a-Dekl.

sententia ae  f

Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:

sententia, ae, feminin (sentio)

I)die Meinung, Willensmeinung

1)im Allgemeinen: der Wille, Sinn, die Gesinnung, der Gedanke, die Ansicht, die Idee (dem Ausdruck entgegengesetzt)

abundans sententiis, ideenreichCic.

sententiam fronte tegereCic.

sententiam aperire Cic

in hac sum sententia, ut etc.Cic.

in sententia manere oder permanere oder perstareCic.

aliquem de sententia deducereCic.

de sententia decedereCic.

sententiā oder de sententia desistereCic.

sententiam mutareCic.

de sententia deici, deterreriCic.

si honestatem tueri sententia estCic.

sententia stat HannibaliLiv.

bloß stat sententiaTer.

stat sententia mit folgendem InfinitivLiv.Ov.

sic stat sententia (als Parenthese)Ov.

sicinest sententia? ist das dein Beschluss?Ter.

quoniam sententiae (Ansicht) atque opinionis (Meinung) meae voluistis esse participesCic.

haec sententia vincitLiv.

ea sententia valuitTac.

ex sententia, nach Wunsch, von HerzenCic.

de sententia, nach der Meinung, alicuiusCic.

meā sententiā, nach meiner MeinungCic.

2)insbesondere

a)die amtliche Meinung, die Stimme

α)der Beschlussantrag, das Votum der Senatoren in der Kurie usw.

sententiam dicereCic., ferreCic., dareLiv.

in sententiam alicuius discedere, jemands Meinung beipflichtenLiv.

und so

(pedibus) ire in sententiamLiv.

sententiam referre, vortragenCic.

sententiae loco dicere, in der Reihe der Abstimmung, wenn die Reihe, sein Votum abzugeben, an ihn kommtSen.Tac.Plin. ep.s. Nipperd. Tac. ann. 14, 42

so

pro sententia dicere (seine Stimme dahin abgeben), ut etc.Tac.

ego pro sententia mea hoc censeo, ich gebe meine Stimme dahin abSen.

ex sententia senatusCic.

β)das Votum, der Ausspruch, das Urteil

sententiam dicereCic.

sententiam ferre, seine Stimme abgeben, von Richtern und vom Volk in den KomitienCic.

ubi paris numeri sententiae fuissent, praeponi absolutio damnationi solebat, bei Stimmengleichheit pflegte usw.Augustin. de civ. dei 18, 10

sex sententiis absolutus estibid.

mares pro Neptuno, feminae pro Minerva tulere sententias (stimmten für M.), et quia una plus inventa est feminarum, Minerva vicitibid. 18, 9

de eventu fortuna iudicat, cui de me sententiam non do, ich keine Stimme einräumeSen. ep. 14, 16

b)als Eidesformel: ex animi mei (tui, sui) sententia, nach meiner wahren Herzensmeinung = nach bestem Wissen und Gewissen, auf mein (dein) Gewissen

iurareCic.und anderes. Fabri Liv. 22, 53, 10

daher jener Doppelsinn des L. Porcius Nasica, als ihn Cato fragte ex tui animi sententia (auf dein Gewissen) tu uxorem habes?

Non hercle, inquit, ex anini mei sententia (= auf mein Gewissen nicht, aber auch = nicht nach Wunsch)Cic. de or. 2, 260Quint. 8, 5 in.Gell. 4, 20. § 2 sqq.

als Beteuerungsformel überhaupt

me quidem ex animi mei sententia (nach meiner Herzensmeinung = nach meiner innersten Überzeugung) nulla oratio laedere potestSall. Iug. 85, 27

II)übertragen

1)abstrakt

a)der Verstand, Sinn eines Wortes, der Begriff, den man damit verbinden muss, die Bedeutung

sub voce sententiam subicere, damit verbindenCic.

id habet hanc sententiamCic.

b)der Inhalt einer Rede

contionisCic.

in hanc sententiam, dieses Inhalts, folgendermaßen, loqui, respondereCic.Liv.

2)konkret

a)ein in Worten ausgedrückter Gedanke, Satz, eine PeriodeCic. Phil. 13, 22Hor. sat. 1, 10, 9

b)besonders: ein Denkspruch, denkwürdiger Gedanke, eine Sentenz, ein Spruch, Kernspruch

acutaCic.

gravisCic.

Euripides sententiis densusQuint.

Ablativ Singular sententiadCorp. inscr. Lat. 1, 196, 21

Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:

sententia, ae, feminine SENT-, a way of thinking, opinion, judgment, sentiment, thought, notion, purpose, determination, decision, will, desire

de hac re eius sententiaTer.

sententiae atque opinionis meae volui esse participesCic.

adhuc in hac sum sententiā, ut, etc.Cic.

variis dictis sententiis, quarum pars censebant, etc.Caes.

locos ac sententias huius disputationis tradere, extracts and leading thoughtsCic.

si honestatem tueri ac retinere sententia est, if one's purpose beCic.

stat sententia tradere, etc., she is resolvedOv.

sic stat sententiaOv.

de cognatorum sententiā manu missi, according to the wishCic.

de omnium sententiā pronuntiatum, unanimouslyCic.

quod quem umquam de suā sententiā facere ausum? on his own responsibilityLiv.

Prov.

Quot homines, tot sententiae, many men, many mindsTer.

Ablative with possessive pronoun or genitive

errat longe meā quidem sententiā, in my judgmentTer.

With ex

Istuc tibi ex sententiā tuā obtigisse laetor, to your satisfactionTer.

ex meā sententiā rem publicam gessimus, as I wishedCic.

evenisse ex sententiā? satisfactorilyTer.

ex sententiā navigasse, prosperouslyCic.

Especially, in taking an oath

(maiores) iurare ex sui animi sententiā quemque voluerunt, to the best of his knowledge and belief, i.e. conscientiouslyCic.

ex mei animi sententiā, inquit, ut non deseram, etc., without mental reservationLiv.

Ex tui animi sententiā tu uxorem habes? Non hercule, inquit, ex mei animi sententiā, in all sincerity . . .? no, not to suit meCic.

An official determination, decision, sentence, judgment, vote

quos priores sententiam rogabatCic.

factum est senatūs consultum in meam sententiamCic.

decerni cunctis sententiis, unanimouslyCic.

victos paucis sententiis, by a small majorityLiv.

meae partes exquirendae magis sententiae quam dandae sunt, i.e. my office is to put the question rather than to voteLiv.

in eam sententiam ire, to support the resolutionLiv.

omnibus sententiis absolvi (in a conference of judges)Cic.

sententiam dicere, pronounce judgmentCic.

Sense, meaning, intent, signification, idea, notion

oratione quam sententiā lenior, in language than in meaningCic.

quod dicitur habet hanc, ut opinor, sententiamCic.

cuius praecepti tanta vis, tanta sententia est, ut, etc., such depth of meaningCic.

A thought expressed, sentence, period

dum de singulis sententiis breviter disputoCic.

Est brevitate opus, ut currat sententia, etc.Hor.

An aphorism, apophthegm, maxim, axiom, saying

selectae brevesque sententiaeCic.

sapientibus sententiis ornata oratioCic.


Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu