ubī Subj.
Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:
ūbi, Adverb, archaistisch cubi (Lokativform zum Relativ und Interrogativ qui, quis), wo
I)eigentlich
a)überhaupt
velim ibi malis esse, ubi aliquo numero sis, quam istic, ubi solus sapere videareCic.
ubi tyrannus est, ibi etc.Cic.
omnes qui tum eos agros, ubi hodie est haec urbs, incolebantCic.
non modo ut Spartae, rapere ubi pueri et clepere discuntCic.
in ipso aditu atque ore portus, ubi etc.Cic.
in eam partem ituros atque ibi futuros Helvetios, ubi eos Caesar constituisset atque esse voluissetCaes.
nam ubi tu profusus es, ibi ego me pervelim sepultamPlaut.
mit angehängter Fragepartikel
nam, in qua non video, ubinam mens constans et vita beata possit insistereCic. de nat. deor. 1, 24
mit Genitiv terrarum
quid ageres, ubi terrarum essesCic.
non … ubi terrarum sim, nescioPlaut.
vocatum ducem percunctatur, ubi terrarum essetLiv.
mit Genitiv loci
ut inanis mens quaerat, ubi sit lociPlin.
b)in direkter Frage: wo?
So. ubi patera nunc est? Me. in cistulaPlaut.
ubi quaeram?Cic.
ubi sunt, qui Antonium Graece negant scire?Cic.
mit Genitiv gentium
ubi illum quaeram gentium?Plaut.
und mit angehängter Fragepartikel
nam, ubinam gentium sumus?Cic.
ubinam est is homo gentium?Plaut.
c)ubi = wohin
insula, ubi damnati mittebanturSchol. Iuven. 1, 73
II)übertragen
A)von der Zeit: wann, da, als, sobald als
ubi summus imperator non adest ad exercitumPlaut.
ubi ego Sosia nolim essePlaut.
ubi friget, huc evasitTer.
ubi lucet, magistratus etc.Varro
quem ubi vidi, equidem vim lacrimarum profudiCic.
ubi semel quis peieraverit, ei credi postea non oportetCic.
ubi galli cantum audivit, avum suum revixisse putatCic.
ubi de eius adventu Helvetii certiores facti sunt, legatos ad eum mittuntCaes.
verbunden mit primum
at hostes, ubi primum nostros equites conspexeruntCaes.
ubi primum coeperat non convenireQuint.
mit folgendem exinde
ostium ubi conspexi, exinde me ilico protinam dediPlaut. Curc. 363
B)in Bezug auf sachliche oder persönliche Gegenstände, wie in der Umgangssprache unser wo = wobei, worin, womit, wodurch, bei welchem, mit welchem, durch welchen
huiusmodi res semper comminiscere, ubi me excarnificesPlaut.
cum multa colligeres et ex legibus et ex senatus consultis, ubi, si verba, non rem sequeremur, confici nihil possetCic.
est, ubi id isto modo valeatCic.
ne illi sit cera, ubi facere possit litterasPlaut.
si rem servassem, fuit, ubi negotiosus essemPlaut.
neque nobis adhuc praeter te quisquam fuit, ubi nostrum ius contra illos obtineremus, bei demCic.
Alcmene, questus ubi ponat aniles, Iolen habetOv.
C)ubi ubi = ubicum que: wo nur immer, wo immer, an allen Orten wo
una haec spes est, ubi ubi est, celari non potestTer.
facile, ubi ubi essent se conversuros aciemLiv.
mit Genitiv gentium
perii, nisi Libanum inveniam iam, ubi ubi est gentiumPlaut.
☞Nebenformen ubeCorp. inscr. Lat. 6, 26708 und 11, 1331 (b), ubeiCorp. inscr. Lat. 1, 196, 5 und 28; 1, 198, 21 und öftervergleiche Ritschl Opusc. 2, 640 Anm
Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:
ubi or ubī, adverb old cubi for quo-bi, locat. from 1 qui
relative, in which place, in what place, where
tum eos agros, ubi hodie est haec urbs, incolebantCic.
in ipso aditu atque ore portūs, ubi, etc.Cic.
ibi futuros Helvetios, ubi eos Caesar constituissetCaes.
nemo sit, quin ubivis, quam ibi, ubi est, esse malitCic.
quid ageres, ubi terrarum essesCic.
Interrogatively, where?
ubi inveniam Pamphilum?Ter.
ubi sunt, qui negant? etc.Cic.
Heu! ubi nunc fastus altaque verba iacent?Ov.
Of time, when, whenever, as soon as, as
Ubi friget, huc evasitTer.
ubi semel quis peieraverit, ei credi postea non oportetCic.
ubi de eius adventu certiores facti sunt, legatos ad eum mittuntCaes.
docta Versare glaebas . . . sol ubi montium Mutaret umbrasHor.
ubi conticuerit tumultus, tum in curiam patres revocandos esseLiv.
In place of a pronoun relative, in which, by which, with which, wherewith, with whom, by whom
Huius modi res semper comminiscere, Ubi me excarnificesTer.
cum multa conligeres . . . ubi, si verba, non rem sequeremur, confici nihil possetCic.
neque nobis adhuc praeter te quisquam fuit, ubi nostrum ius obtineremus, with whomCic.
Alcmene, questūs ubi ponat anilīs, Iolen habetOv.
Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu