Adjektiv a/o-Dekl. dreiendig
nūdus a um
Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:
nūdus, a, um (aus *noguedhos = gotisch naqaÞs, althochdeutsch naccot, nahhut, nackt), bloß
I)eigentlich und übertragen
A)eigentlich
1)bloß, nackt, entkleidet = ohne Kleider
von PersonenCic.und andere
manus (Gegensatz velata)Colum.
nudis pedibusHor.
poetisch mit Akkusativus respectus
nudus genu oder membraVerg. Aen. 1, 320 und 8, 425
nudus omnia praeter pubemAmm. 31, 16, 6
mit Dativus Gerundivi
exercitando corpori, zur Leibesübung entkleidetTac. ann. 13, 59
oder = leicht bekleidet, in bloßer Tunika
nudus ara (pflüge)Verg.
inermes nudique sub iugum missiLiv.
übertragen
sudor, von nackten LeutenQuint.
2)im weiteren Sinn: wie bloß = unbedeckt, unbeschirmt
a)überhaupt
vertexVerg.
ensisVerg.
nudus iacebis in arena, unbeerdigtVerg.
nemus, ohne LaubSen.
aetheris axis, unbedeckt, unbedachtVerg.
sedit humo nudā, auf bloßer ErdeOv.
nudum et caecum corpus, die unbeschirmte, blinde Seite des K., das heißt der RückenSall.
nudum erit latus? incomitata lectica?Sen.
dextra, unbewaffnetLiv.
und so
nudi aut leviter armati (Gegensatz armatissimi)Sen.
subsellia, unbesetzt (von Menschen)Cic.
silex, ohne GrasVerg.
und so
colles, cacuminaLiv.
terga, ohne BedeckungLiv.
equi, ungesattelteSil.
non exercitu amisso nudus (wehrlos) in servorum ferrum et manus incĭdissetCic.
ne tamen istum omnino Syracusis sine amicis, sine hospitibus plane nudum esse ac desertum putetisCic. Verr. 4, 148
poetisch mit Akkusativus respectus
lapis omnia nudus, rings nacktes (unbewachsenes) GesteinVerg. ecl. 1, 48
b)haarlos
brumā comati sunt, aestate nudiSolin. 30, 27
B)übertragen
1)einer Sache entblößt, beraubt
mit folgendem Ablativ
agrisHor.
praesidioCic.
mit folgendem Genitiv
loca nuda gignentiumSall.
Othrys nudus arboris erat, vom BaumwuchsOv.
absolut
domum reddiderit nudamCic.
si nudus huc se Antonius conferet, so schwach an TruppenPlanc. in Cic. ep.
mit Dativ
cetera nuda neci, ausgesetztVal. Flacc. 1, 696
2)überhaupt: einer Sache entblößt = von etwas bloß, ohne etwas
res publica nuda a magistratibusCic.
a propinquisCic.
Messana ab his rebus nuda estCic.
mit Genitiv
mors famae nudaSil. 4, 608
nudus opum, armSil. 14, 343
II)bildlich
1)nackt, schmucklos, einfach, unverhüllt, ungeschminkt, natürlich
commentarii CaesarisCic.
capilliOv.
verba, natürliche, unverhüllte, das heißt schlüpfrigePlin. ep.
nominaQuint.
veritasHor.Apul. Augustin.
simplex ac nuda veritasLact.
nudissima veritasCael. Aur. de morb. chron. 1, 5, 176
2)nackt, bloß = allein, nur, ausschließlich
nuda ira, bloß Zorn, weiter nichts als ZornOv.
nudum operum certamenOv.
nuda si ista ponas, stellt man die Frage so nackt hinCic.
hoc nudum relinquitur (es bleibt die bloße Frage übrig), possitne etc.Cic.
3)nackt, bloß, dürftig, armCic. Ov.
Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:
nūdus, adjective, naked, bare, unclothed, stripped, uncovered, exposed
Capillus passus, nudus pesTer.
nudum (Roscium) eicit domoCic.
nuda pedemOv.
membraVerg.
capite nudo, bareheadedSall.
nudo corpore pugnare, without a shieldCaes.
sere nudus, without the togaVerg.
nudum corpus ad hostīs vortere, his defenceless backSall.
Gratia Nudis iuncta sororibus, in light attireHor.
silice in nudā, bareVerg.
Sedit humo nudāOv.
Striped, spoiled, vacant, void, deprived, destitute, without
partem subselliorum nudam atque inanem relinquereCic.
urbs praesidioCic.
agris nummisHor.
Messana ab his rebusCic.
loca nuda gignentiumSall.
Arboris OthrysOv.
Without property, poor, needy, destitute, forlorn
senectaOv.
quis tam nudus, ut, etc.Iuv.
plane nudus ac desertusCic.
nil cupientium Nudus castra petoHor.
Bare, mere, pure, simple, sole, alone, only
nuda ista si ponasCic.
operum nudum certamen, simply a rivalry in achievementsOv.
Simple, unadorned
Commentarii (Caesaris)Cic.
dicendi facultasCic.
nudis incompta capillisOv.
veritasHor.
Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu