konsonant.-Konjugation
contingere
contingō contigī contāctum
Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:
1. contingo, tigī, tāctum, ere (con und tango)
I)transitiv: berühren, anrühren
A)eigentlich
a)überhaupt
bei Angabe »womit?« mit Ablativ
von lebenden Wesen
crus alicuius calceSuet.
mento humumCurt.
aliquem digito, siehe digitus
summas pede undasOv.
exstinctos ore suo focosOv.
terram osculo, mit einem Kuss b. = einen K. auf die Erde drückenLiv.
summa sidera plantis, auf Sternen wandeln (poetisch zur Bezeichnung der höchsten Glückseligkeit)Prop.
von leblosen Subjekten
c. montes suo igni (von der Sonne)Lucr.
paene terram (vom Mond)Cic.
caules nulla ex parte (vom Weinstock)Cic.
ne arbusculae inter se contingantCol.
curalium, quo primum contigit auras tempore, durescit, mit der Luft in Berührung gekommen istOv.
im Passiv
paene ut radiis (solis) prius quam terra contingereturSuet.
fenestrae sic editae, ne manu contingi (berührt = erreicht werden) possintCol.
b)fassend, anfassend, umfassend berühren, daher zuweilen = fassen, erfassen, umfassen, ergreifen
funem manuVerg.
alterā manu orientem, alterā occidentemCurt.
datas habenas manibusOv.
(alicuius) manumVell.
(alicuius) dextramLiv. Val. Max.
alicuius genuaApul.Dict.
taurum, quamvis mitem, metuit contingere primoOv.
contigit et glebam; contactu gleba potenti massa fitOv.
von Vögeln
facile cibum terrestrem rostrisCic.
prägnant: etwas anrühren = sich aneignen, an etwas sich vergreifen
ideoque nec sua custodiunt, nec aliena contingunt Mela 2, 1, 11 (2. § 11)
c)kostend, speisend berühren, anrühren, auch = von etwas kosten
cibos oreOv.
granumHor.
aquas, fontemOv.
feindlich: von Vögeln = anfressen
asservarent corpus, ut ne aves quidem contingerentCurt. 7, 5 (24), 40
d)bestreichend, bestreuend, benetzend berühren, bestreichen, bestreuen
ora nati sacro medicamineOv.
cibos sale modiceCels.
caseum torrido saleCol.
lac parco saleVerg.
e)befleckend, entehrend berühren
corpus corporePlaut. Amph. 834
f)ansteckend berühren, anstecken
morsu serpentis contingiturDict. 2, 14
venenatis morsibus contacta nonnulla iumentaApul. met. 9, 2
quaedam in contactos corporis vitia transiliuntSen. de ira 3, 8, 1
g)auf oder an etwas anstoßend berühren
α)seiner Höhe, Länge nach bis zu etwas hinauf- oder hinabreichen
nubes aërio vertice (von einem hohen Berg)Tibull.
sidera comā (von einem hohen Baum)Ov.
nullas profecto terras caelum contingereLiv.
und (bildlich)
dum corporis aut externa (bona) iaceant humi …; alia autem illa divina longe lateque se pandant caelumque contingant, sich bis zum H. erhebenCic.
cum pedes imum gradum (sellae regiae) non contingerent, mensam subdidit pedibusCurt.
β)seiner Ausdehnung in die Breite nach bis zu etwas hinreichen, reichen, an etwas unmittelbar stoßen
milites disponit non certis spatiis intermissis, sed perpetuis vigiliis stationibusque, ut contingant inter seCaes.
von Leblosem
turris contingens vallumCaes.
agger murum hostium paene contingitCaes.
trabes non inter se continguntCaes.
besonders als geographischer terminus technicus: unmittelbar stoßen, ~ liegen, ~ angrenzen an usw.
quorum agri non contingunt mareCic.
Helvii, qui fines Arvernorum continguntCaes.
saltus Vescinus Falernum contingens agrumLiv.
sinum parva oppida continguntMela
contingentes Illyricum coloniaeSuet.
Aegyptus dorso Aethiopiam contingitMela.
mit ex oder ab und Ablativ
radices montis ex utraque parte ripae fluminis continguntCaes.
Atlanticus Oceanus terras ab occidente contingitMela.
h)ein Ziel erreichend berühren, etwas erreichen
α)ein Ziel mit einem Geschoss treffend erreichen, treffen
ex tanta altitudine contingere hostem posseLiv.
ipsam avem contingere ferro non valuitVerg.
da mihi quod petitur certo contingere ferroOv.
β)ein Ziel infolge der Bewegung erreichen
sowohl von Personen = wohin gelangen, einen Ort betreten
optatam cursu metamHor.
Ephyren pennisOv.
ItaliamVerg.
CoronenDict.
Cadmeïda arcemOv.
terram oder litora, das Land, das Ufer betreten (von Seefahrern)Ov.Dict.und anderes. Deder. Dict. 2, 1
als auch von Leblosem = etwas erreichen, treffen
quam regionem cum superavit animus naturamque sui similem contigit atque agnovitCic. Tusc. 1, 43 (vergleiche cum ad sui simile penetravitibid.)
γ)bis zu jemandem oder jemands Ohren dringen
von Tönen, von Gerüchten usw.
inde deos hominesque voco; nec contigit ullum vox mea mortalemOv.
contigerat nostras infamia temporis auresOv.
und
fando contigit aures mit folgendem AcI = es drang das Gerücht zu Ohren, dass usw.Ov. met. 15, 497 sqq.
B)übertragen
a)jemanden oder etwas berühren = mit jemandem oder etwas in Berührung (Beziehung) stehen
α)überhaupt: von Umständen = jemanden oder etwas angehen, jemandem zustehen, zuständig sein
haec consultatio tota de re pertinente ad vos est; Romanos nihil contingit, nisi quatenus etc.Liv.
meam causam, quae nihil eo facto contingitur, ne miscuerisLiv.
absolut
cognitio de suspectis tutoribus contingit (ist zuständig) Macer dig. 1, 21, 4
β)mit jemandem durch irgendein Verhältnis (Verwandtschaft, Freundschaft, Umgang usw.) in Berührung (Beziehung) stehen
aliquem sanguineSen.
aliquem sanguine ac genereLiv.
aliquos aut propinquitate aut amicitiāLiv.
regiam aut propinquitate aut affinitate aut ministeriisLiv.
aliquem longinquā oder propinquā cognationeCurt.
aliquem a matre artissimo graduSuet.
Caesarum domum nullo graduSuet.
Claudiorum familiam artissimo sanguinis vinculoVal. Max.
aliquem modico usu (Umgang)Tac.
deos propius, mit den Göttern (= mit den Größen der Erde) im näheren Umgang stehenHor.
b)jemanden ergreifend berühren
sowohl von angenehmen und unangenehmen Eindrücken = jemanden berühren, ergreifen, treffen
numine contactae suo, begeistertOv.
quam me manifesta libido contigitOv.
quos in aliqua sua fortuna publica quoque contingebat curaLiv.
contactus nullis ante cupidinibusProp.
als auch von Schicksalen = jemanden betreffen
nec umquam contacti simili sorte rogetis opemOv. trist. 3, 4, 78
c)moralisch befleckend, entweihend berühren = antasten, anstecken, beflecken, entweihens. Drak. Liv. 2, 5, 2 u. 4, 15, 8
contacturum (sese) funebribus diris signa tela arma hostium, mit dem Fluch der Vernichtung beladenLiv.
quae (auspicia) ut primum contacta sint ab eo, a quo nec ius nec fas fueritLiv.
gewöhnlich im Partizip Perfekt
dies contactus religione, mit Fluch beladenLiv.
bona contacta pretiis regni mercandiLiv.
equi nullo mortali opere contactiTac.
casta et nullis contacta vitiis pectoraTac.
besonders durch Teilnahme
plebs contacta regiā praedāLiv.
milites contacti sacrilegioLiv.
ut omnia contacta societate peculatus viderenturLiv.
omnes contacti eā violatione templiLiv.
velut contactā civitate rabie duorum iuvenumLiv.
hic contactus ensis deserat castum latusSen. poët.
d)teilhaftig werdend berühren
α)von dem, der etwas erlangt = etwas erlangen, zu etwas kommen
aevi c. floremLucr. 1, 564
prius periere, quam quod petierant contingerentPhaedr. 1, 20 (22), 6
β)von dem, was jemandem zuteil wird = jemandem zufallen
palma frugum indubitata Italiam contigitPlin. 18, 109
sors Tyrrhenum contigitVell. 1, 1. § 4
ut quemque sors contigeratDict. 5, 13 extr.
von Übeln: jemanden treffen, auf jemanden fallen
quos aliquā parte suspicio favoris in regem contigeratLiv. 45, 31, 3
e)teilhaftig werden lassend mit etwas berühren = von etwas treffen oder ergreifen lassen
ignotā animum (virginis) contingere curā (von der Venus)Val. Flacc. 7, 173
f)darstellend berühren
aliquid strictimLact. 2, 10, 15bei Cic. ad Att. 2, 1. § 1 strictim attingere
II)intransitiv: zutreffen, eintreffen, sich treffen, sich fügen, eintreten, von Ereignissen, die infolge günstiger oder ungünstiger Verhältnisse sich zutragen, begegnen, von glücklichen Ereignissen zuweilen = glücken, gelingen, mit Dativ (wem?) auch = zuteil werdenvergleiche Otto Cic. de rep. 1, 14. p. 38 ed. Osann; Heusinger Cic. de off. 2, 14, 12
α)ganz absolut
hanc mihi expetivi; contigitTer.
si contingit oder si contingetQuint.
forsitan si contigerit, wenn ich etwa das Glück haben sollte (als Parenthese)Amm.
β)mit Angabe »was?« im Nominativ
id cum contigitCic.
si qua pugnandi occasio esset, postquam ea nulla contigeratLiv.
neque prius cursus contingere potest (kann ein Wettlauf vor sich gehen) quam scierimus, quo sit et quā perveniendumQuint.
ubi quid melius contingit et unctiusHor.
ambulas inter nos, non quasi contingas, nicht als ob es ein Glück für uns wärePlin. pan.
id quod in hoc contigit bello Auct. b. Hisp.
quantulumcumque temporis contigitSen.
animus supra omnia quae contingunt acciduntque eminens, über alle Begegnisse und ZufälleSen. ep. 66, 6
mit Ablativ (durch)
magis adeo id facilitate quam aliā ullā culpā meā contigitCic.
quae (examina apium) dono vel aucupio contingunt, man geschenkt bekommt oder selbst einfängtCol. 9, 8, 5
mit ex (infolge) und Ablativ
contingit eadem claritas etiam ex accidentibusQuint.
ex nidore hilaritas contingitMela.
mit Dativ (wem?)
quoniam tantum habemus otii, quantum iam diu nobis non contigitCic.
quam rem paucis contigisse docebatCaes.
contigit tibi magnifica resVal. Max.
si mihi vita contigerit Planc. in Cic. ep.
mihi omnia, quae opto, contingantCic.
an est quicquam, quod Veientibus optatum aeque contingere possit, quam ut etc.Liv.
ne quid iis, quos amasti, mali putes contigisseCic.
contingent oculis videnda cruraOv.
qualis (dux) si qui nunc esset, tibi idem, quod illis accidit, contigissetCic. Phil. 2, 17
mit Ablativ (durch)
hoc si tibi felicitate quādam contigissetCic.
zugleich mit Dativ des Prädikats
ut tamen id per M. Agrippam securo ei posse contingere non existimarentVell.
γ)mit Angabe »was?« im Infinitiv
celeriter antecellere omnibus ingenii gloriā contigitCic. Arch. 4
fingere cinctutis non exaudita Cethegis contingetHor.
ita mihi contingat aut honeste degere aut moriSen. rhet.
contingat modo te filiamque tuam fortes invenirePlin. ep.
mit Dativ (wem?)
non cuivis homini contingit adire CorinthumHor.
nec tamen scio quem reum illi defendere nisi se contigeritSen. rhet.
contigit nobis bene componere animumSen.
ita mihi contingat herede filio moriQuint.
contigit ei ter triumphareVal. Max.
zugleich mit Dativ des Prädikats
Iovis esse nepoti contigit haud uniOv.
quo tempore mihi fratrique meo destinari praetoribus contigitVell.
ita mihi libero et vivere contingat et moriSen. rhet.
δ)mit Angabe »was?« durch einen Satz mit ut und Konjunktiv
quoniam autem, tecum ut essem, non contigitCic.
vix mehercle contingere potest, ut hilares ab hac impatientia laetique discedant, quos pudor dimittitPs. Quint. decl.
mit Dativ (wem?)
huic contigit (diesem glückte es, dieser hatte das Glück, war so glücklich), ut patriam e servitute in libertatem vindicaretNep.
nec ulli alii contigisse scio, ut discipuli non audiri desiderarent, sed contenti essent audireSen. rhet.
gewöhnlich mit vorhergehender (allgemeiner) Angabe des »was?« im Nominativ
nec ullo casu arbitror hoc constanti homini posse contingere, ut ulla intermissio fiat officiiCic.
soli hoc contingit sapienti, ut nihil faciat invitusCic.
qui honos huic uni ante id tempus contigit, ut, cum patri populus statuam posuisset, filio quoque daretNep.
Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:
contingō, tigī, tāctus, ere com-+tango, to touch, reach, take hold of, seize
divae vittasVerg.
taurumOv.
dextras consulum (in greeting)Liv.
cibum rostrisCic.
funem manuVerg.
terram osculoLiv.
me igni, scorchVerg.
(nummos) velut sacrum, to meddle withHor.
ut neque inter se contingant trabesCaes.
ut contingant (milites) inter se, stand close togetherCaes.
granum, i.e. tasteHor.
aquasOv.
To touch, adjoin, border on, reach, extend to
ripasCaes.
turri contingente vallumCaes.
agrumLiv.
ripae fluminisCaes.
To reach, attain, come to, arrive at, meet with, strike
metam cursuHor.
Ephyren pennisOv.
ItaliamVerg.
auras, to come into the airOv.
avem ferro, to hitVerg.
aurīs fando, with accusative and infinitiveOv.
Figuratively, to touch, seize upon, affect
quos publica contingebat curaLiv.
contacti artūs, seized (by disease)Verg.
quam me libido Contigit! I feltOv.
To be connected with, be related to, touch, concern
tam foede interemptos amicitiāLiv.
sanguine caelumIuv.
deos propius, have more ready access toHor.
haec consultatio Romanos nihil contingit, concerns notLiv.
To pollute, stain, defile, infest, taint, corrupt (mostly Participle perfect)
(Gallos) contactos eo scelereLiv.
contacta civitas rabie iuvenumLiv.
(equi) nullo mortali opere contactiTac.
labellis PoculaIuv.
To attain, reach, arrive at
naturam sui similemCic.
To happen, befall, fall out, come, take place, turn out, come to pass, occur
tot propter me gaudia illi contigisse laetorTer.
si hoc contigit neminiCic.
quam rem paucis contigisse docebatCaes.
quod ei merito contigitCic.
cui Omnia contigerantOv.
Quod satis est cui contigitHor.
speciosae (opes) contigerant, he had a respectable fortuneTac.
ubi quid melius contingitHor.
celeriter antecellere omnibus contigitCic.
Non cuivis homini contingit adire Corinthum, has the luckHor.
Iovis esse nepoti Contigit haud uniOv.
utinam Caesari contigisset, ut esset, etc. Cic.
Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu