3 Plin. nat. 3, 18–30

(4) 18(16) MCap. VI 632 init.Citerioris Hispaniae sicut conplurium provinciarum aliquantum vetus forma mutata est, utpote cum Pompeius Magnus tropaeis suis, quaesuis quae (quas R²) AF²R²v. om.r statuebat in Pyrenaeo, DCCCLXVIDCCCLXVIAD². -LXXVI H(D¹). -LXXVII rS. -XLVI v oppida ab Alpibus ad fines Hispaniae ulterioris in dicioneminditionum F¹a.om.A. in deditionem F² ab se redacta testatus sit. nune universa provincia dividitur in conventus VIIII DE¹a, Carthaginiensem, Tarraconensem, Caesaraugustanum, Cluniensem, Asturum, Lucensemlucensem AE²B. lucie- R². lucre- r M Cap.v, Bracarumbraccarum F²R². bacc- F¹R¹a. bac- DE¹. accedunt insulae, quarum mentionementione Rd(?)v. mensi- r seposita civitatesciuitates post praeter et prouincia ipsa post aliis traiecit B provincia ipsa praeter contributas aliisalis AF²E²v. om.r CCXCIIICCXCIIII Gcomma pos. D² continet, oppida CLXXVIIIIcon- tinet – CLXXVIIII om.DF¹R¹E¹a. continet om.F², inin om.A iis colonias XIICLXXVIIII R²H. CLXVIIII AF², om.E²v, oppida civium Romanorum XIII, Latinorum veterum XVIII, foederatorumfoederatorum Adv. -tum r D¹, cfr. § 10 unum, stipendiaria CXXXVCXXV R¹. LXXXV R². CXXXVI a²L. -II v. 19(6) Mela II 94. Sol. 23, 8. – (10) Mela II 93. Primi in ora Bastuli, post eos quoquo AF²E²v. qui r diceturdicetur C. -citur ll.v ordine intus recedentes Mentesani, Oretaniorecanii F¹. -nsi DR¹a. -ngi R² et ad Tagum Carpetanicar- petani RaC. -entani Adv. -arii E². -eiani r, iuxta eos Vaccaei, Vettonesuettones AJ. uetio- DR¹E. uaetio- F¹. uaeto- F². ueo- a. uecto- R²dv et Celtiberi Arevaciareuaci AdTH. -ebaci (-cie R²) R. afre- r. arre- v. oppida orae proxima UrciAurci D¹. Ised cfr. Ptol. II 6, 13. CIL II n.3750 adscriptumqueadscriptum est quae FRa Baeticae Bariabaria AF²D². -rea rv, regio Bastitaniabastitania AJ. -tana R²in marg. mauitania rB (H). mauri-v(Dal.), mox deindedeinde D²philol. XXXII p. 627. deitannia (-ania v. -anania A) dein LL. v. cfr. U 49 Contestania, Carthago Nova colonia, cuius a promunturio, quod Saturni vocatur, Caesaream Mauretaniae urbem CLXXXXVIICLXXXXVII AD. CLXXXVII rv pp. Av. p r. traiectus. reliqua in ora flumen Tadertades F. taader E¹a. -des D, colonia inmunis Ilici, unde Ilicitanus sinus. 20Mela II 93. 90. (Flor. I 22, 3). in eamea A contribuunturcontribuitur E². -butur F¹R^IE¹. -buti rDa Icositaniicositania AE²va. G. mox Latinorum Lucentum, Dianium stipendiarium, Sucro fluvius et quondam oppidumoppidum et R², Contestaniae finis. regio Edetaniaedetania B e Ptol. II 6,15. edit- ll.D². idet- v. cfr § 23. 24, amoeno praetendente se stagno, ad Celtiberos recedens. Valentia colonia III p. a mari remota, flumen Turium, et tantundem a mari Saguntum civium Romanorum, oppidum fide nobile, flumen Vdivaudiua AdTJ. uduba RH (D). V. duba r. idubeda v. cfr. M Pt p. 152^a. 187^a. 21Mela II 90. – (240, 2) Sol. 23, 8. MCap. VI 627. regio Ilergaonumilergaonum F²v. Ilerca- R². hilerga- A (E²add. autem supra h). I-lerga- (larga- R¹) r, Hiberus amnis, navigabilinauigabilis DFdTD². -alibus a commercio dives, ortus in Cantabris haut procul oppido luliobricaiuliobriga R²Brot., per CCCCL p. fluens, navium per CCLXL om.E. I Da a Vareiauareia AD. -eta F². -ela R². -elo R¹. -ei r. uaria v e Strab. III p. 162 oppido capax, quem propter universam Hispaniam Graeci appellavere Hiberiam. regio Cessetaniacessetania DF¹dD. cessit- a. cessefa- AF². cessata-E. cerret- R¹. ceret- R² cosset- B e Ptol. 116,17, flumen Subi, colonia Tarracontarraco Fava. J. -agor R, Scipionum opus, sicut Carthago Poenorum. regio Ilergetumiler- getum F²dv. hile- AE². le- r, oppidum Subur, flumen Rubricatum, a quo Laeetanilaeetani J e Ptol. l.l.18. laet- DF¹E. let- R¹ad. lact- A. lacet- F². lalet- R²v. cfr. U 50. Hübner Herm.I p. 337 et Indigetes. 22(9) Mela II 90. 89. post eos quo dicetur ordine intus recedentes radice Pyrenaeipyrenaeum (om. naei – perque pyre) R¹ Ausetaniaustanae A. -setanię F². om.R² [Fitani]fitani AF²J. fit- R². it- rv. del. H et M Pt p. 194^a, IacetaniIacetani B e Strab. III p. 161 extr. lac- ll.v. cfr, M Pt p. 195^b perque Pyrenaeum Ceretanicerretani AG. sed cfr. CIL IIn. 986, dein Vascones. in ora autem colonia Barcinobarcino Aa²G. -ne (-nia F²) rv cognomine Faventia, oppida civium Roma-. norum Baetulobaetulo H. bet- AF²R²v. uet- r. baeculo U 50, Iluroiluro AH. ill- v. ilumo R². irulo r, flumen Arnumanum R¹. tarn- dT. larn- a²va.J. earn- coni.B, Blandaeblande Av. -dae G. -nbae (-mbae D¹) r, flumen Albaalba Av. -bae vel -be r, Emporiae, geminum hoc veterum incolarum et Graecorum, qui Phocaeensium fuere suboles, flumen Ticerticer AD. -cher (tu- R²) rv(S). -chis B. ab eo Pyrenaea Venus in latere promunturii altero XLXLII AD. -III rH. -IIII v. 23(16) Mela II 90.Nunc per singulos conventus reddentur insignia praeter supra dicta. Tarracone disceptant populi XLII, quorum celeberrimi civium Romanorum Dertosanidertosani AFR²D. derio- (dento- E²) r. dertu- v, Bisgargitanibiscar- gitani Ptol. 116, 63 (p. 187^a); Latinorum Ausetani, Ceretanicerretani AE²v. caere-F qui Iulianiiuliani Av. -itani r cognominantur et qui Augustani, Edetaniedetani B(H). aed- F²R. red- Av. sed- G. ac det- r, Gerundensesgerundenses R(?)G(D). gerud- rv(J), Iessoniensesiessonienses Hübner CIL II p. 593. cfr. M Pt p. 196^b. gessonie- R. iesome- A. gessorie- rv, Teari qui Iulienses; stipendiariorum Aquicaldenses, Aesonensesaesonenses AF²D. on- rv, Baeculonensesbaetulonenses va.H. 24init.: Mela II 88. Caesaraugusta colonia immunis, amne Hibero adfusa, ubi oppidum antea vocabatur Saldubasalduba v. -uua (sol- R²) R. -ubia A. -uuia r, regionis Edetaniaeedetaniae B (H). sede- ADF²a²G(D¹). sedie- R. rede- r, recipit populos LVLV (??? Lu F²) ll.S. Ī.LV adT. CLII Dal. LII v: ex his civium Romanorum Bilbilitanosbilbilitanos R². belblit- AD. bellit- rv. belit- H. cfr. XXXIV 114. M Ptp. 178^a, Celsenses ex colonia, Calagurritanos qui Nasici cognominantur, Ilerdensesilerdenses AF²R²v. -sis E². lerdenses R¹. -sis E¹a. lerid- r Surdaonumsurdaonum Rdv. urd- r.cfr. M Pt p. 193^b gentis, iuxta quosquos AR²E²v. quas r Sicorissicoris R²E²v. ico- r fluvius, Oscensesoscenses Av. ostensis (-ses F²) r regionis Suessetaniaesuessetaniae D e Livio XXV 34,6 al. et CIL VI n.1446. uesset- DdTE. uerset- R¹. uesaet- F. ueset- R²av. uessit- AJ. uescit- G. basset-B, Turiassonensesturiassonenses F²a²v. -nienses F¹. -ncases a¹. -s.sonorises DdE. -s.sonenses (en in ras.) R². turiaso- G. turriaso- AD. cfr. XXXIV 144. Ptol. .II 6,57; Latinorum veterum Cascantensescascanteses E². -tes DFR¹E¹a¹, Ergavicenses, Graccurritanosgraccurritanos AS. graccuri- r H, Leonicenses, Osicerdensesosicerdenses Brot. e Ptol. l.l.62. cfr. CIL II n. 4267. ossige- AF²E²v (J); foederatosleonicenses – foederatos AF²E²v. om.r Tarracensestarracenses A¹D. -agenses rv; stipendiarios Arcobrigensesarcobrigenses (argo- A) AR¹S. arcorri- R². -obrienses rv. -icenses G, Andelonensesandelonenses AR²D. cfr. Ptol. l.l.66. -dologenses R¹v. -doleg- r, Aracelitanosaracellitanos R². aroceli- (arco- B) rva.S, Bursaonensesburrauonenses (-anenses E) cala- corritanos Ea.om.DF¹FR¹, Calagurritanos qui Fibularenses cognominantur, Conplutenses, Carensescarenses om.R, Cinciensescincienses Av(J). -censes E²G. -tenses a. -centes r. cinnenses B e Ptol. l.l.71, Cortonensescortonenses (cotro- a) G. -nesis E². -oenses Av. ortone- R². cotone- (-ennis E¹) r. cortenses B, Damanitanos, Ispallensesispallenses J. spall- A. spal- F²E². grall- R². larnenses (laure- a) rv(G). earn- B, Ilursensesilur- senses AC(J). durenses R². illur- B. lurses R¹. -rsenses (-sis E)rv(H). iturisenses G. add. spalenses (ipsa- G) va. H, Iluberitanosiluberi- tanos AF²R²J. ilimb- E. dunb- a. ilumb- rv. lumb- H.ʼἰλούρβιδαPtol. II 6, 56, Iacetanosiacetanos coni. B. lac- ll.v. cfr. § 22 init., Libienseslibienses R²D. cfr. CIL II n.439. iub- R¹dv. uib- rG. lub- C(H), Pompelonensespompelonem (-pol- DF¹) res DF^IE¹a. -polonenses F². -polenses AE², Segienses. 25Carthaginem conveniunt populi LXV exceptis insularum incolis ex colonia Accitana Gemellense, exgemellense ex (Zumpt comm. epigr. I p. 367) D². -ses (gemm- DFEa) et ll.v Libisosanalibisosana (Zumpt) D². cfr. Hülbner CIL II p. 434. -sosona ll.L. -sosa D. -soca B. -soscua v cognomine Foroaugustana, quibus duabus ius Italiae datum,dist. D²ex colonia Salariense, oppidani Lati veteris Castulonenses qui CaesariiIuvenalescaesarii iuuenales Momms. CIL II p. 440. -ri uenales ll.v. -ris uenales D cum U 51 coll. § 134 appellantur, Saetabitani qui Augustani, Valerienses. stipendiariorum autem celeberrimi Alabanenseslabanenses AE²B. bab- G. alb- adTva. B, Bastitani, Consaburrenses, Dianenses, Egelestaniegelestani Aa²G. geles- (gelas- R) rv, Ilorcitaniilor- gitanii A. -rcitarii R. lorcitani dva.B, Laminitani, Mentesanimentesani AE²Bas. mens- rv qui et Oretanioritani DREva.S, Mentesanimenetesani D². mete- DFE¹a qui et Bastuli, Oretani qui et Germani cognominantur, caputque Celtiberiae Segobrigensessegobrienses A²R, Carpetaniaecarpetaniae AG. capetani F². -ni et E²v. -niae r Toletani Tago flumini inpositi, dein Viatienses et Virgilienseset uirgilienses AF²E²v. om.r. 26(243, 1. 2) Mela II 88.In Cluniensemclunien- sem Av. glunienses r conventum Varduliuarduili DF¹. -diuli Ra ducunt populos XIII, ex quibus Alabanensesalabanenses J. alaben- A. iaban- r. laban- B. alban- v(G) tantum nominare libeat, Turmogiditurmogidi AE²Brot. (D). tusm- E¹. -modi a. turmodigi rv(S). cfr. Oros. VI 21,3 IIII, in quibus Segisamonensesregis amonenses DF¹E¹a et Segisamaiuliensessegisamaa. iulienses A. regis amaiu- DF¹E¹a. in eundem conventum Carietes et Vennensesuennenses a³v. uenenses F². uenn??? F¹. -nnesis a. -se AR². -si r V civitatibus vadunt, quarum sunt VeliensesUeleienses DE¹a. ???eli???enses F¹. uelegenses R¹. eodem Pelendonespelendones B e Ptol.11 6, 53. pelond- A. pellond- F². pelled- R. pelleod- a. -deones rv Celtiberum IIII populis, quorum Numantini fuere clari, sicut in Vaccaeorum XVIIXVIII FdRa²va.D civitatibus Intercatiensesintercatienses ABas. -tinienses rv, Palantinipalati A. -tini v. pallantini B, Lacobrigenseslagobrigenses A. lacobrienses F. -icenses va.H, Caucenses. 27(4) Mela III 15. – (9) cfr. Plin. IV 110. Mela III 15. nam in Cantabriciscantabrigis FR. -bris adTva.G VIIIIVIIII D²coll. IV 111 (philol. XXXII p. 605. 645). VII ll. H. IIII dv populis Iuliobrigaiulio- briga ABrot. -ica rv. cfr. § 21 solasola A(R?)v. -lo r memoretur, in Autrigonum X civitatibus Tritiumtritium AE²v. trist- r et Virovesca. Arevacisareuagis A nomen dedit fluvius Areva. horum VI oppida, Secontiasecontia AJ. sego- S. sago- F²Ra². rago- r. sagun- B. ragun- v et Vxamauxama AB. bix- F². ibix- rv, quae nomina crebrocrebro AF²E²v. ebro r aliis in locis usurpantur, praeterea Segovia et Nova Augusta, Termes ipsaque Clunia, Celtiberiae finis. ad oceanum reliqua vergunt Vardulique ex praedictis et Cantabri. 28Iunguntur iis Asturum XXII populi divisi in Augustanos et Transmontanoset transmontanos AF²G. om.rv, Asturicaausturica a. -tirica DF¹RE urbe magnifica. in iis sunt Gigurrigigurri AD. cfr. Ptol. II 6,37. CIL II n. 2610. cig- rH. giguri G. giri vel girri v, Paesicipaesici RH. pes- r v. cfr. IV 111, Lancienseslantienses E². llanci- DR. llanti- FE¹. IIat- a, Zoelaezoele F¹a. -li F². numerus omnis multitudinis ad CCXL liberorum capitum.

Lucensis conventus populorum est sedecim, praeter Celticos et Lemavoslemauos AF²dTJ. leuamos R. -mus (-nius ^D) r. -nios v. lebunos B ignobiliumignominium Ea. -niam R¹. -omiū DF¹ ac barbarae appellationis, sed liberorum capitum ferme CLXVICLXVI Av. -V r..

Simili modo Bracarumbracarum Av. brach- R. bracc- r XXIIIIXXIIII A¹v. -III A². -IIII et r civitates CCLXXXVCCLXXXV AD. -LXXV v. CLXXV rH capitum, ex quibus praeter ipsos Bracarosbracar??? F¹. -ciari a. -ciani DE¹Bibalibibali (B²)H. -alli D. uiballi DFR. -ali B¹. -belli E¹a. uiualli AE². iuba- dv. cfr. Ptol. II 6,42. CIL l.l. n. 2477, Coelernicoelerni AF²E²dTS. cfr. CILl.l. -ensi r. -erini H e Ptol. 116, 41. celerni v. -rini B, Callaecical???ti F². galleti R². -llaeci v a. D, Equaesihequaesi (equ- J) limici H. cfr. CIL l.l. atque (aque d. aquis R². Aeque- v) silici ll.v, Limici, Querquernicallaeci- querquerni om.DF¹R¹E¹aquerquenni E². Quar- querni CIL l.l. cfr. Ptol. II 6,46 citra fastidium nominentur. 29MCap. VI 633. cfr. Dim. 22. – (6) Mela III 14. Longitudo citeriorisciterioris FdRav. -ri r(?)D Hispaniae est ad finem Castulonis a Pyrenaeo DCVII p. et ora paulo amplius, latitudo a Tarraconeab [Tarr.] FRS ad litus Oiarsonisoiarsonis F¹. otars- a¹. olars- rv. Oeassonis M Pt 116,10(p. 148^bCCCVII, e radicibus Pyrenaei, ubi cuneatur angustiis inter duo maria; paulatim deinde se pandens, qua contingit ulteriorem Hispaniam, tantundem et amplius latitudinilatitudinē FdTREa¹ adicit. 30(8. 9) cfr. Mela II 86. metallis plumbi, ferri, aeris, argenti, auri tota ferme Hispania scatet, citerior et specularis lapidisspecularibus lapidibus va.S, Baetica et minio. suntsed (pro sunt) o et marmorum lapicidinaelapi- cinae F¹a. -pidicinae R(?)va.L. -nis o. universae Hispaniae Vespasianus Imperator Augustus iactatumiactatus R(?)a³va.J. cfr. U 52. Nipperd. opusc. p. 433 procellis rei publicae Latiumlatii ius d (?)va. S tribuitqui fuitA. Pyrenaei montes Hispanias Galliasque disterminant promunturiis in duo diversa maria proiectis.