26 Plin. nat. 18, 230–250

(62) 230Col. XI 2, 79. 82. 71. Varro I 35, 2. 36.Verum ut pariter omnis culturae quoddam breviarium peragatur, eodem tempore conveniet arbores stercorare, adcumulare item vineas – sufficit in iugerum operauna opera S coll.§254.262. cfr.Colum. XI 2, 12. 40.46. – et, ubiubi dv.cfr.§ 236. ibi DF¹E. si ibi F². si D. patietur loci ratio, arbusta ac vineas putare, solum seminariis bipalioseminare bipalia F². praeparare, incilia aperire, aquam de agro pellere, torcular lavare et recondere. 231(cfr. Col. VIII 5, 8. XI 2, 21. Plin. II 125). – a kal. Novemb. gallinis ova supponere nolito, donec bruma conficiatur. in eum diem ternadena subicito aestate tota, hieme pauciora, non tamen infra novena. Democritus talem futuram hiemem arbitratur, qualis fueritfuerint F². brumae dies etet om.Fd. circa eum terni; item solstitio aestateman aestatem intellegi? cfr. U 365.. circa brumam plerisqueplerique dv.a.G. bis septenisepteni ego. septem ll.v. halcyonumhalcyonum dv. alcionum D. altio- r. feturaefeturae ego. -ra. ll.v. ventorum quietequiete G. -tem ll. v. molliuntmolliunt D²S. -ium r. -itum J. -ius v. caelum. sed et in his et in aliis omnibus ex eventu significationum intellegi sidera debebunt, non ad dies utique praefinitos expectari tempestatum vadimonia.

(63) 232Col. arb. 5, 3. (cfr. Col. XII 28, 3. Plin. XVII 135). Varro I 39, 2. Hyginus ap. Col. XI 2, 83. VI 3, 5. – Per brumam vitemuitem dv. autem r. ne colitone colito dv. cfr. Colum. incolito r. ni col- D.. vina tum defaecari vel etiam diffundi Hyginus suadet a confecta eaea v.eo ll. septimo die, utique si septima luna conpetat; cerasacerasa dv. caerasia D. cesaria E. caes- F. circa brumam seri. bubus glandem tum adspergi convenit in iuga singula modios. largior valetudinem infestatinfesiat D¹F¹. infert F²., et quocumque tempore detur, si minus xxx diebus continuis data sit, narrant verna scabie poeniterepoenitere ll.v.sed mendosum videtur.. materiaemateria E. caedendaecaedende D. -ente F¹. cedente E.16,188 tempus hoc dedimus. 233Col. XI 2, 90. II 21, 3. XI 2, 12. reliqua opera nocturna maxime vigilia constentconstant F²v. a. S., cum sint noctes tanto ampliores, qualosquales DF¹. quale F²., crates, fiscinaspiscinas D¹F^l. ad piscinas F². texere, faces incidere, ridicasrindicas E. praeparare interdiu XXX, palospalos dv. palas r. LX et in lucubratione vespertina ridicas v, palos x, totidem antelucanaantelucana C.cfr. Colunm. -ano DEdv. -anum E..

(64) 234Col. XI 2, 94. 4. 5. exscripsit schol. Germ. p. 203, 1–12. – A bruma in favonium Caesari nobilia sidera significant, III kal. Ian. matutino canis occidens, quo die Atticae et finitimis regionibus aquila vesperi occidere traditur. pridie nonas Ian. Caesari delphinus matutino exoritur et postero die fidicula, quo Aegypto sagitta vesperiuespere d. occidit. 235item adad DFEcod. Stroz. schol. Germ. v. a d. VI idus Ian. eiusdem delphini vespertino occasu continui dies hiemant Italiae, et cum sol in aquarium sentiatur transire, quod fere XVIXVII cod. Strozz. schol. Germ. kal. Feb. evenit. VIII kal. stella regiaregia [schol. Germ.B. regia euenit ll. -ia Venus v. appellata Tuberoni in pectore leonis occidit matutinamatutino v. cfr. Fels p. 108 et XXXII 36., et pridie nonas Feb. fidicula vesperauesperi cod. Strozz. schol. Germ. v. -pere F²cod. Urb. schol. Germ. D. add. occidit F²schol.Germ.D.. 236Col. XI 2, 16. 19. 92. cfr. Varro II 2, 18. Col. II 21, 4. Plin. VIII 190. – huius temporis novissimis diebus, ubicumque patietur caeli ratio, terram ad rosariarosaria F.cfr.§242. -riam Dd. -rum Ev. et vineaeuinaee F¹. uineta F². satumsatam F². vertere bipalio oportet – iugero operae LXXLXX DFdTed. pr. LX Ev. IX Brot. Cum Petavio. sufficiunt –, fossas purgare aut novas facere, antelucanis ferramenta acuere, manubria aptare, dolia quassa sarcire, ovium tegimenta concinnareouium tegimenta // incinnare (conci- J)D²in marg. J. om. rv. ipsarumqueipsorumque dv.a. J. lanas scabendo purgarepurgare DFS. purgare aut nouas facere dBas. purgare aut nouas facere antelucanis Ev..

(65) 237Col. XI 2, 21. 24. exscripsit schol. Germ. p. 204, 1–8.<1> Alaminas B. tabulas Brot. ex ed. pr. favonio in aequinoctium vernum Caesari significat, XIII kal. Mart. triduumquatriduum schol.Germ. varie, et VIII kal. hirundinis visu et postero die arcturi exortu vespertino, item III non. Mart. – Caesar cancri exortu id fieri observavit, maior pars auctorum vindemitorisuindemitoris v. uindex mitoris ll. emersu – VIII idus aquiloniiaquilonii schol.Germ.B. -onis ll.v. piscis exortu et postero die Orionis. in Attica miluum apparere servatur. Caesar et idus Mart. ferales sibisibis E. notavit scorpionis occasu, xv kal. vero April. Italiae miluum ostendiostendit Ev.a.G., XII kal. equumaequm E. occidere matutino. 238<2> Hoc intervallum temporis vegetissimum agricolis maximeque operosum est, in quo praecipue falluntur. neque enim eo die vocantur ad munia, quo favonius flare debeat, sed quo coeperit. hoc acriacri F²dv. agri r. intentione servandum est; hoc illo mense signum diesdies ego. deus ll. v. (de mendo cfr.§25). habet observatione minime fallaci aut dubia, si quis adtendat. 239Col. XI 2, 15. Varro I 28, 1. – unde autemunde aut E. spiret is ventus quaque parte veniat, diximus secundohoc secundo F². volumine2,122 337 et dicemus mox paulo operosius. interim ab eo die, quisquis ille fuerit, quo flare coeperit – non utique VIVII P coll. Varr. I 28, 1 et Colum. XI, 2,15. id. Feb., sed sive ante, quandoquando dG. quō E.qm r. quam v. praevernatpraeuernat G. praeuerat T. praeuenerat ll. -nerit v., sive postea, quandoquando dG. quō E.qmr. quam v. hiemat post diem hunchiemat post diem hunc ego. –diem tunc F². –diem certum J. –eam diem inquam v. –die – mat DF¹dE. posthiemat tunc D. hiemat S. –, innumera rusticos cura distringat et prima quaeque peragantur, quae differri nequeuntneq; s???t d.an nō queunt?. 240Col. XI 2, 20. 18. 19. 9. 10. trimestria serantur, vites putentur qua diximus ratione, oleae curentur, poma serantur inseranturque,17,176 vineae pastinentur, seminariaseminaria CFW Müller p. 18 coll. Cat.40, 1. Varr. I 29, 1. semina ll.v. digerantur, instaurentur alia, harundines, salices, genistae serantur caedanturque, serantur verouero om.dT. ulmi, populi, plataniplatani ll. v. fraxini D cum P e Colum., uti dictum est.17, 78 241tum et segetes convenit purgare, sarire hibernas fruges maximeque far. lex certa in eo, cum quattuor fibrarum esse coeperit, faba vero non antequamantequam quattuor digitorum P coll. Colum. trium foliorum, tune quoque levi sarculo purgare verius quam fodere, florentem utique xv primis diebus non attingere. hordeum nisi siccosiccum dTH. sit siccum v.a.G. ne saritoserito dv.a.H.. putationem aequinoctio peractam habeto. vineae iugerum quaternae operae putant, alligantquindecim ll.v.scribendum fuit quinas denas. in arbusto singulae operae arbores xv. 242Verg. Georg. I 63–66. – eodem hoc tempore hortorum rosariorumque cura est, quae separatim19, 49 sqq. proximis voluminibus dicetur, eodem et topiariitobiari E. topiariorum v.a.S..21, 14 sqq. tum optime scrobes fiunt. terra in futurum proscinditur Vergilio maxime auctore, ut glaebas sol coquatsol coquat D²dv. sol eoquat D¹. sol ecquat F¹. soleo quati E. sol excoquat F²D.. utilior sententia, quae non nisi temperatum solum medio vere arari iubet, quoniam in pingui statim sulcossulco DEE. occup entoccupent S. -pant ll.v. herbae, gracili insecuti aestus exsiccent omnemqueexsiccent omnemque dTS. exit centum Nemque (namque E. omnemque D²) DF¹E. exsiccant centum namque (certumque v)F²v. excitant tum namque G. sucum venturis seminibus auferantauferuntF²v.a.S.. talia autumnoautumno F²v. -ni r. melius arari certum est. 243Cato 40, 1.-50.-131. <3> Cato verna opera sic definit: scrobes fieri, seminaria … propagariseminaria propagari ll.v.a.S. lac. indicavit Pontedera. inseruerunt in seminaria uites S. seminariis uitiaria J. (seminariis, uitiariis locum uerti, uites propagari Cato.), in locis crassis et umidisumectis Cato. ulmos, ficos, poma, oleas seriseri dH e Cat.om. rv., prata stercorari luna sitientesilente P e Cat.; quae riguainrigiua Cato. non erunt, a flatuafflatu E. ab afflatu v. a. Brot. favoni defendi etdefendi et ego. -ndit ll.v. -ndi C. purgari, herbas malas radicitus eruierui dv. serui DF¹. seri F²E., ficos interputariinterputari P e Cat. -urgari ll.v.a.D., seminaria fieri et vetera sarciri(resarcito Cato): haec antequam vineam fodereuineam fodere P e Cat. uinea florere ll.v.a.S. incipiasincipias S e Cat. -piat ll.v.. idemqueitemque F²dv.a.D.: piro florente arare incipitoincipito ego e Cat. -piat ll. v. -pias S. macra harenosaquerudecta harenosaque Cato.. postea uti quaequeuti quaequeFdH e Cat. utique rv. gravissima et aquosissimaan duas habebit notas?, ita postremo arato. 244Theophr. de sign. 4, 6. Th. H. VII 13, 6. – ergo haec aratio has habebit notas: lentisci primum fructum ostendentis ac piri florentis. erit et tertia in bulborum satu scillae, item in coronamentorum narcissi, namque et hac ter florent primoque flore primam arationem ostendunt, medio secundam, tertio novissimam, quando inter sese alia aliisalias aliis F². alias v.a.Bas. notas praebent. 245ac non in novissimis cavetur, ne fabis florentibus attingatur hederahedera Ev. aedera D². acdera D¹F¹. acdrira d. terra F²D.; id enim noxium et exitiale ei est tempus. quaedam vero et suas habent uotas, sicuti ficus. cum folia pauca in cacumine acetabuli modo germinent, tunc maxime serendas ficus.

(66) 246Col. XI 2, 31. 34. 35. 36. exscripsit schol. Germ. p. 204, 9 – p. 205, 15.<1> Aequinoctium vernum a. d. VII kal. April. peragi videtur. ab eo ad vergiliarum exortum matutinum Caesari significant kal. April. III non. April. in Attica vergiliae vesperi occultantur, eaedem postridie in Boeotia, Caesari autem et Chaldaeis nonis, Aegypto Orion et gladius eius incipiunt abscondi. 247Caesari VI idus significatursignificatur Dv. -cat r schol. Germ. S.ymbrem codd. Strozz. schol. Germ. imbris S. imber librae occasuoccasus S.. XIIII kal. Mai. Aegypto suculae occidunt vesperi, sidus vehemens et terra marique turbidum. XVI Atticae, xv Caesari continuo quatriduocontinuo quatriduo S cum Pontedera. -nuoque triduo ll. v. quatriduum schol. Germ. significat, Assyriae autem XII kal. hoc est vulgo appellatum sidus Pariliciumparilicium Eschol. Germ. H. parel- dT. paral- r. palil- v., quoniam XI kal. Mai. urbis Romae natalis, quo fere serenitas redditur, claritatem observationiobseruationi dv. -onis Eschol. Germ. obsecrationis r. dedit, nimborumnimborum dv. membrorum r schol. Germ. argumento hyadas appellantibus Graecis [easuncos ego posui. eas stellas D²TS. casstellas D¹. cast- FE. has stellas dv. apud schol. Germ. glossema non hic, sed post cognominis legitur om. Graeci ita: cognominis castellas cod. Strozz., cognitionis uocabulum eis stellis cod. Urb. stellas] quodquod (sc. sidus) ll. v. del.P. quod nomen J. nostri a similitudine cognominis Graeci, propter sues inpositum arbitrantes, inperitia appellavere suculas. 248Caesari et VIII kal. notatur dies. VII kal. Aegypto haedi exoriuntur, VI Boeotiae et Atticae canis vesperi occultatur, fidicula mane oritur. v kal. Assyriae Orion totus absconditur, IIII autem canis. VI non. Mai. Caesari suculae matutino exoriuntur et VII id. capella pluvialis, Aegypto autem eodemr die canis vesperiuespere cod. Strozz. schol. Germ. occultatur. sic fere in VI id. Mai., qui est vergiliarum exortus, decurrunt sidera. 249Col. XI 2, 32. 33. <2> In hoc temporis intervallo xv diebus primis agricolae rapiendapraeripienda F². sunt quibus peragendis ante aequinoctium non suffecerit, dumdum ll. v. cum S. an tum? sciat inde natam exprobrationem foedam putantiummutationem DF. vites per imitationem cantus alitis temporariae, quam cuculum vocant. dedecus enimenim om.DF. habetur obprobriumque meritum, falcem ab illa volucre in vite deprehendi, et obut ob Fdv.a.D. id petulantiae sales, etiam cum primo veredist.ego., laudanturludant D². ludantur v.a.D., auspicio tamen detestabiles videnturauspicio – uidentur del.P.. adeo minima quaequequoque Ev.a.C. in agro naturalibus trahuntur argumentis. 250Extremo autem hoc tempore panici miliique satio est. iustumiustum est dv.a.S. haechaec F²D. hoc rv. seri maturato hordeo. atque etiam in eodematque etiam in eodem aruo ad antecedentia referunt v.a. H. arvo signum illius maturitatimaturitati dTH. -tate DF¹. -tatem E. -tatis F²v. et horum sationisationis F²v.a.H. commune lucentes vespere per arva cicindelae – ita appellant rustici stellantes volatus, Graeci vero lampyridas – incredibili benignitate naturae.