Adjektiv a/o-Dekl. dreiendig
certus a um
Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:
certus, a, um, Partizipial-Adjektiv mit Komparativ und Superlativ (cerno), geschieden
I)eigentlich: getrennt
ponderaCato r. r. 13, 3 (Keil liest cetera)
II)übertragen: entschieden
A)dem Entschluss nach
1)vom Entschluss selbst
si istuc ita certum est tibiTer.
certum est tibi istuc? He. non moriri certiusPlaut.
quando id certum atque obstinatum estLiv.
certum est mihi consilium und certa (mihi) res est mit Infinitiv, es ist beschlossene SachePlaut.Ter.s. Ussing Plaut. Amph. 698; Brix Plaut. trin. 270
ebenso
certa est sententia Turno mit InfinitivVerg. Aen. 10, 240
und (mihi) certum est, es ist (bei mir) entschieden, es ist fest beschlossen, es ist mein (dein usw.) fester Entschluss, ~ Wille, auch verbunden certum est deliberatumque, certum atque decretum est mit Infinitiv
omnia experiri certum est prius quam pereoTer.
sibi certum esse a iudiciis causisque discedereCic.
certum est deliberatumque quae ad causam pertinere arbitror omnia dicereCic.
certum atque decretum est non dare signumLiv.
und im Komparativ
mihi autem abiurare certius est quam dependereCic.
im Superlativ
quin certissimumst mepte potius fieri servom, quam te umquam emittam manuPlaut. Men. 1058
mit AcIEnn. ann. 206Turpil. com. 180
absolut
certumne est tibi? Ly. certumPlaut.
certum est, ibo ad medicumPlaut.
2)übertragen: von der Person = entschieden, entschlossen zu etwass. Nipperd. Tac. ann. 12, 66
a) mit Infinitiv
certus moriVerg.
Caesar certus procul urbe degereTac.
b) mit an und Konjunktiv
nec sat certa diu patriis an cederet armisSil. 9, 480
c) mit Genitiv
certus eundiVerg. (und so nimium es certus eundiOv.)
desciscendiTac.
relinquendae vitaeTac.
fugaePlin. ep.
B)dem äußeren oder inneren Wesen nach entschieden, feststehend, gewiss (Gegensatz incertus)
1)der äußeren Beschaffenheit, Zahl, Zeit nach festgestellt, feststehend, festgesetzt, bestimmt
certus ac definitus locusCic.
c. finesCic.
cursus certi et constantesCic.
certa verbaCic.
certum statumque vectigalSuet.
c. lucrum, mercesSuet.
c. pretiumPhaedr.
c. numerus, c. summaSuet.
conviva c., ein stehender, täglicherHor.
certa dies (Frist)Cic.
certi diesCic.
tempus c.Cic.
certum praefinitumque tempusSuet.
certo tempore anniPlin. 7, 65; und substantivisch bloß certo anniTac. hist. 5, 6
Neutrum Plural substantivisch
linguae tam certa loquentes, so deutlich und bestimmt (wie Menschenstimmen)Ov. met. 5, 296
zuweilen auch, wie das deutsche »gewiss«, von Gegenständen, deren Vorhandensein bloß als bestimmt angegeben, deren Beschaffenheit aber nicht näher bezeichnet wird oder nicht in Betracht kommt
certi hominesCic.
habet certos sui studiososCic.
mit quidam und aliquis verbunden
certa quaedam et definita lexCic.
certae quaedam dicendi legesQuint.
aliqui compositionis certi pedesQuint.
und substantivisch
in his certos aliquos docebitQuint.
2)der inneren Beschaffenheit nach feststehend, gewiss, sicher, fest, zuverlässig
a)von Leblosem
ventus c.Auct. b. Afr.
bonā et certā tempestateCic.
ire ad mortem certo graduSen.
und
certo iactu tela exhaurireTac.
und so
c. hastaVerg.
c. sagitta, sicher treffenderHor.
certissima populi Romani vectigalia, ganz sicher eingehendeCic.
c. sensusCic.
c. spesPlaut. Hor.
spes consulatus certissimaCic.
Plural substantivisch
certa maris, sichere SeefahrtTac. hist. 4, 81
b)von Personen, deren Gesinnung usw.
homo certusNep., homo certissimusCic.
certi hominesCic., certus amicusPlaut.Nep.
certus paterfamiliasCic.
c. accusatorCic.
certis auctoribus comperisse aliquidCic.
adversus hostem nec spe nec animo certioremLiv.
satis animo certo et confirmato posse in hac causa consistereCic.
substantivisch certī, ōrum, maskulin, sichere, zuverlässige Leute
certos apud latera collocareSall. fr.
certos praeficereNep.
3)der Erkenntnis und Überzeugung nach entschieden, ausgemacht, sicher, gewiss, unzweifelhaft, wahr, wirklich (Gegensatz incertus, dubius)
a)von dem, in Betreff dessen man entschieden, gewiss ist
α)von Leblosem
crimenCic.
iusQuint.
argumentum odii certiusCic.
postremo certior resCic.
ad me, obsecro te, ut omnia certa perscribasCic.
qui quae affirmant certiora esse dicunt, quam etc.Cic.
scribas ad me, si quid erit certiusCic.
Neutrum Plural substantivisch
incerta pro certis malleSall.
certa amittimus, dum incerta petimusPlaut.
certa oppeririTac.
besonders das neutrum certum (adjektivisch, substantivisch und adverbial) in verschiedenen Verbindungen
– certum est
So. satin hoc certum est? Ge. Certum; hisce oculis egomet vidiTer.
mit de und Ablativ
cum de altero intellectu certum est, de altero dubiumQuint.
mit folgendem Fragesatz
id parum certum est solamne an ab omnibus cisalpinorum Gallorum populis adiutamLiv.
nec quid agam certum estTer.
est certum quid respondeamCic.
certum est quid e lege censoria debeant (geben müssen)Cic.
hoc certo certius estUlp. dig.
nihil invenies magis hoc certo certiusPlaut.
certo certius est mit folgendem AcIUlp. dig.
– aliquid certi est
neque tanto spatio certi quid esset explorari poteratCaes.
si quicquam humanorum certi estLiv.
mit folgendem indirekten Fragesatz
nihil certi est, cuius populi ea classis fueritLiv.
– certum scio (Gegensatz certum nescio), ich weiß es als etwas Gewisses, oder ich weiß etwas Gewisses
cesso hinc ire intro ut hoc quam primum, quicquid est, certum sciamTer.
cum certum sciam, faciam te paulo ante certioremCic.
Da. Quoad exspectatis vostrum? Ce. Non certum scioTer.
mit de und Ablativ
ibo intro de cognitione ut certum sciamTer.
de Oropo opinor, sed certum nescioCic.
mit folgendem AcI
oculos tuos, certum scio, ingens animi opus intueri nequivisseVal. Max.
oder mit folgendem indirekten Fragesatz
qui sermo fuerit et quid actum sit, scribam ad te, cum certum sciamCic.
quam diu affutura sint, certum sciri nullo modo potestCic.
– certum habeo, ich habe als ein Gewisses, habe Gewissheit, weiß als gewiss
sed certum non habeoCic.
mit Akkusativ
neque tamen id ipsum c. habeoCic.
mit folgendem AcI
certum habeo te imprudentiā labiLiv.
mit folgendem indirekten Fragesatz
hiemem credo prohibuisse, quominus de te certum haberemus, quid ageres maximeque ubi essesCic.
– certum affirmo mit folgendem AcILiv. 3, 23, 7
– certum inveniri non potest mit folgendem Fragesatz mit ne (enklitisch) … anCaes. b. c. 1, 25, 3
– certum cognoscoAuct. b. Alex. 53, 3
– certum comperio mit folgendem AcIAuct. b. Hisp. 22, 4
– non certum traditur mit folgendem FragesatzLiv. 2, 8, 8
– certum respondeoCic. Acad. 2, 29, 92
– pro certo scio mit folgendem indirekten Fragesatz
quid rei esset nemo satis pro certo scireLiv.
– pro certo habeo, ich halte für gewiss
mit Akkusativ
illa pro certo habenda, in quibus non dissentiuntLiv.
mit folgendem AcI
Mummium fuisse ad Corinthum pro certo habeoCic.
pro certo habetote vos de omnibus coniuratis decernereSall.
mit de und Ablativ
quoniam de adventu Caesaris pro certo habebamus Mat. in Cic. ep.
– pro certo puto
hoc pro certo putamus Mat. in Cic. ep.
– pro certo nego aliquid
posthac omnia, quae certa non erunt, pro certo negatoCic.
– pro certo polliceor mit allgemeinem Akkusativ Pronomen und folgendem AcI
pro certo polliceor hoc vobis atque confirmo, me esse perfecturum etc.Cic.
– pro certo dico
mit Akkusativ
nihil, quod pro certo dicere audeamCic.
pro certone tu istaec dicis?Ter.
mit folgendem AcI
nec enim hunc ipsum mundum pro certo rotundum esse dicitisCic.
– pro certo affirmo
mit Akkusativ
quis enim rem tam veterem pro certo affirmet?Liv.
mit folgendem indirekten Fragesatz
Romanorum sociorumque quot caesa in eo proelio milia sint, quis pro certo affirmet?Liv.
– pro certo pono aliquidLiv. 23, 6, 8
– pro certo creditur mit folgendem NcISall. Cat. 15, 2
– pro certo esse
cum id coeperit esse pro certoQuint. 5, 12, 2
– ad certum redigere, zur Gewissheit bringen
mit Akkusativ
et si id ante dubium fuerit, legatorum paulo ante verba ad certum redegisseLiv.
mit folgendem indirekten Fragesatz
donec ad certum redigatur, vanusne hic timor noster an verus fueritLiv.
– certum oder certius facere alicui, jemandem über etwas Aufklärung geben, mit AkkusativPlaut. Men. 242 oder mit folgendem indirekten FragesatzPlaut. Pseud. 598; Men. 763
– certum, adverbial
nondum enim certum constitueratCic. Scaur. 34
certum vigilans, wirklich wachend (Gegensatz incertum vigilans)Hor. sat. 2, 5, 100
postmodo quod mi obsit clare certumque locutoHor. sat. 2, 6, 27
β)von Personen
certi patres, deren Vaterschaft unzweifelhaft ist, unzweifelhafte (Gegensatz incerti)Cic.
liberi, die einen bestimmten Vater haben, von namhaftem Vater (Gegensatz incerto patre nati)Cic.
deûm certissima prolesVerg.
nebulo certiorCic.
certissimus gladiator, parricida, matricidaCic.
b)von dem, der in Betreff einer Sache Gewissheit hat, gewiss, sicher über usw., fest in usw.
num quid nunc es certior?Plaut.
hoc tamen ipso debueram scripto certior esse tuoOv.
iam certo certior contendit ad ipsam praesidis domumApul. met. 10, 28
mit Genitiv
certus consiliiSen.Tac.
certus eventūs, exitii, speiTac.
damnationisSuet.
mit de und Ablativ
certus de sua genituraSuet. Vesp. 25
mit folgendem AcI
certi sumus perisse omniaCic. ad Att. 2, 19, 5
certi sumus non ignorare te, quid ›vena‹ appelleturGell. 18, 10, 5
daher certiorem esse ex aliquo, sich durch jemanden vergewissert haben, mit folgendem indirekten Fragesatz
quanta sit in media clementia Caesaris ira, si nescis, ex me certior esse potes, kannst du an mir erkennenOv. ex Pont. 3, 6, 8
fac me, ut sim certus, an recte etc.Gell. 19, 13, 2
daher certum facere aliquem, jemanden vergewissern = benachrichtigens. Lorenz Plaut. Pseud. 16Plaut.Verg.Ov.
mit Genitiv
aliquem consilii suiOv.
mit folgendem indirekten Fragesatz
face me certum, quid tibi sitPlaut.
in klassischer Prosa nur in der Verbindung certiorem facere aliquem, jemanden vergewissern, ihm zu wissen tun, ihn wissen lassen = benachrichtigen, jemandem anzeigen (ohne oder mit litteris, per litteras, per aliquem)
facies igitur me certioremCic.
mit Genitiv
qui certiorem me sui consilii fecitCic.
mit de und Ablativ
nos de Pilia et Attica certiores facietCic.
de Germanorum discessu per exploratores certiores factiCaes.
gratum tibi esse, quod crebro certior per me fias de omnibus rebusCic.
mit folgendem AcI
certiorem te faciunt P. Africanum Carthagine deletā simulacrum Dianae maioribus suis restituisseCic.
certiorem facit Datamem tempus esse maiores exercitus parariNep.
interim Romā (von Rom aus) per litteras certior factus, provinciam Numidiam Mario datamSall.
mit folgendem indirekten Fragesatz
si non erit, faciam te certiorem, quid egerimCic.
velim me facias certiorem proximis litteris vivone patre suo naufragio perierit an mortuoCic.
Philotimus non modo nullus venit, sed ne per litteras quidem aut per nuntium certiorem facit me, quid egeritCic.
mit folgendem Konjunktiv
celeriter milites certiores facit (zeigt an = lässt den Befehl zukommen), paulisper intermitterent proelium ac tantum modo tela missa exciperentCaes. b. G. 3, 5, 3
mit folgendem ne und Konjunktiv
simul visum est, ut te certiorem faceremus, ne quid eius modi, si accidisset, nostro consilio civitates putarent factumClaud. Quadrig. 3. fr. 41 (bei Gell. 3, 8. § 8)
und im Ablativ absolut
non consulibus certioribus factisLiv. 45, 21, 4
Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:
certus, adjective with comparative and superlative Participle of cerno, determined, resolved, fixed, settled, purposed, certain
ei consiliaTer.
Certa res estTer.
illos ad certam mortem adducereCic.
omnia experiri certumst prius quam pereo, it is determinedTer.
ita facere certumstTer.
certum est omnia dicereCic.
cum diceret síbi certum esse discedere, that he had resolvedCic.
mihi abiurare certius est quam dependere, I have determined rather, etc. Cic.
Of persons, determined, resolved, bent
certa moriVerg.
certi non cedereOv.
certus eundiVerg.Ov.
Determined in thought, sure, proved, true, established, certain
ut mi haec certa attulerisTer.
cum ad has suspiciones certissimae res accederentCaes.
crimenCic.
certum esse ratus quod acceperatSall.
nec quicquam certi respondes mihiTer.
id parum certum estLiv.
neque certi quid esset explorari poteratCaes.
neque certum inveniri poteratCaes.
si quicquam humanorum certi estLiv.
certum habere, to regard as certainCic.
pro certo habetote vos decernere, be assuredSall.
pro certo polliceor hoc vobisCic.
id ponere pro certoLiv.
quot caesa milia sint, quis pro certo adfirmet?Liv.
pro certo creditur (Catilina) fecisse, etc.Sall.
Of persons, informed, assured, certain
certi sumus periisse omniaCic.
Anchisen facio CertumVerg.
futurorum certiOv.
Quantum potest me certiorem face, inform meTer.
qui certiorem me sui consili fecitCic.
Caesarem certiorem faciunt, sese non facile prohibere, etc.Caes.
milites certiores facit, paulisper intermitterent proelium, instructsCaes.
ubi de eius adventu Helvetii certiores facti suntCaes.
factus certior, quae res gererenturCaes.
Definite, precise, certain, specified, particular
ad certas res conficiendas certos homines delectos habebat, for special purposes special agentsCic.
concilium in diem certam indicereCaes.
certum pretium missionis constituereCic.
imperatorem certum deposcereCic.
signum, agreedCaes.
domicilium, fixedCic.
sunt certi denique fines, Quos ultra, etc.Hor.
Determined only in thought, certain, nameless, not specified
de certā causā nondum facereCic.
certorum hominum avaritiaCic.
expositis certis rebus, a few pointsCic.
Of persons, trustworthy, consistent, firm
amicus certus in re incertā cerniturCic.
homo certus et diligensCic.
honestissimus et certissimusCic.
hostis nec spe nec animo certior (i.e. firmior)Liv.
pectusVerg.
illud ex hominibus certis reperiebamCic.
certissimus auctor (Phoebus)Verg.
certi accusatoris officiumCic.
Of things, settled, fixed, assured, established, trustworthy, certain
certius argumentum odiCic.
cum illa certissima argumenta atque, iudicia sceleris, tum multo certiora illa, conclusiveCic.
certiores nuntii, more trustworthy newsCaes.
vectigalia populi R. certissimaCic.
quod salutis certa laetitia est, nascendi incerta condicioCic.
certissima victoria, completeCaes.
convivia, constantHor.
certiorem capessere fugam, more decidedLiv.
certam quatit improbus hastam, sure of aimVerg.
certo subtemine Parcae, inexorableHor.
si certa pestis adesset, sure destructionSall.
Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu