a-Konjugation
vindicāre
vindicō vindicāvī vindicātum
Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:
vindico, āvī, ātum, āre (= vim dico, eigentlich Gewalt androhen); daher
I)einen Gegenstand gerichtlich in Anspruch nehmen, vindizieren (vergleiche vindiciae a. A.)
A)eigentlich
sponsam in libertatemLiv.
puellam in posterum diem, ihr die Freiheit vonLiv.
vindicatur Verginia spondentibus propinquisLiv.
profecti (die Parteien) simul in agrum, de quo litigabatur, terrae aliquid ex eo, uti unam glebam, in ius in urbem ad praetorem deferrent, et in ea gleba, tamquam in toto agro, vindicarentGell.
B)übertragen: etwas in Anspruch nehmen
1)von der Vindizierung bei Eigentumsklagen: etwas als sein Eigentum in Anspruch nehmen, auf etwas Anspruch machen, als mir gehörig, zustehend fordern, etwas sich zueignen, sich zuschreiben
a)bloß vindicare
ortus nostri partem vindicat patriaCic.
nonnulla ab imperatore miles, plurima vero fortuna vindicatNep.
omnia pro suisCic.
videor id meo iure quodam modo vindicareCic.
Chii suum (Homerum) vindicantCic.
aliquem caelo (Dativ), in den Himmel versetzenPlin. pan. 10, 4
v. antiquam faciem, wieder annehmenOv.
poetisch mit Infinitiv
vindicat hoc Pharius dextrā gestare satellesLucan. 8, 675
b)vindicare ad se
decus belli ad seLiv.
victoriae maiorem partem ad seLiv.
c)vindicare sibi
ceterarum rerum, quae sunt in oratore, partem aliquam sibi quisque vindicatCic. or. 69
constantiae eximiam sibi laudemVal. Max.
nihil sibi nisi dispensandi potestatemSen.
sibi nomenQuint.
sibi prosperaTac.
sibi regnumIustin.
ubi minimum virium veneris pecuniaeque cupido sibi vindicaveritVal. Max.vergleiche Krebs-Schmalz Antib.⁷ Bd. 2. S. 741
2)von der Vindizierung in Freiheitsklagen
a)den, der unfrei ist, als frei in Anspruch nehmen, jemanden aus dem Zustand der Sklaverei und dergleichen in Freiheit setzen, befreien, retten
α)mit in libertatem
vind. in libertatem et a regum et a patrum dominationeCic.
v. rem populi in libertatemCic.
ex dominatu Ti. Gracchi in libertatem rem publicamCic.
rem publicam afflictam et oppressam in veterem dignitatem ac libertatemCic.
β)ohne in libertatem
te ab eo vindico et liberoCic.
dura ad saxa revinctamOv.
se ad aliquem: seine Verbindlichkeiten gegen jemanden erfüllen
ut se aliquando ad suos vindicaretCic. Rab. Post. 25
b)was noch frei, unangetastet, unversehrt ist: in Schutz nehmen, schützen, sicherstellen, bewahren
libertatemCaes.
rusticis magnam partem cibariorum per hiemem, erhaltenColum.
gewöhnlich mit ab (gegen oder vor) und Ablativ
v. aliquem a verberibus, ab unco, a crucis terroreCic.
aliquem a miseriis morteCic.
a molestia, a laboreCic.
domum suam ab solitudineCic.
und so
loca a solitudineLiv.
laudem summorum oratorum ab oblivione hominum atque a silentioCic.
mit bloßem Ablativ
aliquem scelerum suorum suppliciis, vor der Str. bewahren, von der Str. befreienIustin. 7, 5, 7
exercitum fameCurt. 9, 10 (41), 18
von Schutzmitteln
capillum a canitiePlin.
ebur a carie (von altem Öl)Plin.
corpora a putrescendo (von Salz)Plin.
und: vindicare se ex aliqua re: sich gegen etwas sicherstellen
se non modo ex suspicione tanti sceleris, verum etiam ex omni hominum sermone non armis, sed patrimonio suo vindicavitCic. Sull. 59
II)ein Vergehen durch Inanspruchnahme von Sühne, durch Androhung oder Vollziehung von Strafe steuern, gegen etwas oder jemanden verbietend oder strafend einschreiten
A)eigentlich
a)vindicare aliquid: ein Vergehen usw. steuern, es verbieten, ein begangenes ahnden, bestrafen
iste dolus malus et legibus erat vindicatus, ut tutela duodecim tabulis, circumscriptio adulescentium lege Plaetoriā; et sine lege iudiciis, in quibus additur EX FIDE BONACic.
facinus nemini lege concessum, sed fortasse adhuc in nullo vindicatumCic.
acerrime maleficiaCic.
peccataLiv.
quidquid peccatur maiestatis actione vindicandum estSen. rhet.
b)vindicare in aliquem: gegen jemanden einschreiten, ahndend verfahren, jemanden bestrafen
fateor non modo in socios, sed etiam in cives militesque nostros persaepe esse severe ac vehementer vindicatumCic.
vindicandum in eos non manu neque vi, verum quaestionibusSall.
in quos eo gravius Caesar vindicandum statuitCaes.
c)absolut: einschreiten, strafen
nisi vos vindicatisCic.
populum hortari ad vindicandumSall.
B)übertragen
a)aliquid: eine Sache steuern, etwas ahnden, bestrafen, rächen
fortuita non civium tantummodo, sed urbium damna principis munificentia vindicat, steuert (= ersetzt)Vell. 2, 126, 4
Ti. Gracchi conatus perditosCic.
sociorum (gegen die B.) iniuriasLiv.
iniurias suas manu (durch Mord, Gewalttat)Sall.
offensas enseOv.
necem CrassiOv.
zugleich mit in und Ablativ der Person: etwas an jemandem rügen (tadeln)
omnia, quae vindicaris in altero, tibi ipsi vehementer fugienda suntCic. Verr. 3, 4
b)aliquem
α)bloß aliquem
Romana tandem se vindicat iraClaud. 24, 84
β)aliquem ab oder de aliquo: an jemandem rächen
se a PyrrhoVell. 1, 1, 3
se ab illoSen. de ben. 6, 5, 3
se de fortuna praefationibusPlin. ep. 4, 11, 14
und passiv
quantā saevitiā opus erat, ut Sulla de Mario vindicareturFlor. 3, 21, 19aber Cic. Deiot. 21 Halm se de absente indicare
☞vulgärlateinisch vendicoIul. Val. 3, 47. p. 156, 9 K.
Nebenform nach der 3. Konjugation vindicitXII tabb. III, 3 Schoell (bei Gell. 20, 1, 45)
Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:
vindicō (vend-), āvī, ātus, āre vindex
In law, to assert a claim to, demand formally, ask judgment for
puellam in posterum diem, i.e. to take charge of under bonds to appear the next dayLiv.
ita vindicatur Virginia spondentibus propinquisLiv.
To claim as one's own, make a claim upon, demand, claim, arrogate, assume, appropriate
omnia iure pro suis vindicareCic.
Homerum Chii suum vindicantCic.
prospera omnes sibi vindicant, adversa uni imputanturTac.
victoriae maiore parte ad se vindicatāLiv.
Galliae consensio fuit libertatis vindicandae, ut, etc., should be maintainedCaes.
antiquam faciem, reassumeOv.
In the phrase, in libertatem vindicare, to claim for freedom, set free, free, emancipate
in libertatem rem populiCic.
rem publicam in veterem dignitatem ac libertatem, i.e. to restoreCic.
se et populum R. in libertatemCaes.
To serve as champion, deliver, liberate, protect, defend, save
te ab eoCic.
nos a verberibusCic.
ab hac necessitate vos fortuna vindicatLiv.
perpetienda illa fuerunt, ut se aliquando ac suos vindicaret, might protectCic.
quam dura ad saxa revinctam Vindicat Alcides, sets freeOv.
To act as avenger, avenge, revenge, punish, take vengeance on, recompense
quo (perfugio), nisi vos vindicatis, utentur necessarioCic.
contionibus populum ad vindicandum hortariSall.
quae vindicaris in altero, tibi ipsi fugienda suntCic.
improborum consensionem supplicio omniCic.
Ti. Gracchi conatūs perditosCic.
necem CrassiOv.
fateor in civīs persaepe esse severe vindicatumCic.
in quos (Venetos) eo gravius Caesar vindicandum statuitCaes.
Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu