konsonant.-Konjugation
abdūcere
abdūcō abdūxī abductum
Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:
ab-dūco, dūxī, ductum, ere (gotisch af-tiuhan), jemanden von irgendwo wohin wegführen, wegschaffen, mit sich nehmen, mit sich bringen
I)im engeren Sinn
1)eigentlich
obsidesInscr.
capellasOv.
somnos (personifiziert)Ov.
aliquem ab amicaNaev. com. fr.
aliquem a grammaticis (Gegensatz tradere rhetori)Quint.
aliquem ab aratroCic.
aliquem e conspectuPlaut.
aliquem e foro, ex acieCic.
aliquem de foroLiv.
virginem de convivioVarr. fr.
aliquos de piratisCic.
aliquem introAcc. fr.Plaut.
intro in aedesPlaut.
aliquem inde ad regemNep.
in curiamLiv.
in secretum, beiseite führenLiv.s. Fabri zu Liv. 22, 22, 10
exercitum RomamLiv.
poetisch
aliquem quascumque terras (statt in terras)Verg. Aen. 3, 601
aliquem convivam oder ad cenam, als Gast oder zum Essen mitnehmenTer.
vom »Wegnehmen« zu anderer Verwendung
D. Laelium ab Asiatica classeCaes.
vom »Nachsichziehen« ins Grab
uxoremCorp. inscr. Lat. 10, 2183
vom »Abführen« zur Strafe
collegam vi de foroLiv.
in lautumiasCic.
in servitutemLiv.
hunc abduce, vinciTer.
abduce istum in malam crucem, führe den zum HenkerPlaut.
vom »Entführen« der Frauen
filiam mimi Isidori ab Rhodio tibicineCic.
gremiis pactasVerg.
aliquam matrimonio alicuiusSuet.
aliquam maritoSuet.
so auch von der Mutter oder vom Vater
filiam, vom Mann mit sich nehmen, wieder zu sich nehmenTer.
gnatam ab illoAfran. fr.
vom »Entführen, Rauben« der Sklaven usw.
mancipiaCic.
abd. familiam, pecus abigereCic.
abd. ab aliquo symphoniacos servos per iniuriamCic.
aliquam certissimae mortiPetr. 114
vom »gewaltsamen Wegtreiben« des Viehs
armentaOv.Plin.
equos duosCurt.
2)übertragen: jemanden ableiten = zum Abfall verleiten, abwendig machen, abspenstig machen
aliquem a fideCic.
ab aliquo discipulosCic.
servum ab avoCic.
ab aliquo legionesCaes.
equitatum Dolabellae ad se, auf seine Seite bringenCic.
mit Dativ
non mihi abduces eosSen.
queri Capitolinum Iovem cultores sibi abduciSuet.
II)im weiteren Sinn: überhaupt wegnehmen, wegziehen, abziehen, trennen, fortschaffen, entfernen
1)eigentlich
eum aquaeductumInscr.
alicui aquam, wegleitenICt.
potionem, wegtrinkenScrib.
clavem, abziehenPlaut.
togam a faucibus ac summo pectoreQuint.
capita retro longe ab ictu, den Kopf vor dem Hieb zurückziehenVerg.
omnes hos fertiles campos in subitam cavernam considentis soli lapsus abducet, wird begrabenSen.
abducti montes, die zurückgetretenenVal. Flacc.
2)übertragen
a)überhaupt
ab illis hominibus, qui tum versati sunt in re publica … ad hanc hominum libidinem ac licentiam me abducis? willst hinwegführen, ableiten?Cic. Verr. 3, 210
quae (incorrupta suavitas) illos quoque, quos transit, abducit, reißt hinSen. n. qu. 4. pr. § 11
b)(als philosophischer terminus technicus) trennen, absondern
a coniecturis divinationemCic. de div. 2, 13
c)von irgendeiner Tätigkeit, irgendeinem Vorhaben oder Verhältnis abführen, abziehen, abbringen
aliquem a negotiisPlaut.
aliquem a meretricio quaestuCic.
aliquem ab institutis suis, von seinen Grundsätzen abbringenCic.
adulescentem a vitiis aetatisSen. rhet.
aliquem a viroCic.
aliquem de consiliisCic.
a consuetudine oculorum aciem mentisCic.
animum a sollicitudine, animum ab molestiis, animum a cogitationibusCic.
animum a corporeCic.
se ab omni rei publicae cura, se ab angoribus, sich aus dem Sinne schlagenCic.
d)von einem höheren Rang zu einem niedrigeren herabziehen, erniedrigen
artem ad mercedem atque quaestumCic. de div. 1, 92
☞Archaistisch abdoucoCorp. inscr. Lat. 1, 30
Imperativ abducePlaut. Curc. 693 und andereTer. adelph. 482 und andere
synkopiertes Perfekt abduxtiPlaut. Curc. 614 (Fleck.; Götz ›abduxisti‹)
paragogischer Infinitiv Präsens Passiv abducierCorp. inscr. Lat. 1, 198, 71
Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:
ab-dūcō, dūxī, ductus, ere (imperative sometimes abdūceTer.), to lead away, take away, carry off, remove, lead aside
filiam abduxit suam, has taken away (from her husband)Ter.
cohortes secumCaes.
squalent abductis arva colonis, drafted (for the war)Verg.
ipsos in lautumiasCic.
(poet.)
tollite me, Teucri, quascumque abducite terras (i.e. in terras)Verg.
pluteos ad alia opera, conductCaes.
capita retro ab ictu, draw backVerg.
Especially, to take home (to dine)
tum me convivam solum abducebat sibiTer.
To take (prisoner), arrest
hunc abduce, vinciTer.
e foro abduci, non perduci, arrested for debt, not enticed (by a love-adventure)Cic.
To take apart, lead aside (for a private interview)
Iugurtham in praetoriumSall.
To carry away forcibly, ravish, rob
filia, vi abducta ab tibicineCic.
soceros legere et gremiis abducere pactas, steal betrothed damsels from their bosomsVerg.
in juridical language
auferre et abducere, to take and drive away (auferre of inanimate things, abducere of living beings)Cic.
Figuratively, to lead away, separate, distinguish
animum a corporeCic.
divinationem a coniecturisCic.
To seduce, alienate
legiones a BrutoCic.
equitatum a consuleCic.
servum ab avoCic.
From a study, pursuit, or duty, to withdraw, draw off, hinder
a quo studio abduci negotiisCic.
aliquem a quaestuCic.
ab isto officio incommodoCic.
To bring down, reduce, degrade
ad hanc hominum libidinem meCic.
Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu