PliniusC. Plinius kv a. S Secundus
Vespasiano Caesaricesari dT (subscr. inR). cfr. II 89. ind. auct. II. (XXXIII). X 120. domino e.om.r. (tota inscrip- tione omissa INcipit PRologus a) suo s.

1(v. 7) Catull. 1, 3. 4. – (v. 11) idem 12, 17.Libros Naturalis Historiae, novicium Camenis Quiritium tuorum opus, natosnatus aMurb. -tum p v a.S apud me proxima fetura licentiore epistula narrare constitui tibi, iucundissime Imperator; sit enim haec tui praefatio, verissima, dum maxim imaximi B (D). -me dTeaqlJ². -mo pkv(H) consenescit in patre. namque tu solebas nugasnugas D cum Hauptio (Herm. Ip. 128). meas Ge Catullo. om.ea. putare rv(S) esse aliquidaliquid esse dT measmeas om.G putareputare D cum Hauptio. putare(-re eea)nugas eaG. nugas rv(S), ut obiterobiter kB(D). obicere (-rē a) ll.v(H) emolliamemolliam G cum Rhen.(D). molliam (-ia in a) ll.B. moliar pkⁱv(H) Catullum conterraneum meum (agnoscis et hoc castrense verbum): ille enim, ut scis, permutatis prioribus syllabissyllabis (sill-aqk) ll.v(D). sittis l. saetabis Hcum Alicato duriusculum se fecit quamquem p. quoniam kH volebat existimari a Veraniolisuernaculis d³epklzva. Verc. suissuis Verc. tuis ll.v et Fabullis.fabullis Verc. famulis ll.v 2simul ut hac mea petulantia fiat quod proxime non fieri questus es in alia procaci epistula nostra, ut inin (pro ut) k quaedam acta exeatexeat cod. Prag. G cum Rhen. (J). exeant .ll.(H) -am Ven. sciantque omnes quam ex aequo tecum vivat imperium. 3triumphalis et censorius tu sexiesquesextumque v a. (Rhen.) G consul ac tribuniciae potestatis particeps et, quod his nobilius fecisti, dum illud patri pariter et equestri ordini praestas, praefectus praetorii eius omniaque haec rei publicaep??? (pro publicae) EaMurb. eses ego. es et Rhen. est et EaMurb. et rv: nobis quidem qualisqualis pkv. -li Ea Murb. -le dTq in castrensi contubernio, necnec apkⁱv. ne r quicquam in te mutavit fortunae amplitude, nisinisi G. in his (iis v) nisi G. in his (iis v) nisi ll.v. cunctis nisi D ut prodesseprodesset Eak tantundemtantum idem D possesposses pklv. -sset lletet v(G)D. ut ll. Ven. (H) velles. 4itaque cumquom k ceteris in venerationeuenerationem dq(?) Ven. tui pateant omnia aliaalia ego. illa ll.v-ntis r. -tibus k.om. p, nobis ad colendum te familiarius audacia sola superest: hanc igitur tibi imputabis et in nostra culpa tibi ignosces. perfricui faciem nec tamen profeci, quoniam alia via occurris ingens et longius etiam summoves ingeniiingenii d²Iv. fascibus. 5fulgurarefulgurare Müller emend. I p. 3. -gorari pk. -ati deal. -gurati T. -rat qv in nulloullo ES umquam verius dicta visuis deqv. bis r eloquentiae, tribuniciatribunicia potestas D cum Mommseno (Herm. Ip. 128).-ciae -tatis ll.v potestas facundiaefacundia va.S. quanto tu ore patris laudes tonas! quanto fratris amasamas ll.v. famas D. mendum nondum sublatum! quantus in poetica es! o magna fecunditas animi! quem ad modum fratrem quoque imitareris excogitasti. 6Sed haec quis possitposset pk intrepidus aestimare subiturus ingenii tui iudicium, praesertim lacessitum? neque enim similis est condicio publicantium et nominatim tibi dicantium. tum possem dicere: „Quid ista legis, Imperator? humili vulgo scripta sunt, agricolarum, opificum turbae, denique studiorum otiosis. quid te iudicem facis? cumcum v. quom (q?) D. quam dTea. quia pkl hanchunc dTa cum dicerem E² epkl operam condicerem, non erasnon eras v. noenias 1. noemas qk^.1 neonias T. neomas d. nenias e. nenias Ea. uen- pk in hoc alboaluo Ea. Maiorem te sciebam, quam ut descensurum huc putarem.“ 7Cic. de or. II 6, 25. de fin. I 3, 7. praeterea est quaedam publica etiam eruditorum reiectio. utitur illa et M. Tullius extra omnem ingenii aleamingenii aleam v. -nitaliam ll positus et, quod miremur, per advocatum defenditur: nec doctissimishaec doctissimum va. H. Maniumnam Gaium L Müller Lucil. sat.p. 78 Persium haec legere nolo, Iunium CongiumLaelium v a. H congium (codd. B)D. cfr. Herm. XXXII p. 332. -gum ll. H. decimum v e Cic. de orat. II 6, 25 volo. quod si hoc Lucilius, qui primus condidit stili nasumnasum v. nasum quasi abusionem et uituperationem. primus enim satyricum carmen scripsit in quo utique uituperatio unius cuiusque continetur. Nasum autem dixit quod uituperationis signum uel maxime declarandum ll, dicendum sibi putavit, Cicerosi cicero E³va.D mutuandum, praesertim cum de re publica scriberetre prescriberet (-rē a) Ta.cfr. p. 2,4, quanto nos causatiusexcu- satius T (cfr. XXXVII 200) ab aliquo iudice defendimurdefendimur pklBer. mus ll.H diffidimus v(G)? 8sed haechaec & (?) E. haece coni. O Rossbach ego mihi nunc patrocinia ademi nuncupatione, quoniam plurimum refert, sortiaturhunc (pro an) Eea aliquis iudicem an eligat, multumque apparatus interest apud invitatum hospitem et oblatum. 9cum apud Catonem, iliumillud dea ambitus hostem et repulsis tamquam honoribus inemptisinēptis (anon.ap.Rhen.)J. ineptis ll.v(H). indeptis (B)G gaudentem, flagrantibus comitiis pecunias deponerentdeponere Ea. -one d candidati, hoc se facere, quod tumquod tum om.va.S cum T.an tum testimonium? de dictione cfr VII 109. 111. 112. 114.116. 127 propro ll.v. populo Romano coni. D Herm.l.l. innocentia exex ego. &E.om.rS. quod in v rebus humanis summum essetesset lv. esse ll, profitebantur. inde illa nobilis M. Ciceronis suspiratio: O te felicem, M. Porci, a quo rem inprobam petere nemo audetaudebat p! 10cum tribunos appellaret L. Scipio Asiaticus, inter quos erat Gracchus, hoc adtestabatur veluel pklv(H). se uel ll.G inimico iudici se probarise prob- pkBer.(H). ad (ab dTq) se probari ll. se approbari C.-re v. se [posse] prob- I posse. adeo summum quisque causae suae iudicem facit quemcumque, cumcum om.lzva. H(D) eligitelegit d²E¹apMurb. G. 11(v. 7) cfr. XII 83. undeinde apk provocatio appellatur. te quidem in excelsissimo generis humani fastigio positum, summa eloquentia, summa eruditione praeditum, religiose adiri etiam a salutantibus scio, et ideoideo (adeo p) ll. D. ideo subit H. ideo immensa praeter ceteras subit v curantcurant ego. -ra ut ll.v. -raui pkl, quae tibi dicanturdicentur p utut ego. tū ll. cum pklv. con[digna] Ber. te G. tui D. de dictione cfr. Müller de stilo p. 17. 18 digna sint. verum disuerum dis TqzS. -rundis d¹Eea.-rendis p. -recundis kla²admarg. uerum et dis d²v lacte rustici multaeque gentesgentis EeaS. -tes supplicant v a.J et mola litantlitant O Rossbach. tantum ll.v. om.T salsasalsa litant pkd³v quiqui ll.v. quia coni. J non habent turahabent tura dTv. -ntur Eea. -nt pkl, nec ulli fuit vitio deos colere quoquo modo posset. 12(v. 10 sqq.) cfr. Mela I, 1.Meae quidem temeritati accessit hoc quoque, quod levioris operae hos tibi dedicavi libellos. nam neccum (pro nec) dT ingenii sunt capacescapa- cis d, quod alioqui inalioqui in CFW Müller p. 21. cfr. XIV 50. -quin dpklv.-qui r D nobis perquam mediocre erat, neque admittunt excessus aut orationes sermonesve autaut v. apud ll casuscausas pklz mirabiles vel eventus varios, iucundanon alia iucunda va. S ac egoklzva. G. et p dictu aut legentibus blanda sterilisterilis D (adseqq.referens) materia: 13rerum natura, hoc est vita, narratur, et haecut hec dEea sordidissima sui parte acac ego. a..E. aut ekl. ut daqv.om.pz plurimarum rerum autac (pro priore aut) pkⁱ rusticis vocabulis aut externis, immo barbaris etiametiam dTaMurb. G. om.rv. dist. ego, cum honoris praefatione ponendis. 14praeterea iter estiter est Bas. interest ll.v non trita auctoribus via nec quaqua v. qua re ll peregrinari animus expetatex- petat Bas. -tet p. -ectet (-ecter a)ll.v. nemo apud nos qui idemqui idem (Rhen.) G. quidem ll quidem qui v temptaverit, nemo apud Graecos qui unus omnia ea tractaverit. magna pars studiorum amoenitates quaerimus; quae vero tractatatractata q(?)kv. -cta??? e. -cta r ab aliisab illis p dicunturdicun- tur om.E¹l inmensae subtilitatis, obscuris rerumrerum in deaqD. librorum in coni. D Herm. ll. tenebris premuntur. Anteante (an???) ego. an ll. iam v. erant O Rossbach omnia attingenda quae Graeci τῇ ἐγκυκλίου παιδείᾳἐγκυκλίουM Hertz. encyclio daBer. eneydio 1. eido p. idio v. encyclo r B. cfr. Se- neca ep. 88,23 vocant, et tamen ignota aut incerta ingeniis facta; alia vero ita multisut multis e¹. ita multis ita a prodita, ut in fastidium sintsint kⁱlv.om.r adductaducta l. adducantur dTq. 15res ardua vetustis novitatem dare, novis auctoritatem, obsoletis nitorem, obscuris lucem, fastiditis gratiam, dubiis fidem, onnibus vero naturam et naturaeet naturam d¹T suasua J cum Durando. suam d¹T. suae rv omniaomnia v. -ibus ll. uim pklz. omnianīs d³ -ia. Nobis (Rhen.)S. itaqueutique D(errore) etiam non assecutisassuetis d¹. assecuti (abs- a)ea voluissesoluisse eapl abunde pulchrum atque magnificum est. 16Liv. fragm. 55 (Hertz).Equidem ita sentio, peculiarem in studiis causam eorum esse, qui difficultatibus victis utilitatem iuvandi praetulerintpraetulerint al. -erunt rv gratiae placendi, idque iam et in aliis operibus ipse feci et profiteorprofitea. E mirari me Tmirari me T. TG. -ri et ll.. Livium, auctorem celeberrimum, in historiarum suarum, quas repetit ab origine urbis, quodam volumine sic orsum: iam sibiiam sibi satis pv. satis iam sibi l(?)G. iam sibi ll satis gloriae quaesitum, et potuisse sepotius sese dap. -us se lz desideredesinere ni va.S. -iderent a. -iderare ut d²plz, ni animus inquiesinquies Tv.-iesce dEeq. in quiete aplzD pasceretur opere. profecto enim populi gentium victoris et Romani nominis gloriae, non suae, composuisse illa decuit. mains meritum esset operis amore, non animi causa, perseverasse et hoc populo Romano praestitisse, non sibi. 17XX rerum dignarum cura – quoniam, ut ait Domitius Piso, thesauros oportet esse, non libros – lectioneex lectione lva. S voluminum circiter II, quorum pauca admodum studiosi attingunt propter secretum materiae, exex omdeal exquisitis auctoribus centum inclusimus XXXVI voluminibus, adiectis rebus plurimis, quas aut ignoraverant priores aut postea invenerat vita. 18nec dubitamus multa esse quae et nos praeterierint. homines enim sumus et occupati officiis subsicivisque temporibus ista curamus, id est nocturnis, ne quis vestrumquid uestris (Rhen.) G putet hisputetis TaMurb.(Rhen.) G cessatum horis. dies vobis inpendimus, cum somno valetudinem computamus, vel hoc solo praemio contenti, quod, dum ista, ut ait M. Varro, musinamurmusitamur p. -mus dT. mussinamur 1. -itamus va.G, pluribus horis vivimus. profecto enim vita vigilia est. 19quibus de causis atque difficultatibus nihil auso promittere hoc ipsum tu praestas, quod ad te scribimus. haechaec q(?)B(S). hoc p. nec deaMurb.lv(C) fiducia operis, haec esthaec est sed dea Murb.1va.(B)S indicatura. multa valde pretiosa ideo videntur, quia suntsint E templis dicata. 20Vosuos dTqD. nos rv quidem omnes, patrem, te fratremque, diximus opere iusto, temporum nostrorum historiam orsi a fine AufidiiAufidii (add. Bassi ePlin.ep. III 5, 6) codd. recc. v. aut fidei dq. aut fide r.om.p. ubi sit ea, quaeres. iam pridem peractapacta lv a. C. per acta (i.e. testa- mentum)D sancitursancitur plv(Brot.).-tum D. sanctitur ea. sectatur dT. sarcitur H. seruatur coni.J et alioquialioquin p statutumstatum dea erat heredi mandaremandare heredi dT, ne quidne quid l.v. neque ll. ne p ambitioni dedisse vita iudicaretur. proinde occupantibus locum faveo, ego vero et posteris, quos scio nobiscum decertaturos, sicut ipsi fecimus cum prioribus. 21argumentum huius stomachi mei habebis quod in his voluminibus auctorum nomina praetexui. est enim benignum, ut arbitror, et plenum ingenui pudoris fateri per quos profecerisprofeceris lv. -rit ll. feceris p, non ut plerique ex iis, quos attigiattigi dB. -ici aqplv. ethici e, feceruntfecerunt qpv. ferunt ll. 22Cic. de re publ. I 43, 66. Cic. fragm. p. 489 (Orelli). Cic. de off. III 2, 7. scito enim conferentemconferente daMurb. -te me p auctores me deprehendisse a iuratissimis exex ego. et ll.v proximis veteres transcriptos ad verbum neque nominatosnominatos v. dom- ll. damna- p., non illa Vergiliana virtute, ut certarent, non TullianaTulliana D. tuliana a³admarg. cecil- ll. Ciceroniana v simplicitate, qui de re publica Platonis se comitem profitetur, in consolatione filiae Crantorem, inquit, sequor, item Panaetium de officiis, quae volumina ediscendaediscenda (Rhen.)S. eius disc- (edisc- v)ll.v, non modo in manibus cotidiecottidie a habenda, nosti. 23obnoxii profecto animi et infelicis ingenii est deprehendi in furto malle quam mutuum reddere, cum praesertim sors fiat ex usura.

Inscriptionis apud Graecos mira felicitas: 24cfr. Gellius praef. 5-9.κηρίον inscripsere, quod volebant intellegi favum, alii κέρας ʼαμαλθείας, quod copiae cornu, utuelut lva.G vel lactis gallinacei sperarespectare eaql possisposses p in volumine haustum; iamiam ἴα (coni.H)Brot. iamiam ll.v. iam p(Rhen.)G.ἰωνιάS ἴα, μοῦσαι,musae B. mos eqlMurb.v. nos dT. uos ap. ἰαασμός Rhen. Ἴαμος O Rossbach πανδέκται, ἐγχειρίδια,enchiridialmon p. -asmon va.B λειμών, πίναξ, σχεδίων:σχεδίωνS.σχέδιονH. schedion dTq. chidion el. chyd- a. tidion p. (pinacidion v): inscriptionesinscriptionis apD, propter quas vadimonium deseri possitpossit plv. -is ll; at cum intraveris, di deaeque, quaminquam d nihil in medio invenies! nostri gravioresgrauiores ego. grossiores plJ. -ris deaMurb. crassiores v. de inendo cfr. Iind. XI(90). XXIX 132. XXV 53 cum II 135. XI 229. XXVII 105 med. XXXIV 131. XXXVI 65 extr. 178 (ubiB²ter)dist. va.B Antiquitatiumantiquitatium d. -tum rv, Exemplorum Artiumqueartiumque quam va. H, facetissimi Lucubrationumlucubrationum B(D). -nem ll.v(G), putoputo del.(B)H quiaquia ll.Murb.plS. qui ait codd. recc. v. qui (Rhen.)G. ut qui ait B. ut qui HBibaculusBibaculus v(H). ut bac- eaMulb.plz. uiuac- dTqJ. Antias ciuis (Rhen.)G erateram pv a. G et vocabaturuocabant p. -bar. va. G paulo minuspaulo minus ll.H. -lo nimis B e codd. pantomimus v. Valerius primus (Rhen.)G asseritasserit ll.v (Brot.). serio H. astruitconi.Rhen. Varro in satirissatyri sui aMurb. suis Sesculixesesculixe D. -xem B e Nonio. sustulit ll.va. G et Flextabulaflextabula. H. flexiab- eal. flaxiab- dq. flaxib- T. flexibiliap. -bula v. -las G 25apud Graecos desiitdesit dea nugari Diodorus et βιβλιοθήκηςbibliothecis aMurb. plva. B historiam suam inscripsit. Apion quidemquidam e aplva.B grammaticus -hic quem Tiberius Caesar cymbalum mundi vocabat, cumquum Bas. quom (Rhen.) D. qm (quoniam) ll.vpropriaepropriae S cum Durando. prae de Murb. pre Taq. publicae(i.e. p???.)plv. cfr. p. 2,4 famae tympanum potius videri possetposse Ea – immortalitate donari a se scripsit ad quos aliqua componebat. 26me nonūo (pro nō) p paenitet nullumullum TEal festiviorem excogitasse titulum et, ne in totum videar Graecos insectariimitari dT, ex illis moxmox ll. (Rhen.) S. nos v. velim intellegi pingendifingendiquepingendi fingendique G. pingique (...geque E) ll.v. conditoribus, quos in libellis his invenies absoluta opera et illa quoque, quae mirando non satiamur, pendenti titulo inscripsisse, ut APELLES FACIEBAT aut POLYCLITUS, tamquam inchoata semper arte et inperfecta, ut contra iudiciorum varietates superesset artifici regressus ad veniam velut emendaturo quicquid desiderareturdesidereturEaMurb. G, si non esset interceptus. 27quare plenum verecundiae illudid p. illud est R²lva.S(D), quodquod R²plv. quam r. om. T omnia opera tamquam novissima inscripsere etet om.pl tamquam singulisaliquid singulis plzv a. (Rhen.) G fatofato Rpl (Rhen.) G. -to sit zv. fati r ademptiadempti dR a Murb. (Rhen.) G.-tu Ee. -tum plzv. tria non amplius, ut opinor, absoluteabsolute quae plva. G. quae abs- z traduntur inscripta ILLE FECIT, quae suis locis reddam. quo apparuit summam artis securitatem auctori placuisse, et ob id magna invidia fuere omnia ea. 28Ego plane meis adici posse multa confiteor, nec his solis, sed etet om.p omnibusan omnibus libris? quosquae lva. J edidi, ut obiterobiter Rv(S). ob id rH caveam istos Homeromastigas (ita enim verius dixerim), quoniam audio et Stoicos et dialecticos Epicureosqueepicureosque l. -os quoque rvdist. Rhen. – nam de grammaticis semper expectavi – parturire adversus libellos, quos de grammatica edidi, et subinde abortus facere iam decem annis, cum celerius etiam elephanti pariant. 29ceu veroceu vero nesciam (RE?)B. ceu beronis (her- p) etiamdaMurb.pl. C. Tuberonis etiam v nesciam adversus Theophrastum, hominem inin om.p eloquentia tantum, ut nomen divinum inde invenerit, scripsisse etiam feminam, et proverbium inde natum suspendio arborem eligendieligende(eleg- R¹)R. -dum pz. -dam lva.( Rhen.)G. 30Catonis quae exstant ed. Jordan p. 80. non queo mihi temperaretemperari R quo minusqui minus a. quin Ez. quia (quin p) minus pl ad hoc pertinentia ipsa censoriicensoris R¹ Catonis verba ponam, ut appareat etiam Catoni de militari disciplina commentanticomenanti R¹. comminanti Eeal. concernenti p, qui sub Africano, immo vero et sub Hannibale didicisset militare et ne Africanum quidem ferre potuisset, qui imperator triumphum reportasset, paratos fuisse istos, qui obtrectatione alienaealiene(-ine R¹)R. -na EaMurb.lS. -nam p scientiae famam sibi aucupantur: Quid enim? ait in eoait in eo (R?) BRhen. attineo d. atteneo Eal. -nto p. ad te in eo va. G volumine, scio ego, quae scripta sunt si palam proferantur, multospro multos spat. vac. InR qui mutos R² fore qui vitilitigentuitilitigent Fabricius Camers ap.B. uitii lit- d. uitilegent R. ut eligant (-gat e)eaMurb.l. ita reprobent ut eligant pz. inuiti legant v, sed iihii da. hiR²Ep.om.R¹ potissimum, qui verae laudis expertesexperti Eea sunt. 31eorum ego orationesrationes p sivisiui Jordan et D. sibi ll.S. sino v. ibi J praeterfluerepraeterfluere R²supra scr. v(D).cfr. Cic. Tusc. V 33,96. praetereo d²plzS. om.R¹. praeter r. praeterire O Rossbach. nec Plancus inlepide, cum diceretur Asinius Pollio orationesorationis da in eum parare, quae ab ipso aut libertislibertis E. -ris rv post mortem Planci ederentur, nene Rv. non dT. nec r respondere possetposset Rv. -sse r. potuit p: cum mortuis non nisi larvas luctari. quo dicto sic repercussit illas, ut apud eruditos nihil impudentius iudicetur. 32ergo securi etiam contra vitilitigatoresuicilitigatores p. uitii (uicii a) lit- dEa. utelit-R, quos Cato eleganter ex vitiis et litigatoribus composuit – quid enim illiilli d²cum ras.plv. om.R¹. illud r aliud quamquam quod p litigant aut litem quaerunt? –, exequemur reliqua propositi. 33quia occupationibus tuis publico bono parcendum erat, quid singulis continereturcon- tine .. tur E. -neatur lva. Brot. libris, huic epistulae subiunxi summaque cura, ne legendosne legendos codd. recc. Brot. nec leg- eapl. ne nec leg- d. negleg- R. ne perleg- v eos habereshabereEl.om.p, operam dedi. tu per hoc et aliis praestabis ne perlegant, sed, ut quisque desiderabitdesiderabit dTplz(Rhen.)S. -auit ReaMurb.-auerit v aliquid, id tantum quaerat et sciat quo loco inveniat. hoc ante me fecit in litteris nostris Valerius Soranussoranus R²lv. sola- r. om.p in librislibros R¹a, quos ἐποπτίδωνepothiton p. epop..cumn R inscripsitinscripsit R²lv. scri- r.