Adjektiv 3. Dekl. zweiendig (i-Dekl.)
difficilis e
(Superlativ difficillimus)
Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:
difficilis, e, Adjektiv mit Komparativ und Superlativ (dis und facilis), schwer, mit Schwierigkeiten verbunden, schwierig, beschwerlich (Gegensatz facilis)
I)eigentlich
resTer.
haud diff. ex propinquo in tanta corpora ictusLiv.
quae facilia ex difficillimis animi magnitudo redegeratCaes.
diff. urina, HarnbeschwerdePlin.
venter, HartleibigkeitPlin.
von Örtlichkeiten: schwer zu passieren, schwierig, beschwerlich, gefährlich
viaPlaut.
iterSall.
aditus, ascensusCaes.
palusCaes.
locusSall.
transitusCaes.
von wissenschaftlichen Untersuchungen usw.: schwierig, verwickelt
res obscurae et difficilesCic.
contortae res et saepe difficilesCic.
difficiles explicatus habereCic.
o quam difficilis est ignorantibus veritas, et facilis scientibusLact. 2, 5, 16
von Lagen, zeitlich: misslich, gefährlich
tempus anni difficillimumCic.
difficili rei publicae temporeCic.
difficillimis temporibusCic.
mit 2. Supinum
difficile dictuCic., intellectuNep.
perceptu difficiliaGell.
difficillima tractatuCornif. rhet.
mit ad und Akkusativ
difficile ad fidemLiv.
difficilius ad eloquendumCic.
difficile est mit Infinitiv
quoi verba dare difficile estTer.
est difficile confundereCic.
non fuisse difficile cavereCaes.
in omni re difficillimum est formam exponere optimiCic.
loqui facile est, praestare difficileLact. 4, 23, 8
mit folgendem ut und Konjunktiv
difficile est, ut mihi de absente credasPlin. ep. 4, 15, 7; und so 7, 17, 6
difficile est, ut praeter vespertinam γνώμην quicquam agi possit Fronto ep. ad Caes. 5, 59 (74). p. 93, 2 N.
substantivisch: difficilius, difficiliora, das Schwierigere (Gegensatz facilius, faciliora)Quint. 5, 10, 90 sqq.
daher
in difficili est, es ist schwerLiv. 3, 65, 11
und
non ex difficili causa petenda subest, nicht schwer zu suchendeOv. fast. 5, 350
II)übertragen: vom Charakter und Benehmen = schwierig, schwer zu behandeln oder zu befriedigen, von dem, mit dem schwer auszukommen ist, krittelig, unleidlich, leicht empfindlich, grämlich, griesgrämig, ärgerlich, von Frauen spröde (griechisch χαλεπός, δυςξύμβολος); hingegen morosus von dem, der seinen eigenen Kopf aufsetzt, eigenwillig, eigensinnig, nörgelig, launisch
daher verbunden
difficilis et morosusCic.und anderesiehe Fritzsche Hor. sat. 2, 5, 90
puella nimis facilis difficilisque nimisMart.
diff. senexTer.
equusSil.
difficilis in aliquem
parens in liberos diff.Cic.
difficilis alicuiLiv.Hor.Ov. oder precibus alicuiusOv.
(homo) difficillimā naturā (Naturell)Nep.
diff. bilisHor.
mit 2. Supinum
manus (Schar) moderatu difficilisLiv. 4, 27, 9
difficilis adituSidon. epist. 8, 11, 4
Davon Adverb
a)Positiv
α)seltene und vielleicht erst nachaugusteische Form: difficileVell.Cels.und andere
β)seltene Form: difficiliterCic. Acad. 2, 50Vitr. 1, 5, 2Cels. 5, 18, 17Col. 5, 3, 1 und öfterGaius 3, 219Lact. de mort. persönlich 9, 7
γ)gewöhnliche Form: difficulterVarroCaes.und andereVergleiche überhaupt Neue-Wagener Formenl.³ 2, 586 f. und Georges Lexik. d. lateinischen Wortf. S. 215
b)Komparativ difficiliusCaes.und andere und Superlativ difficillimēCic.und andere
Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:
difficilis, e, adjective with comparative and superlative dis- + facilis, hard, difficult, troublesome, impracticable, laborious, perilous
resTer.
facilia ex difficillimis redigereCaes.
opusCic.
locusCic.
in locos difficilīs abireSall.
vallesCaes.
oppidum difficili ascensuCic.
transitusCaes.
aditūsHor.
tempus anni difficillimumCaes.
difficili rei publicae tempore, perilCic.
casus difficiliorSall.
difficilioribus usi tempestatibusCaes.
adversas (res) ferre difficile essetCic.
non fuisse difficile cavereCaes.
Prov.
difficile est, crimen non prodere voltuOv.
With Supine ablative
difficile factu est non probareCic.
quo de genere difficile dictu estCic.
As substantive neuter
pati vel difficillima, the greatest hardshipsCic.
in difficili esse, embarrassedLiv.
ex difficili petendaOv.
Hard to manage, obstinate, captious, morose, surly
parens in liberosCic.
Difficilem offendet garrulusHor.
senesCic.
avunculus difficillimā naturāNep.
difficili bile tumet iecurHor.
Penelope procisHor.
precibusOv.
terrae, intractableVerg.
Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu