konsonat. Dekl. (3. Dekl.)
imāgō imāginis f
Georges, Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch:
imāgo, inis, feminin (vergleiche aemulus), das Bild, Bildnis als Nachbildung, das Abbild, griechisch εἰκών, besonders ein Brustbild
I)objektiv
A)eigentlich
1)als Werk der Plastik oder der Malerei
a)im Allgemeinen
imago ficta alicuius, BüsteCic.
imago picta, Gemälde (Porträt), gemaltes BrustbildPlin.Cic.
huius facti picta imagoVal. Max.
in bibliotheca sua ponere imagines municipum suorumPlin. ep.
als Bild jemands im Stein des Siegelrings, est signum notum, imago avi tuiCic.
imagines deûm, GötterbilderTac.
deorum, die Penatenbilder Ascon.
imago cerea, WachspuppeHor. sat. 1, 8, 43
auch: der BaurissStat. silv. 3, 1, 117Plin. 28, 15
b)insbesondere: imagines (maiorum), die Bilder der Vorfahren, Ahnenbilder, Wachsmasken nach dem Leben geformt (daher auch cerae genannt), die aufzustellen nur die das Recht hatten, die ein kurulisches Amt, also von der Ädilität an aufwärts, verwaltet hatten. Diese imagines wurden in tempelartigen Schränken (armaria), die im Atrium an der Wand angebracht waren (daher fumosae imaginesCic. Pis. 1Sen. ep. 44, 5), aufbewahrt, jede imago mit einem Lorbeerkranze geschmückt, und unter jeder imago stand als Aufschrift (titulus) der Name des Verstorbenen, seine Würden und seine Verdienste; die einzelnen imagines waren durch Laubgewinde verbunden, die an festlichen Tagen samt den Lorbeerkränzen erneut wurdenSen. de ben. 3, 28, 2Plin. 35, 6Tac. dial. 8. Bei feierlichen Leichenzügen wurden die imagines der Leiche in der Art vorgetragen, dass Menschen, die in Größe und übriger Figur den vorzustellenden Personen glichen, diese Wachsmasken vor das Gesicht nahmen und in der jedem zukommenden Tracht nebst allen gebührenden Insignien vor dem lectus einherzogenHor. epod. 8, 11Plin. 35, 6 sqqProp. 2, 13, 19Suet. Cal. 23, 1Vergleiche Marquardt Privatleben² 1, 241 ff
2)als natürliches Abbild in körperlicher und geistiger Hinsicht
a)überhaupt
hic, qui adest, imago animi et corporis tui, constantissimus atque optimus filius tuusCic.
en iuvenem, inquit, effigiem atque imaginem eius, quem etc.Liv.
Alexis imago Tironis, das Ebenbild, SeitenstückCic.
imaginem belli navalis agitare, ein Seemanöver abhaltenFlor.
imaginem alicuius ferre, jemands Abbild tragen = jemands Gestalt angenommen haben, sich für jemanden ausgebenPlaut. mil. 151 Auct. prol. Plaut. Amph. 141 und capt. 39
imago animi vultus est, indices oculiCic.
imago solis, lunae, das Abbild, der WiderscheinLucr.Verg.
b)das schriftliche Nachbild
explicate descriptionem imaginemque tabularum, die Abschrift und das Nachbild = die getreue AbschriftCic. Verr. 2, 190
3)(wie εἴδωλον) von Schatten-, Traum- und Phantasiebildern
a)Schattenbild, Schatten der Abgeschiedenen
imagines mortuorumCic.
magna mei sub terras ibit imagoVerg.
in somnis inhumati venit imago coniugisVerg.
semper tua dicar imago, dein dich liebender SchattenProp.
num (al. non) vanae redeat sanguis imagini, dem körperlosen SchattenHor. carm. 1, 24, 15 (vergleiche Nummer b)
b)Traumbild
imago somni oder noctisOv.
imagines somniorumSuet.
nocturnae imaginesTibull.
nocturnae quietis imagoTac.
imago vana, TrugbildHor. carm. 3, 27, 40 sq. (vergleiche Nummer a)
decipior melioris imagine somniOv.
c)GespenstPlin. ep. 7, 27, 6
d)(wie simulacrum bei Lukrez) als terminus technicus der epikureischen Philosophie: das dem Geist vorschwebende Abbild eines gesehenen oder gedachten GegenstandsCic. de div. 2, 137
4)das Echo als Nachahmung der Stimme
ubi non resonant imaginesVarro
alternae deceptus imagine vocisOv.
cuius recinet iocosa nomen imagoHor.
laus bonorum virtuti resonat tamquam imagoCic.
5)das Wortbild, die Parabel (παραβολή), die Fabel
hāc ego si compellor imagineHor.
haec a te non multum abludit imago (Fabel von den Fröschen)Hor.
solebat Attalus hāc imagine uti: Vidisti aliquando canem etc.Sen. ep. 72, 8
invenio imaginesSen. ep. 59, 6 Cornif. rhet. 4, 62 Cic. de inv. 1, 49
B)übertragen
1)im Allgemeinen
haec conficta arbitror a poëtis esse, ut effictos nostros mores in alienis personis expressamque imaginem nostrae vitae cotidianae videremus, ein treues Abbild (= eine treue Darstellung)Cic.
recordatio meorum temporum, quorum imaginem video in rebus tuisCic.
2)insbesondere im Gegensatz zur Wirklichkeit: das Scheinbild, Schattenbild, Trugbild, Phantom, der Schein
a)überhauptQuint. 10, 1, 16; 10, 5, 17
b)mit dem Nebenbegriff des Täuschenden
Pompeium imagine pacis, Lepidum specie amicitiae deceptosTac.
deceptum imagine decoris, durch ein Trugbild der EhreLiv.
biduum imagine cognitionis absumptum, mit dem Scheine usw.Tac.
tamquam imago servitiiTac.
misera et ingrata imago industriae, Schein von Tätigkeit (den man sich gibt)Plin. ep.
his quoque imaginibus iuris spretis, Trugbilder (Vorspiegelungen) eines rechtlichen VerfahrensLiv.
c)mit dem Nebenbegriff des Wesenlosen: der Schatten
si denique imaginem iudiciorum aut simulacrum aliquod futurum reliquum credidissetCic.
imaginem rei publicae nullam reliquerunt, keinen Schatten, keine SpurCic.
imaginem urbis magis, quam urbem feceratFlor.
umbra et imago equitis Romani, Schatten und leerer NameCic.
imago tribuniciae potestatis sine viVell.
II)subjektiv
1)das Bild, in dem sich etwas unseren Blicken darstellt, der Anblick, die Erscheinung
im. venientis TurniVerg.
plurima mortis imago, häufig bot sich das Bild, der Anblick des Todes darVerg.
exercitum imagine caesorum insepultorum tardatum ad proeliaTac.
varia pereuntium forma et omni imagine mortium, in jeglicher Gestalt der Tod zu schauenTac.
2)die Vorstellung, die man von etwas hat oder sich macht, der lebhafte Gedanke an etwas
ponti tristis imagoOv.
tantae caedis imagoOv.
si te nulla movet tantae pietatis imagoVerg.
es tumidus genitoris imagine falsiOv.
poenae in imagine tota est, beschäftigt sich ganz mit dem Gedanken an die (zu vollziehende) StrafeOv.
tua (an dich), pater Druse, imagoTac.
Charlton T. Lewis, An Elementary Latin Dictionary:
imāgō, inis, feminine 2 IC-, an imitation, copy, image, representation, likeness, statue, bust, picture
tabularum, exact copyCic.
cereaeHor.
macraIuv.
genetiva, natural figureOv.
sine imagine tellus, shapelessOv.
An ancestral image, mask (of a man who had been aedile, praetor, or consul)
ius imaginisCic.
avi tuiCic.
clarum hac fore imagine, i.e. would become an aristocratLiv.
fumosae, smoky ancestral imagesCic.
nullae sunt imagines, quae, etc., ancestors of distinctionCic.
imagines non habeoSall.
imagines familiae suaeCic.
homo multarum imaginumSall.
funus imagines ducant triumphales tuumHor.
A phantom, ghost, apparition, vision
magna mei sub terras ibit imago, shadeVerg.
vanaHor.
inhumani coniugisVerg.
natum falsis Ludis imaginibus, phantomsVerg.
mortisOv.
somni, a dreamOv.
nocturnaeTib.
A reverberation, echo
resonare tamquam imagoCic.
vocis offensa resultat imagoVerg.
iocosa montisHor.
Figuratively, an image, conception, thought, imagination, idea
Scipionis imaginem sibi proponereCic.
antiquitatis, an image of the olden timeCic.
proconsularem imaginem tam saevam facere (i.e. by cruelty in office)Liv.
tantae pietatisVerg.
poenaeque in imagine tota estOv.
A figure of speech, similitude, comparisonCic.
haec a te non multum abludit imagoHor.
An empty form, image, semblance, appearance, shadow
adumbrata gloriaeCic.
equitis RomaniCic.
rei publicaeCic.
his imaginibus iuris spretisLiv.
A reminder, suggestion
quorum (temporum) imaginem video in rebus tuisCic.
genitoris imagine captaVerg.
Text based on data provided by Perseus Digital Library, with funding from The National Endowment for the Humanities. Original version available for viewing and download at http://www.perseus.tufts.edu