konsonant.-Konjugation

corrumpere (conrumpere)

corrumpō  corrūpī  corruptum

Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:

cor-rumpo, rūpī, ruptum, ere (con und rumpo)

I)der Existenz nach verderben, zuschanden machen, bis zur Unbrauchbarkeit beschädigen, zunichte machen, vernichten

a)materielle Objekte

α)überhaupt

sua frumenta c. aedificiaque incendereCaes.

c. alimentaCurt.

mit Angabe »wodurch? womit?«

reliquum frumentum flumine atque incendioCaes.

vineas igni et lapidibusSall.

coria igni ac lapidibusCaes.

illa (aurum atque argentum) et domum et semet igniSall.

se suosque cum omnibus copiis suis ferro et igniFlor.

alia opera disicere, alia igni c.Liv. (und so oft c. ignisiehe Fabri Sall. Iug. 76, 7; Duker Flor. 2, 6, 6)

von leblosen Subjekten

pituitae cursus acerrimus sequitur exulceratisque vehementer oculis aciem quoque ipsam corrumpitCels.

corrumpente (frumentum) umorePlin.

β)das Vermögen zugrunde richten, ruinieren

res familiaresSall.

saevius aut lenius agendo rem dominiCol.

b)Zustände usw., etwas verderben, zunichte machen = untergraben, zuschanden machen, vereiteln, verscherzen, verspielen, sich oder jemanden um etwas bringen

gratiam (die Gunst)Phaedr.

dei beneficiaSen.

fidem artis (den Glauben an die Kunst)Tac.

corrupta totiens victoriaTac.

c. libertatemTac.

ob rem corruptam domi poenas metuereSall.

se suasque spes c.Sall.

mit Angabe »wem?« durch Dativ

ille mihi hodie corrupit diemPlaut.

mit Angabe »wodurch? womit?« durch Ablativ

tot meritorum gratiam (den Dank für so viele V.) maiore culpā, quam causa culpae estLiv.

dubitando et prolatando magnas opportunitatesSall.

his factis magnifice gestarum rerum gloriamVal. Max.

multo dolore corrupta voluptas, ein zunichte gemachtes, zu Wasser gewordenesHor.

quodcumque addebatur subsidio, id corruptum timore fugientium, wurde vereiteltCaes.

II)seiner guten Beschaffenheit nach zum Schlechtern verändern, verderben, verschlechtern, verfälschen, verhunzen, herunterbringen

im Passiv corrumpi = verderben (intransitiv), in Verderbnis übergehen, herunterkommen

a)physisch

α)überhaupt

pabulum et aquarum fontesSall.

vinum, oleum ceterasque res, quae ad victum parari solent Auct. b. Afr.

Aeschinus odiose cessat; prandium corrumpiturTer.

assa caro danda est et valens, quae non facile corrumpiturCels.

conclusa aqua facile corrumpiturCic.

von leblosen Subjekten

morbo caeli coorta tempestas corrupit lacus, verpesteteVerg.

aqua amara, quae corrumpit dulcemCurt.

hoc medicamentum stomachum non corrumpit Scrib.

mit Angabe »wodurch?« durch Ablativ

nec casiā liquidi corrumpitur usus oliviVerg.

Ceres corrupta undisVerg.

animadvertit rura neglegentiā villici corrupta et perditaVal. Max.

vino forma perit, vino corrumpitur aetasProp.

mit Angabe »wohin? wozu?« durch in und Akkusativ

umor ex hordeo aut frumento in quandam similitudinem vini corruptusTac. Germ. 23, 1

vinum in acorem corrumpiturMacr. sat. 7, 12, 11

β)den Körper und dessen Teile verderben, zuschanden machen, entstellen, bei Angabe »wodurch? womit?« mit Ablativ

ne plora; oculos corrumpis talesPlaut.

quid fles et madidos lacrimis corrumpis ocellosOv.

teneros c. febribus artusOv.

dentibus ungues, zernagen, zerbeißenProp.

forma ne illā quidem sorte corruptaCurt.

corpus exanimum nulla tabe, ne minimo quidem livore corruptumCurt.

und lebende Wesen den Kräften nach herunterbringen, abmergeln, im Passiv = herunterkommen, abfallen

corrumpi equos in insula inclusosLiv.; vergleiche corrupti equi macieCaes.

quia corruptos nuper viderat bovesPhaedr.

b)dem Laut, der Aussprache nach verderben, verhunzen, verdrehen, entstellen

Chloris eram, quae Flora vocor; corrupta Latino nominis est nostri littera Graeca sonoOv.

nomen eorum paulatim Libyes corrupere, barbarā linguā Mauros pro Medis appellantesSall.

videri potest (Nilus) non alio nomine appellari, sed a barbaro ore corruptusMela.

mit Angabe »wohin? wozu?« durch in und Akkusativ

os in peregrinum sonum corruptumQuint.

littera continuata cum insequente in naturam eius corrumpiturQuint.

c)dem Sinn, Inhalt nach verderben, verfälschen, entstellen, interpolieren

Schriften, Urkunden

c. litteras od. tabulas publicasCic.

und so bloß

c. litteras (Urkunden)Cic.

und mit Angabe »womit?« durch Ablativ

tabulas publicas municipii manu suā c.Cic.

actorum eiusdem (Caesaris) insertis falsis regnis civitatibusque corrupti commentariiVell.

und die Rede (Gegensatz ornare)

totidem generibus corrumpitur oratio, quot ornaturQuint.

mit Angabe »wohin? wozu?« durch in und Akkusativ

corruptae in adulationem causae, zur Schmeichelei entstellte GründeTac.

von leblosen Subjekten

illa temeraria laudatrix, fama popularis, simulatione honestatis formam eius (gloriae) pulchritudinemque corrumpit, entstellt, gibt ein Zerrbild (eine Karikatur) von usw.Cic. Tusc. 3, 4

d)moralisch verderben

teils Zustände und dergleichen = entweihen, entehren, herabwürdigen, schänden, zerrütten (Gegensatz corrigere)

mores civitatisNep. und (Gegensatz corrigere) Cic.; vergleiche corrumpi mores (puerorum) in scholisQuint.

c. disciplinam castrorum oder bloß disciplinam (Manneszucht)Plin. pan. Tac.

huius urbis iura et exempla corrumpere domesticāque immanitate nostrae civitatis humanitatem inquinareCic.

c. acceptam nobilitatemSall.

cubicula principum feminarumTac.

non est opus fide, quam neque cupiditas corrumpat, nec gratia avertat, nec metus frangat?Quint.

me non ullae poterunt corrumpere taedae, keine andere Liebesflamme wird mich entweihenProp.

mit Angabe »wodurch?« durch Ablativ

humilibus per omnes tribus divisis forum et campum c.Liv.

inter tanta vitia aetas (meine schwache Jugend) ambitione corrupta tenebaturSall.

corrupti mores depravatique sunt admiratione divitiarumCic.

longā consuetudine corruptos depravatosque mores principatus reformare et corrigerePlin. pan.

mit Angabe »wohin? wozu?« durch in und Akkusativ

omnium partium decus in mercedem corruptum eratSall. hist. fr. 1, 13 D. und Kr.

non corrumpi ea in deterius, quae aliquando a malis fiuntPlin. ep. 5, 3, 6

teils Personen und dergleichen = verderben

corrumpere iuventutem (zum Beispiel von Sokrates)Quint.

tu illum corrumpi sinisTer.

non se luxu (luxui) neque inertiae corrumpendum dareSall.

und von leblosen Subjekten

ne otium corrumperet militemVell.

milites soluto imperio licentia atque lascivia corruperatSall.

invidia vulgi vanum ingenium dictatoris corrupitLiv.

haec (natura, natürlicher Gang) Curionem, haec Hortensii filium, non patrum culpa, corrupitCic.

quae manus obscenas depinxit prima tabellas, illa puellarum ingenuos corrupit ocellos, hat vergiftet den BlickProp.

mit Angabe »wodurch?« durch Ablativ

c. aliquem pecuniā (vergleiche unten Nummer α)Cic.

c. exercitum largiendoQuint.

populus largitione magistratuum corruptus estNep.

corrumpi felicitate, vom Glücke verdorben (verwöhnt) werdenPs. Quint. decl.

corruptus largitionibus animusCic.

postquam luxu atque desidiā civitas corrupta estSall.

genus hominum ad honestatem natum malo cultu pravisque opinionibus corruptumCic.

iudicia corrupta et contaminata paucorum vitio ac turpitudineCic.

Insbesondere

α)durch irgendein Mittel zu einer unrechten Handlung verführen, verleiten, durch Geld usw. = bestechen

corrumpere et corrumpi (sich verführen lassen)Tac.

erilem filiumPlaut.

adulescentulus corruptusCic.

c. sacerdotes faniNep.

oraculum DelphicumNep.

scribae servumPlin. ep.

iudicemCic.

nutricis fidemOv.

gewöhnlich mit Angabe »wodurch? womit?« durch Ablativ

c. aliquem pecuniāSall.

aliquem auroSall.

aliquem donisSall.

tribum turpi largitioneCic.

corrumpi regiā mercedeVal. Max.

ne pretio quidem corrumpi iudex in eiusmodi causa potestCic.

sibi quisque opes aut patrimonia quaerendo consilium publicum corruperunt, haben die öffentliche Meinung irregeleitetSall. fr.

addidi alios (elegos), facilitate corruptus, verführt, verleitetPlin. ep.

mit Angabe »durch wen (wessen Vermittlung)?« durch per und Akkusativ, und mit Angabe »vermittelst wessen?« durch Ablativ

tu doce, per quem sequestrem, quo divisore tribus corrupta sitCic.

mit Angabe »wozu?« durch ad oder in mit Akkusativ

aliquem ad scelusTac.

aliquem ad societatemTac.

aliquem in spem rapinarumTac.

mit Angabe »in welcher Absicht?« durch ut und Konjunktiv

centuriones ducesque turmarum, uti transfugerent, c.Sall.

Sp. Tarpeii filiam auro c., ut armatos in arcem accipiatLiv.

und so

pretio corruptus fuerat, ut etc.Val. Max.

β)zur Unzucht verführen, entehren, schänden

mulieremTer.

puerum praetextatum et ingenuam virginemVal. Max.

plurimas et illustres feminasSuet.

fratris filiamSuet.

uxorem quondam magni Minois, ut aiunt, corrupit torvi candida forma bovisProp.

Paragogischer Infinitiv corrumpierLucr. 6, 18

Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:

corrumpō (con-r-), rūpī, ruptus, ere, to destroy, ruin, waste

frumentum in areāCic.

(frumentum) incendioCaes.

coria igniCaes.

ungues dentibus, to biteProp.

se suasque spesSall.

opportunitates, to loseSall.

To adulterate, corrupt, mar, injure, spoil

prandiumTer.

aqua facile conrumpiturCic.

aquarum fontesSall.

Corrupto caeli tractu, poisonedVerg.

umor corruptus, fermentedTac.

lacrimis ocellos, disfigureOv.

Figuratively, to corrupt, seduce, entice, mislead

mulieremTer.

(milites) licentiaSall.

To gain by gifts, bribe, buy over

aliosNep.

centuriones, locum ut desererentSall.

indicem pecuniāCic.

donisSall.

Corruptus vanis rerum, deludedHor.

To corrupt, adulterate, falsify, spoil, mar, pervert, degrade

iudicium, i.e. bribe the judgesCic.

ad sententias iudicum corrumpendasCic.

mores civitatisCic.

acceptam (nobilitatem)Sall.

nutricis fidemOv.

nomen eorumSall.

multo dolore corrupta voluptas, embitteredHor.

gratiam, to forfeitPhaedr.


Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu