u-Dekl. (4. Dekl.)
aditus ūs m
Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:
2. aditus, ūs, maskulin (2. adeo), das Herangehen, Hinzugehen, Hingehen (Gegensatz abitus)
I)eigentlich und metonymisch
1)eigentlich
a)überhaupt
quorum aditu aut abituLucr.
uno aditu atque adventuCic.
litorisCic.
finiumLiv.
difficiles aditus habere ad pastumCic.
huc aditum ferre, seine Schritte lenkenCatull.Apul.
b)insbesondere
α)die Möglichkeit des Hinzugehens, die Erlaubnis des Hinzugehens, das Recht des Hinzugehens, der Zutritt, der Zugang
in forum, in curiamCic.
aditus in id sacrarium non est virisCic.
quibus solis aditus in domum familiarior erat, freierer ZutrittLiv.
ventis est aditus, Winde dringen hinVerg.
zu einer Person, um sie zu sprechen, der Zutritt, die Audienz (die jemand erlangt, dagegen admissio = der Zutritt, die Audienz, die jemand gibt)
aditus commendationis, Zutritt durch EmpfehlungCaes.
homo rari aditus, ein schwer zugänglicher MenschLiv.
faciles aditus ad eum privatorumCic.
aditus ad eum difficilior esse diciturCic.
difficiles aditus primos habetHor.
aditus ad aliquem intercludereCic.
aditum petentibus conveniendi non dare, Zutritt zur AudienzNep.
nullum aditum in scaenam mimis dareVal. Max.
aditum ad aliquem postulareTac.
per Parmenionem aditum regis (zum König) obtinereIustin.
β)das Recht, durch das Feld eines anderen nach dem seinigen zu gehen
praestare alicui aditum, aditum redimere etc.ICt.
2)metonymisch: der Eingang, Zugang als Ort (Gegensatz exitus)
aditus insulae munitiCic.
in primo aditu vestibuloque templiCic.
aditus ad castra difficilis et angustusCaes.
duo sunt aditus in Ciliciam ex SyriaCic.
omnes aditus claudere und aditum utrumque intercludereCic.
aditum occupareVerg., obsidēreOv.
aditus firmareTac.
aditus obserareAmm.
II)übertragen
a)der Schritt, Eintritt in etwas
primus aditus et postulatio Tuberonis haec fuit, ut etc.Cic.
qui aditus ad causam Hortensio patueritCic.
vestibula honesta aditusque ad causam illustres facereCic.
aditus tantum mortis durior longiorque erat, der Übergang zum Tod, das HinscheidenPlin. ep.
b)die Gelegenheit, zu etwas zu gelangen oder etwas zu erlangen, der Zutritt, Zugang
ad alicuius auresCic.
ad honoremCic.
patefacere aditum rerumCic.
aditus laudis, qui semper optimo cuique patuitCic.
aditum sibi facere ad amicitiam tyranniSen. rhet.
c)die Möglichkeit, Veranlassung, Berechtigung
aditum oppagnationis alicui dareAuct. b. Alex.
ad ea conandaCaes.
aditum conveniendi alicui dareNep.
postulandiCaes.
sermonisCaes.
Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:
aditus, ūs, masculine 1 adeo, a going to, drawing near, approach, access
urbīs uno aditu atque adventu captasCic.
temptare aditūs, seek to approachVerg.
viri mollīs aditūs novisse, how to approach gentlyVerg.
A privilege of admittance, access
faciles aditūs ad eum privatorumCic.
aditum petentibus conveniendi dare, an opportunity of conversingNep.
sermonis aditum cum Cicerone habereCaes.
in id sacrariumCic.
Concrete, a way of approach, entrance, avenue, entry
primo aditu vestibuloque prohibereCic.
aditu carentia saxa, inaccessibleOv.
Hence, a way of approach, means of reaching
ad causamCic.
ad huius modi resCic.
Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu