u-Dekl. (4. Dekl.)
currus ūs m
Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:
currus, ūs, maskulin (curro), das Rennzeug (Fahrzeug)
I)der Wagen, vorzugsweise im Zusammenhang, der Triumphwagen oder der Rennwagen oder der Streitwagen (essedum)
a)eigentlich
equi currusque (Singular)Verg.
c. quadrigarumLiv.
c. elephantorumSuet.
c. atrorum equorum (Plutos, des Gottes der Unterwelt)Ov.
c. regisCurt.
c. SolisHor.und andere Dichter
rector currusCurt. (oder umschrieben is, a quo currus regiturCurt. oder is, qui currum agitCurt.)
utrumque currus latus (Seite)Curt.
curru sublimisLiv. oder eminensCurt.
c. altusOv.
arcuatusLiv.
auratusCic.
aureus, argenteusPlin.
biiugusLucr.
currus diurni (Sonnenwagen)Ov.
c. eburnusTibull.
c. falcatus, Sichelwagen (mit Sicheln zu beiden Seiten versehener Streitwagen, bei Livius quadrigae falcatae)Curt.
dafür poetisch
c. falciferLucr. oder c. ferreus Martis Claud.
igneus c. EliaeHieron.
c. quinque liberis onustus (beim Triumphzug)Tac.
c. quadriiugusVerg.Plin. pan.
currus quadriiuges et seiugesApul.
c. regiusSen.
currum agereOv.Curt., agitareVerg.
aliquem vinctum ante currum (Triumphwagen) agereSen.
anteire alicuius currum (zum Beispiel von Trabanten)Curt.
ascendere simul currumSuet.
cedere (abtreten) alicui currumLiv.
comitari alicuius currum (Triumphwagen)Suet.
conscendere currumLucr.Curt.und andere
ita currus (Streitwagen) collocare (aufstellen), ut etc.Caes.
collocare (setzen) aliquem in curru suis manibusCic.
descendere e curruSuet.
desilire curruCurt. oder e curruOv. oder ab alto curruOv.
detrahere aliquem de curruCic.
ducere aliquem ante currum (Triumphwagen)Liv.
escendere in currumCic.
evertere currumCurt.
excutere aliquem curru (von den Pferden)Curt.
curru excutiSuet.
excussus curru ac rursus repositusSuet.
flectere currum (Triumphwagen) de foro in CapitoliumCic.
illigare aliquem distentum in currum quadrigarumLiv.
imponere aliquem oder aliquid in currumCic.
curru urbem ingredi (vom Triumphator)Suet. (vergleiche Romam eo curru, quo Augustus olim triumphaverat, introireSuet.)
in currum inscenderePlaut.
invehi curru CapitoliumCic. oder curru equis albis iuncto urbemLiv. (beide vom Triumphator)
insistere currui (vom Wettrenner)Plin. ep.
aliquem portat niveis currus eburnus equisTibull.
prosequi currum alicuius (den Triumphwagen jemands, zum Beispiel von Soldaten)Suet.
praecedere alicuius currum (Triumphwagen)Eutr.
proeliari curru (Streitwagen)Tac.
pugnare curribus (Streitwagen)Mela
regere currumCurt.
ruunt effusi carcere currus (von Rennwagen)Verg.
se in currus (Streitwagen) citissime recipereCaes.
sequi alicuius currum carpento (von einer Frau)Curt.
sustinere currum, im Lauf anhalten, zum Stehen bringenCic.
trahere regium currum (von weißen Pferden)Sen. de ira 3, 21, 2
vertere currum suum in fugamCurt.
vehere currum, vehere aliquem curru, vehi curru, siehe veho
Plural currus von einem WagenVerg. Aen. 1, 486; 6, 485 und öfterVal. Flacc. 2, 411; 3, 415 und öfter
biiuges currus, vom Wagen der VenusApul. met. 4, 31
b)metonymisch
α)wie das griechische ἅρμα, das Gespann am Wagen
neque audit currus habenasVerg.
infrenant alii currusVerg.
β)der Triumphwagen = der Triumphs. Drak. Sil. 6, 545
quem ego currum aut quam lauream cum tua laudatione conferrem?Cic.
digna res lauro, digna curru senatui visa estFlor.
prosequar et currus utroque ab litore ovantesProp.
II)der kleine zweiräderige Pflugwagen
daher
currus imi, die Räder am PflugwagenVerg. georg. 1, 174
III)das Fahrzeug = das SchiffCatull. 64, 9
☞Dativ curruVerg. ecl. 5, 29; Aen. 1, 156; 3, 541; 12, 511
metaplastischer Ablativ curro Lamp. Commod. 3, 6 P. (Jordan mit cod. M curru)
synkopierter Genitiv Plural currumVerg. Aen. 6, 653
Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:
currus, ūs (dative ū, genitive plural ūmVerg.), masculine 1 CEL-, a chariot, car, wain, wagonCic.Verg.
plural, of one wagon (poet.)Verg.
non curribus utere nostrisOv.
A triumphal carCic.Hor.Ov.
A warchariotCaes.
inanisVerg.
curru proeliariTac.
A triumphCic.
A team of horses, span (poet.)
neque audit currus habenasVerg.
curru dat lora secundoVerg.
A ship, boat (poet.)Catull.
A pair of small wheels under the beam of a ploughVerg.
Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu