a-Konjugation
clāmāre
clāmō clāmāvī clāmātum
Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:
clāmo, āvi, ātum, āre (vergleiche calare, clarus)
I)intransitiv: laut rufen, schreien, schreiend klagen und dergleichen
a)von Menschen
ne clama, schrei nicht soTer.
eo (naso) magnum clamat (von Schnarchenden)Plaut.
clamabat flebatque simulOv.
cum diu occulte suspirassent, postea iam gemere, ad extremum vero loqui omnes et clamare coeperuntCic.
de te autem, Catilina, cum tacent, clamant, ihr Schweigen gilt so viel, als ob sie schrienCic.
clamare et poscere, ut etc., mit Geschrei, lärmend fordernLiv.
in clamando esse bene robustum et exercitum (vom schlechten Redner [vgl. clamator]; Gegensatz in dicendo aliquid posse)Cic.
mit de und Ablativ
de suo et de uxoris interitu, sich laut beklagen über usw.Cic.
mit in und Ablativ, poetisch von personifiziertem Abstraktem
et non ulla meo clamat in ore fides, keine Beteuerungen der treuen Liebe erschallen lasseProp. 1, 18, 18
b)von Tieren
(cicada) rogata est, ut taceret. Multo validius clamare occoepitPhaedr. 3, 16, 6 sq.
anseres, qui tantummodo clamant (laut schnattern), nocere non possuntCic. Rosc. Am. 57
c)von Leblosem
clamante procellāSil.
spumea saxosis clamat convallibus undaSil.
clamant amnes, freta, nubila, silvaeStat.
II)transitiv: laut rufen
1)= anrufen, herbeirufen
ianitoremPlaut.
comitesOv.
matrem saepius oreOv.
morientem nomineVerg.
clamatus vernaMart.
veniet tibi conviva clamatus prope, der aus der Nachbarschaft herbeigerufeneMart.
clamata (die Gerufene) refugitOv.
Thesea crudelem surdas ad un dasOv.
mit 1. Supinum
e somno pueros cum mane expergitum clamoLucil. sat. 3, 56
mit doppeltem Akkusativ = laut bezeichnen, laut nennen
Dareum adhuc regemCurt.
aliquem furemHor.
se deumProp.
aliquos ingenuos honestosquePetr.
cotidie felices mortuosPs. Quint. decl.
im Passiv mit doppeltem Nominativ
ab eis quos deserit insanus imperitus temerariusque clamabiturCic. Acad. fr. inc. p. 89 M. (bei Augustin. c. Acad. 3, 7, 15)
daher spätlateinisch = einladen
ad se suos parentesTestam. porc. § 14 (in Haases opusc. 2, 180)
amicos ad prandiumAnthol. Lat. 326 R. (lemm.)
2)(in Prosa gewöhnlich) laut rufen = ausrufen, laut verkünden, laut bezeugen, laut klagen, und mit Angabe »nach wem zu? gegen wen?« (durch ad oder in mit Akkusativ und durch bloßen Dativ) = zurufen
α)mit dem Ausruf im Akkusativ
hoc de pecuniaCic.
meridiem, ausrufen, dass Mittag seiAquil. fr.
vicinas aquas, bei den Nachbarinnen Wasser! Wasser! rufenProp. 4, 8, 58
in foro olitorio triumphum, Triumph! rufenLiv.s. Fabri Liv. 21, 62, 2
und so
per urbem diem ac noctem Saturnalia clamataLiv.
clamata palma theatris, ausgerufen, verkündetOv.
von personifiziertem Abstraktem
quid enim restipulatio clamat?Cic.
β)mit dem Ausruf in direkter Rede
infantem in utero matris in Marrucinis Io triumphe! clamasseLiv.
omnes Prehende furem! clamantPetr.
pari voce clamatum est Ad arma! Flor.
clamabit enim Pulchre! Bene! Recte!Hor.
clamans, Ista quidem vis est! Suet.
und
ad me omnes clamant, Ianua, culpa tua est!Catull.
clamo mihi ipse, Numera annos tuos!Sen.
γ)mit dem Ausruf in indirekter Rede, im AcIs. Fritzsche Hor. sat. 2, 7, 25
clamare ille, cum raperetur, nihil se miserum fecisseCic.
rex … flens clamare coepit candelabrum factum esse e gemmisCic.
und (von personifiziertem Leblosem)
quae (tabulae) se corruptas esse clamantCic.
veritas ipsa clamabat quodam modo, non posse adduci, ut etc.Cic.
δ)mit dem Ausruf im indirekten Fragesatz
quid facto esset opus puerperae … illis … clamat de viaTer. Andr. 490 sq.
ε)mit dem Ausruf im Finalsatz mit ut oder ne und Konjunktiv
clamare coeperunt, sibi ut haberet hereditatemCic. Verr. 2, 47
clamans in hostem (dem F. zurufend), ne rex Croesus occidereturGell. 5, 9, 2
Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:
clāmō, āvī, ātus, āre 1 CAL-, intransitive, to call, cry out, shout aloud, complain aloud
Non clamas? non insanis?Ter.
de pecuniāCic.
anseres, qui clamantCic.
(cicada) clamare occoepitPhaedr.
Transitive, to call aloud, call upon, proclaim, declare, invoke
comitesOv.
ora clamantia nomenOv.
morientem nomineVerg.
SaturnaliaLiv.
se causam crimenqueVerg.
alquem furemHor.
clamare, ‘Adeste cives’Cic.
‘Persephone,’ clamantOv.
‘Mater, te appello’Hor.
indignissime Factum esseTer.
dignam rem esseCic.
clamare coeperunt, sibi ut haberet hereditatemCic.
Figuratively, to proclaim, declare
eum beatiorem fuisse quam, etc.Cic.
(tabulae) se corruptas esse clamantCic.
quid enim restipulatio clamat? Cic.
Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu