Nep.
b)leblose Objekte: etwas herbeiführen, mitführen, mitbringen
aurum secumLiv.
tantas molesCurt.
insbesondere: ein Gewässer, eine Wasserleitung herbeileiten, hinleiten
lacum fossā ad flumenPlin. ep.
aquamCic.
aquam, quae vocatur Tepula, ex agro Lucullano Romam et in CapitoliumFrontin. aqu.
Virginem ab octavi lapidis diverticulo duobus milibus passuumPlin.
B)übertragen
1)im Allgemeinen
errat, qui ea (animalia) in exemplum hominis adducit, als Beispiel aufstelltSen.
quibus promulgationibus potest quis illam rationem adducere, quoniam etc., den Grund anführenICt.
2)insbesondere
a)in eine gewisse Lage bringen, in einen Zustand versetzen
aliquem in sermonem, invidiam, vituperationem, zum Gegenstand des usw. …. machenCic.
aliquem in suspicionem alicui, jemanden bei einem in Verdacht bringen, verdächtigenNep.
res in extremum discrimenCic.
in angustias summasCic.
aliquem in eam necessitatem, ut etc.Liv.
tuli graviter et acerbe in eum me locum adduci, ut etc., in die Lage, Alternative versetzt werdeCic.
und so
eo adduxit eos, ut etc.Cic.
est res iam in eum locum adducta, ut etc., dahin gekommen usw.Cic.
se suumque regnum ad ultimum discrimen, sich und sein Reich aufs Spiel setzenLiv.
aliquid ad effectum, zustande bringenLiv.
nondum Myronis (signa) satis ad veritatem adducta, erreichen die Wahrheit noch nicht ganzCic.
b)jemanden zu einer bestimmten Tätigkeit, Gemütsstimmung, Gesinnung hinführen, bringen, bewegen, antreiben, veranlassen, bestimmen
his rebus adductusCaes.
aliquem ad misericordiamTer.
ad iracundiamCic.
ad nequitiam, verleitenPlaut. Ter.
in fletum, in metumCic.
in consuetudinemCaes., oder ad consuetudinemCic.
adduci ad suspicandumCic.
non facile ad credendum, sich überzeugen lassen, glauben könnenNep.
adduci in eam oder maximam spem mit folgendem ut und Konjunktiv, oder mit folgendem Akkusativ und Infinitiv Futur, oder mit folgendem Genitiv des Substantivs und Gerundivs
in eam spem adducimur, ut nobis ea contentio … interdum non fugienda videaturCic.
in spem maximam et verissimam sumus adducti, hunc ipsum annum salutarem civitati foreCic.
eā morā in spem adductus Aulus conficiendi belliSall.
mit folgendem ut und Konjunktiv
adducis me, ut tibi assentiarCic.
und
adductus sum officio, fide, misericordiā, ut etc.Cic.
bei vorhergehender Negation mit folgendem quin und Konjunktiv
nullā calamitate victus … potuit adduci, quin etc.Hirt. b.G. 8, 19, 8
daher adductus aliqua re, durch etwas bewogen
Bruti precibus, auf Bitten des BrutusCic.
mercedulā, um ärmlichen LohnCic.
pudore, aus SchamCaes.
besonders: jemanden zu dem Glauben bestimmen
vollständig
aliquem adducere, ut existimet mit folgendem AcICic.
non possum adduci, ut putem oder non adducor, ut putem mit folgendem AcICic.
non adducor, ut credam mit folgendem AcILiv.
adduci nequeo, quin existimem mit folgendem AcISuet.
eo magis adducor, ut credam mit folgendem AcILiv.
und daher bloß
adducor mit folgendem AcICic.s. Wopkens Lectt. Tull. 3, 2. p. 330 ed. Hand
und
non oder vix posse adduci, ut etc.Cic.
und ganz absolut
adducor igitur et propemodum assentiorCic.
Vergleiche überhaupt Krebs-Schmalz Antib. Aufl. 7. Bd. 1. S. 86
c)einen Zustand herbeiführen
febres, sitimHor.
taedium viniPlin.
☞Archaistischer Imperativ adducePlaut. asin. 355; Stich. 151Ter. Phorm. 309 Fl. (Umpf. adduc)
synkopiertes Perfekt adduxtiTer. heaut. 819
synkopierter Infinitiv adduxePlaut. rud. 1047
paragogischer Infinitiv Präsens Passiv adducierPlaut. Bacch. 112
Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:
ad-dūcō, dūxī, ductus, ere (imperative adduce for adducTer.
Perfect addūxtī for addūxistīTer.), to lead to, bring to, bring along (usually of persons; cf. adfero, of things)
quos Maecenas adduxerat umbras, brought alongHor.
eos ad me domum adduxitCic.
Iugurtham vinctum RomamSall.
in iudiciumCic.
Poet.
dextris adducor litora remis, reachOv.
Rarely of things
aquam adduxi, brought into the cityCic.
carmen ad umbilicum, to finishHor.
sedulitas adducit febrīs, brings onHor.
Dicas adductum propius frondere Tarentum, the woods of Tarentum brought nearer (Rome)Hor.
Especially, to bring by drawing, draw, pull, stretch
tormenta quo sunt adducta vehementiusCic.
adducto arcuVerg.
funesCaes.
adductis lacertis, bent (in rowing)Verg.
colla parvis lacertis, to embraceOv.
Hence, figuratively
habenas amicitiae, to tightenCic.
Of the skin, to draw up, wrinkle, contract
adducit cutem macies, wrinkles the skinOv.; cf. sitis miseros adduxerat artūsVerg.
Figuratively, to bring to, bring into, bring under
ad suam auctoritatemCic.
rem in extremum discrimenCic.
me in necessitatemLiv.
To bring, lead, prompt, move, induce, prevail upon, persuade, incite
te ad facinusCic.
me in summam exspectationemCic.
in spemSall.
ad suscipiendum bellumCaes.
ad credendumNep.
adduci, ut capite operto sitCic.
hoc nondum adducor ut faciamCic.
quibus rebus adductus ad causam accesserim demonstraviCic.
necessitate adductusCaes.
adducti iudices sunt ... potuisse, etc., were led to believe that, etc. Cic.
Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu