konsonant.-Konjugation
succēdere
succēdō successī successum
Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:
succēdo, cessī, cessum, ere, (sub und cedo)
I)unter etwas gehen, von unten hervorgehen, hinaufsteigen
A)eigentlich
sub umbrasVerg.
tecto, unter das Dach, ins HausCic.
clivum satis arduum, Fronto
tumulo terrae, beerdigt werdenVerg.
fluvio, einlaufenVerg.
alto caelo, zum hohen Himmel sich aufschwingenVerg.
tectis succedite nostrisVerg.
pugnaeVerg.
in arduumLiv.
von leblosen Subjekten
fons, quo mare succeditCaes.
poetisch
in montem succedere silvas, sich auf die Berge zurückziehenLucr. 5, 1368
B)übertragen
a)unter etwas kommen
sub acumen stiliCic.
lepide hoc succedit sub manus negotium, ganz herrlich geht das Unternehmen von der HandPlaut.vergleiche Brix und Lorenz Plaut. mil. 873
b)sich einer Sache unterwerfen
dominationiIustin.
c)sich einer Sache unterziehen
oneriVerg.
operiPlin.
d)unter etwas gehören
comparativo generiQuint.
probationiQuint.
II)nahend an etwas herangehen
A)eigentlich
1)als militärischer terminus technicus: unter, gegen usw. etwas anrücken, anmarschieren
sub montemCaes.
ad castra, ad montesLiv.
portisCaes.
moenibus, murisLiv.
murosLiv.
aciemCaes.
tumulumLiv.
absolut
exprobrans metum successitLiv.
classis paulatim successitTac.
unpersönlich
ubicumque iniquo successum erat locoLiv.
2)an die Stelle jemands treten, einrücken, jemanden ablösen, jemandem nachfolgen
ut integri et recentes defatigatis succederentCaes.
succedere proelio, sich im Kampfe ablösenLiv.
Lauso, für Lausus in den Kampf eintreten, für Lausus weiterkämpfenVerg.
in stationemCaes.
in pugnamLiv.
B)übertragen
1)folgen
a)überhaupt
in locum alicuiusCic.
alicui in scholam alicuiusAugustin.
in paternas opesCic.
succedam ego vicarius muneri tuoCic.
succedere alicui Eutr. oder regnoIustin. oder in alicuius locum regnoIustin., jemandem in der Regierung nachfolgen
und so
alicui in consulatuSuet.
passivisch unpersönlich
ne tibi succederetur, abgelöst werdest, einen Nachfolger bekommstCic.
ut ei succederetur ante tempusSuet.
Partizip substantivisch: succedentes, die Nachfolger (im Amt)Frontin. aqu. 2
von leblosen Subjekten
in teretes lignum succedere surasOv. met. 11, 80
in locum demortuae carnis viva succeditSalv. de gub. dei 7, 1, 3
b)der örtlichen Lage nach: folgen
ad alteram partem succedunt UbiiCaes. b.G. 4, 3. § 3
2)in ein Verhältnis eintreten, treten
in affinitatis iuraIustin. 7, 3, 9
3)der Zeit nach: folgen, nachfolgen
alicuiCic.
aetas aetati succeditCic.
tristibus laeta succeduntHieron.
orationi, nach einer Rede sprechenCic.
4)dem Wert nach: folgen
in vicem alicuiusPlin.
magnitudini patrisIustin.
5)vonstatten gehen, glücken, gelingens.M. Müller Anhang II zu Liv. 2, 45, 5
parum succedit quod agoTer.
haec prospere succedebantCic.
haec propter hiemale tempus minus prospere succedebantNep.
res nulla successeratCaes.
postquam nihil conceptae temere spei succedebatLiv.
Gegensatz
nulla res urget magis attonita et in vires suas prona et sive successit, superba, sive frustratur (schief geht), insanaSen. de ira 3, 1, 5
absolut: succedit, es geht vonstatten, gelingt
si ex sententia successeritCic.
si mihi successeritPlanc. in Cic. ep.
coeptis succedebatLiv.
inceptis succederetLiv.
fraudi successissetLiv.
si talibus ducibus succedat, wenn es so hingingeLiv.
passivisch
nolle successum patribusLiv. 2, 45, 5
cum omnia velles mihi successaCic. fil. in Cic. ep. 16, 21, 2
6)succedit animo mit folgendem Infinitiv: es fällt mir ein
de officiis scribereAmbros. de off. 1, 7, 23
Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:
succēdō, cessī, cessus, ere sub+cedo, to go below, come under, enter
tectum, cui succederetCic.
tectis nostrisVerg.
Rex iussae succedit aquaeOv.
tumulo, i.e. to be buriedVerg.
To go from under, go up, mount, ascend
alto caeloVerg.
in arduumLiv.
hoc itinere est fons, quo mare succedit longiusCaes.
murosLiv.
To follow, follow after, take the place of, relieve, succeed, receive by succession
ut integri defatigatis succederentCaes.
integri fessis successeruntLiv.
succedam ego vicarius tuo muneriCic.
proelioLiv.
non solum, quod tibi succederetur, sed, etc.Cic.
in stationemCaes.
in paternas opesLiv.
in Pompei locum heresCic.
Aspicit in teretes lignum succedere surasOv.
ad alteram partem, come nextCaes.
To approach, draw near, march on, advance, march up
sub montemCaes.
ad hostium latebrasLiv.
temere moenibusLiv.
portasCaes.
murumLiv.
ubicumque iniquo successum erat locoLiv.
Figuratively, to come under, submit to
omnes sententiae sub acumen stili succedant necesse estCic.
Succedoque oneri, take upVerg.
To follow, follow after, succeed
successit ipse magnis (oratoribus)Cic.
horum aetati successit IsocratesCic.
Tertia post illas successit aënea prolesOv.
orationi, quae, etc., i.e. speak afterCic.
male gestis rebus alterius successum est, to another's bad administrationLiv.
To go on well, be successful, prosper, succeed
quando hoc bene successitTer.
quod res nulla successeratCaes.
cum neque satis inceptum succederetLiv.
voti Phoebus succedere partem Mente deditVerg.
Hac non successit; aliā adgrediemur viāTer.
si ex sententiā successeritCic.
cui (fraudi) quoniam parum succeditLiv.
successurumque Minervae IndoluitOv.
nolle successum non patribusLiv.
ubicumque iniquo successum erat loco, had been victorious under disadvantages of positionLiv.
Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu