a-Konjugation
ōrāre
ōrō ōrāvī ōrātum
Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:
ōro, āvī, ātum, āre (ōs, oris), sich durch den Mund vernehmen lassen, reden
I)im Allgemeinen: reden, sprechen
a)überhaupt
α)absolut
talibus orabat dictisVerg.
iuveni oranti subitus tremor occupat artusVerg.
orantis medias deseruere precesOv.
β)mit Akkusativ der Sache
bonum aequomque orasPlaut.
ius (= aequom) hic orat (mit scherzhafter Anspielung auf das Rechtsprechen des Prätors)Plaut.
und so
ius bonum orasPlaut.
b)als Redner öffentlich (vor Gericht) sprechen, reden
orandi nescius, kein RednerTac.
orandi validus, ein tüchtiger RednerTac.
ars orandi, die RedekunstQuint.
orandi scientiaQuint.
genus orandiTac.
orandi genus lene iucundumqueAur. Vict.
scio nunc tibi esse praecipuum studium orandi, ich weiß, dass gegenwärtig die gerichtliche Beredsamkeit dein vorzügliches Studium istQuint.
vestra in nos promerita complecti orandoCic.
Latine Graeceque vel in orando vel in fingendis poëmatibus promptus et facilis ad extemporalitatem usqueSuet.
mit pro und Ablativ
causam dixit et ipse pro se oravit, hielt selbst für sich die VerteidigungsredeLiv. 39, 40, 12
Partizip substantivisch
orantes, die Redenden, die RednerTac. dial. 6. § 6
c)etwas öffentlich besprechen, etwas vortragen, über etwas verhandeln
rem ubi pacunt (pagunt), orato, wo ein Vertrag geschlossen wird, da soll er verhandelt werdenXII tabb. fr.
causamCic.Liv.Tac.
capitis causamCic.
causas meliusVerg.
litemCic.
II)bittend ansprechen, anrufen, ersuchen, bitten
a)im Allgemeinen
α)mit Akkusativ der Person, die man bittet
virginemLiv. Andr.
longis Hecaten ululatibusOv.
principem agnitum oraverat, er hatte den Kaiser erkannt und bei ihm Abbitte getanTac.
oft (parenthetisch) oro te, ich bitte dich
dic, oro te, clariusCic.
ne illa quidem, oro vos, movent?Liv.
quid, oro te, habent liberale isti ieiuni vomitores?Sen.
β)mit Akkusativ des Gegenstands, um den man bittet, um etwas ansprechen, anhalten, anrufen, ersuchen, bitten, etwas erbitten
eius mortemTer.
vitamVerg.
vitam suppliciterLiv.
auxilium ad bellumLiv.
finem malorumOv.
veniamOv.
hanc extremam veniam (Gnade, Gunst)Verg.
im Passiv mit doppeltem Nominativ
socer non orandus erat, vi sed faciendus Erechtheus, ich musste mir E. zum Schw. nicht erbitten, sondern ihn mit Gewalt dazu machenOv. met. 6, 701
mit Angabe »wem?«, »für wen?«, »wozu?« durch Dativ
gnato filiamTer.
opes rebus affectisLiv.
opem valetudiniSuet.
veniam dapibus nullisque paratibusOv.
tempus sermoniTac.
γ)mit Akkusativ der Person und Akkusativ der Sache
scin quid te orem?Ter.
quod ego te per dextram hanc oroTer.
hoc consulemLiv.
multa deosVerg.
auxilia regemLiv.
aliquem libertatemSuet.
δ)mit ut oder ne und Konjunktiv oder mit bloßem Konjunktiv
teils ohne Akkusativ der Person
mit ut und Konjunktiv
gnatam ut det oro, vixque id exoroTer.
peto a te vel, si pateris, oro, ut homines miseros conserves incolumesCic.
morte me ut vindices ab Romanorum arbitrio, oro obtestorqueLiv.
orat atque obsecrat, ut sibi parcatCaes.
orat multis et supplicibus verbis, ut liceat et ut sibi rescribamCic.
Curianus orabat, ut sibi donarem portionem meamPlin. ep.
mit ne und Konjunktiv
rogare et orare, ne illos supplices aspernarer, quos etc.Cic.
ecce amici orantes obsecrantesque, ne reliqua recitaretPlin. ep.
mit bloßem Konjunktiv
velatis manibus orant, ignoscamus peccatum suumPlaut.
quod superest, oro, liceat dare tuta per undas vela tibiVerg.
faveas, oramusOv.
tum mater orari, hortari, iubere, quoquo modo fugeremPlin. ep.
orant, suppliciis suis potius saturaret se quam contumeliisIustin.
oro quaesoque, non obirascaris mihi, Claud. Mam
teils mit Akkusativ der Person
mit ut und Konjunktiv
oro te, mihi ut ignoscasPlaut.
rogat oratque te, ut sibi per te liceat vitam in egestate degereCic.
te oro et obsecro, ut mihi per hos conserves eumCic.
reliquum est, ut te orem, ut valetudini tuae diligentissime serviasCic.
Arria milites orabat, ut simul imponeretur (eingeschifft werde)Plin. ep.
deos semper oravi, ut, quod evenit, periret TiberiusSuet.
Minervam genibus (auf den Kn.) nixus obsecro atque oro, ut etc.Fronto
mit ne und Konjunktiv
rogat eos atque orat, ne oppugnent filium suumCic.
Timoleon omnes oravit, ne id facerentNep.
omnes vos oratos volo (ich will euch alle gebeten haben), ne plus iniquom possit quam aequom oratioTer.
teils mit vorhergehendem allgemeinen Akkusativ mit folgendem ut oder ne und Konjunktiv
idque postremum parentes suos liberi orabant, ut levandi sui cruciatus causā lictori pecunia dareturCic.
illud te ad extremum et oro et hortor, ut in extrema parte muneris ac negotii tui diligentissimus sisCic.
quod te, Aesculapi, et te, Salus, ne quid sit huius oroTer. Hec. 338
teils mit ab und Ablativ der Person, mit folgendem ut oder ne (ni) und Konjunktiv, mit und ohne vorhergehenden allgemeinen Akkusativ
hoc me a vobis orare Iuppiter iussit, ut conquaestores singula in subsellia eantPlaut. Amph. prol. 65
primum hoc abs te oro, ni me inexorabilem faxisPacuv. tr. 122
petivit oravitque a suis amicissimis impense, ut Aeneida adolerentGell. 17, 10, 7
oratus ab Artario medico, ne in castris remaneretVell. 2, 70, 1
teils mit cum und Ablativ der Person und mit Akkusativ der Sache
tu vero face quod tecum precibus pater oratEnn. ann. 20
mit folgendem ut und Konjunktiv
egi atque oravi tecum, uxorem ut duceresTer.
tecum oro et quaeso, ut ei deturPlaut.
mit vorhergehendem allgemeinen Akkusativ
hoc tecum oro, ut illius animum atque ingenium regasPlaut.
ε)mit folgendem Infinitiv
teils ohne Akkusativ der Person, die man bittet
oratus sum huc venirePlaut.
iam pridem a me illos abducere oratVerg.
oratque moriSen. tr.
teils mit Akkusativ der Person
principem orabat deligere senatores, ex quibus etc.Tac. ann. 6, 2
Vibidiam oravit pontificis maximi aures adireTac. ann. 11, 32Tac. ann. 12, 9 und 13, 13
ζ)mit folgendem Akkusativ und Infinitiv Präsens Passiv
vel Aegypti praeturam concedi sibi oraretSuet. Ner. 47, 2
quis (occultis precibus) permitti Meherdaten patrium ad fastigium orabantTac. ann. 11, 10 extr.
η)mit pro und Ablativ
nec pro civibus se orare, sed pro innoxio patriae solo et pro urbeIustin. 11, 4, 4
ut Octavius orandus sit pro salute cuiusquam civisCic. ep. ad Brut. 1, 16, 2
mit folgendem ut und Konjunktiv
ut (deum) pro illa ores, ut sit propitiusPlaut asin. 783
θ)mit Dativ »für wen?«
venit oratum filioPlaut. trin. 611
ι)beim Imperativ
per deos oro, este mei memoresOv. met. 13, 376 sqq.
remove istaec, oro teSuet. Caes. 49, 3
absiste inceptis, oroSil. 11, 336; vergleiche 11, 350
κ)ganz absolut
oro, obsecro, ignosceCic.
oremus, accusemus, gravius denique minitemurTer.
per genua (fußfällig) orare conansSuet.
orandi iam finem faceTer.
sororem dare Prusiae precanti atque orantiLiv.
oranti surdas praebere auresOv.
b)beten
talibus orabat dictisVerg. Aen. 6, 124
mulierem decalvatam orare non decetAmbros. in Luc. 6. § 19
idem (Christus) secessurus orandi gratiā, ut solebat, in montemLact. 4, 15, 20
Passiv unpersönlich
oratur, es wird gebetetSidon. epist. 5, 14, 3
☞Synkopiertes Perfekt orastiPlaut. mil. 1269
2. Person Konjunktiv Perfekt orasseis (= oraveris)Plaut. Epid. 728 G.
Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:
ōrō, āvī, ātus, āre 1 os, to speak
talibus orabat IunoVerg.
To treat, argue, plead
matronis ipsis orantibus, i.e. at the mediation ofCic.
causam capitis, pleadCic.
causas meliusVerg.
cum eo de salute suā, treatCaes.
ipse pro se oravit, pleaded his own causeLiv.
To pray, beg, beseech, entreat, implore, supplicate
‘me surpite morti,’ orabatHor.
orando surdas aurīs reddideras mihiTer.
socer Non orandus erat, vi sed faciendus, to be made my father-in-law, not by entreaty but by compulsionOv.
gnato uxorem, request a wife forTer.
Quod ego per hanc te dextram oroTer.
illud te, ut, etc.Ov.
multa deos oransVerg.
te oro, ut redeatTer.
te etiam atque etiam oro, ut, etc.Cic.
oratos vos omnīs volo, Ne plus possit, etc.Ter.
quod ne faciatis, oro obtestorque vosCic.
oro atque obsecro, adhibeatis misericordiamCic.
et vocet oroVerg.
istam, Oro, exue mentemVerg.
Per deos oro . . . Este mei memoresOv.
admittier orant (i.e. ut admittantur)Verg.
orantes primi transmittere cursum (i.e. ut primi transmitterent)Verg.
ut Octavius orandus sit pro salute cuiusquam civisCic.
Parenthetically, with te or vos, I beg, prithee
dic, oro te, clariusCic.
ne illa quidem, oro vos, movent?Liv.
Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu