a-Dekl.
invidia ae f
Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:
invidia, ae, feminin (invidus), die Missgunst
I)appellativ
A)subjektiv: die missgünstige Stimmung gegen jemanden, der Neid, die Eifersucht
civium suorumNep.
invidiae fuimus, wir waren ein Gegenstand des Neides, das heißt zu glücklichProp.
res nullam habuit invidiamNep.
sine invidia, gernMart.
Plural
odia invidiaeque erga Fabium Valentem, EifersüchteleienTac. hist. 2, 99
B)objektiv
1)der Hass, den man bei anderen erregt, die üble Stimmung, der Unwille, die Unzufriedenheit mit jemanden, die Erbitterung, die üble Nachrede, besonders des Volkes gegen Staatsmänner, der Parteihass, das Missfallen, die Missgunst, Eifersucht (Gegensatz favor, cupiditas = parteiische Vorliebe)
a)eigentlich
invidiae molesCic.
invidiae tempestasCic.
inv. dictatoria, decemviralis, gegen den D., gegen die D.Liv.
obtrectatio atque invidia adversus crescentem in dies gloriamLiv.
inv. ea, die Erbitterung darüberLiv.
inv. facti, der Hass wegen seiner Tat, das Gehässige seiner TatSall.
und so
inv. totius reiLiv.
temere commissi belliIustin.
illius temporis, der Parteihass jener ZeitCic.
und so
temporis iniquitas atque invidiaCic.
alicui invidiam facere Brut. in Cic. ep. oder conflareCic.
invidiam habereCic.
alicui esse invidiaeSall. Liv.
apud bonos invidiae fuit, quod (dass) etc., machte böses Blut (von einem Umstand)Tac.
esse minore invidiāNep.
in invidia esse, missliebig sein (von Personen und Leblosem)Cic. Sall.
plenum invidiae esseCic.
in invidiam venire, in invidiam magnam venireCic.
in invidiam incĭdere, recĭdereNep.
invidiā premiCic.
ex invidia laborareCic.
invidiā rumpiMart. (vergleiche invidiā ut rumpantur ilia CodroVerg.)
invidiā ardere, Gegenstand, die Zielscheibe des glühenden Hasses sein, von glühendem Hass verfolgt werdenCic. Liv.
invidiā flagrare, conflagrare, siehe flagro, cōn-flagro
invidiam parĕreCic.
invidiam contrahere (von einem Umstand)Cornif. rhet.Curt.
invidiam serere in aliquemTac.
invidiam in aliquem commovere, concitare, excitareCic.
possessionis invidiam pecuniā commutareCic.
invidiam quaerere in aliquemCic.
invidiam alicui inferreIustin.
aliquem in summam invidiam adducereCic.
aliquem apud aliquem in invidiam vocareCic.
aliquem in invidiam rapereCic.
aliquem invidiā onerareSuet.
ex illius invidia deonerare aliquid et in te traicereCic.
in eos ab se iram plebis invidiamque avertereLiv.
invidiam augere, inflammareCic., cumulareLiv.
invidiam eius orationis subireCic.
pro amico periculum aut invidiam subireCic.
non minorem aulicorum invidiam excipereNep.
totius provinciae invidiam atque offensionem alicuius rei causā suscipereCic.
molem invidiae sustinereCic.
invidia oder tempestas invidiae impendet alicuiCic.
invidiam lenire, sedare, exstinguereCic.
invidiam vincereSall.
aliquem invi diā lĕvareCic.
aliquem invidiā, liberareCic.
omni se invidiā liberareCic.
magnā se et inveteratā invidiā liberareCic.
invidiam declinareSuet., societate culpae invidiam declinareTac.
invidiam vitareCornif. rhet.
invidiam ponere, deponereCic.
invidia crescit, accrescitSuet.
invidia dominatur, iacet, consenescitCic.
absit invidia verbo! oder absit verbo invidia! Liv.
und bloß absit invidia!Curt.
sub invidia aliena oder alterius, auf Kosten des guten Namens eines anderen regnareLiv., commode dicerePlin. ep.
Plural
odia, invidiae, despicationesCic. de fin. 1, 67
malevolorum obtrectationes et invidiaeVatin. in Cic. ep. 5, 9, 1
b)metonymisch
α)von neidischen Menschen
invidia infelixVerg. georg. 3, 37
invitā invidiāHor. sat. 2, 1, 76
tantumne licebit invidiae?Claud. Mam. epist. 1, 4
β)von einem beneideten, gehässigen Gegenstand
invidiae aut pestilentiae possessores, die Bes. von beneideten oder ungesunden PlätzenCic. de lege agr. 1, 15
inv. eaLiv. 6, 27, 3
und
quae invidia est (worin liegt das Gehässige) mit InfinitivVerg. Aen. 4, 350Verg. catal. 14, 8
2)die gehässige Beurteilung oder Anschuldigung, die Anfeindung, Verdächtigung, der gehässige Vorwurf, die Vorwürfe
invidiae et precesTac.
invidiae erat amissum Cremerae praesidiumLiv.
multa cum invidia flagitareTac.
Rhodum secedere statuit ad declinandam invidiamSuet.
mit objektivem Genitiv
ut ex eo crudelitatis invidiam colligamCic. Verr. 5, 19
mihi enim nec Demosthenes tam gravi morum dignus videtur invidiāQuint. 12, 1, 15
II)personifiziert: als GöttinHyg. fab. praef. p. 8 M.
Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:
invidia, ae, feminine invidus, envy, grudge, jealousy, ill-will, prejudice
invidiā abductiCaes.
invidiam sequiSall.
virtus imitatione digna, non invidiāCic.
Sine invidiā laudem invenire, ungrudginglyTer.
invidiā ducum perfidiāque militum Antigono est deditusNep.
nobiliumLiv.
invidia atque obtrectatio laudis suaeCaes.
Person., EnvyOv.
Envy, ill-will, odium, unpopularity
gloriā invidiam vicistiSall.
ullā esse invidiā, to incurCic.
mortis illiusCic.
res in invidiā eratSall.
habere, to be hatedCic.
in summam invidiam adducereCic.
in eum . . . invidia quaesita estCic.
Non erit invidiae victoria nostra ferendae, i.e. will bring me intolerable hateOv.
venire in invidiamNep.
cumulare invidiamLiv.
invidiae nobis esseCic.
patiOv.
intacta invidiā media suntLiv.
Ciceronis invidiam leniri, unpopularitySall.
absit invidia verbo, be it said without boastingLiv.
vita remota a procellis invidiarumCic.
Figuratively, envy, an envious man
Invidia infelix metuet, etc.Verg.
invita fatebitur usque Invidia, etc., will reluctantly confessHor.
A cause of envy
aut invidiae aut pestilentiae possessores, i.e. of lands whether desirable or pestilentialCic.
summa invidiae eiusLiv.
Quae tandem Teucros considere . . . Invidiae est? i.e. why is it odious, etc.Verg.
Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu