Arethusa. Ov. met. 5, 572–678

Exigit alma Ceres, nata secura recepta,

quae tibi causa fugae, cur sis, Arethusa, sacer fons.

Conticuere undae, quarum dea sustulit alto

575fonte caput viridesque manu siccata capillos

fluminis Elei veteres narravit amores.

„Pars ego nympharum quae sunt in Achaide,“ dixit,

„una fui, nec me studiosius altera saltus

legit nec posuit studiosius altera casses.

580Sed quamvis formae numquam mihi fama petita est,

quamvis fortis eram, formosae nomen habebam.

Nec mea me facies nimium laudata iuvabat,

quaque aliae gaudere solent, ego rustica dote

corporis erubui crimenque placere putavi.

585Lassa revertebar (memini) Stymphalide silva:

aestus erat, magnumque labor geminaverat aestum.

Invenio sine vertice aquas, sine murmure euntes,

perspicuas ad humum, per quas numerabilis alte

calculus omnis erat, quas tu vix ire putares.

590Cana salicta dabant nutritaque populus unda

sponte sua natas ripis declivibus umbras.

Accessi primumque pedis vestigia tinxi,

poplite deinde tenus neque eo contenta, recingor

molliaque inpono salici velamina curvae

595nudaque mergor aquis; quas dum ferioque trahoque

mille modis labens excussaque bracchia iacto,

nescio quod medio sensi sub gurgite murmur

territaque insisto propioris margine ripae.

›Quo properas, Arethusa?‹ suis Alpheus ab undis,

600›quo properas?‹ iterum rauco mihi dixerat ore.

Sicut eram, fugio sine vestibus: altera vestes

ripa meas habuit. Tanto magis instat et ardet,

et quia nuda fui, sum visa paratior illi.

Sic ego currebam, sic me ferus ille premebat,

605ut fugere accipitrem penna trepidante columbae,

ut solet accipiter trepidas urgere columbas.

Usque sub Orchomenon Psophidaque Cyllenenque

Maenaliosque sinus gelidumque Erymanthon et Elin

currere sustinui, nec me velocior ille;

610sed tolerare diu cursus ego viribus inpar

non poteram, longi patiens erat ille laboris.

Per tamen et campos, per opertos arbore montes,

saxa quoque et rupes et, qua via nulla, cucurri.

Sol erat a tergo: vidi praecedere longam

615ante pedes umbram, nisi si timor illa videbat;

sed certe sonitusque pedum terrebat et ingens

crinales vittas adflabat anhelitus oris.

Fessa labore fugae ›fer opem, deprendimur‹ inquam,

›armigerae, Diana, tuae, cui saepe dedisti

620ferre tuos arcus inclusaque tela pharetra.‹

Mota dea est spissisque ferens e nubibus unam

me super iniecit: lustrat caligine tectam

amnis et ignarus circum cava nubila quaerit

bisque locum, quo me dea texerat inscius ambit

625et bis ›io Arethusa, io Arethusa!‹ vocavit.

Quid mihi tunc animi miserae fuit? anne quod agnae est,

siqua lupos audit circum stabula alta frementes,

aut lepori, qui vepre latens hostilia cernit

ora canum nullosque audet dare corpore motus?

630Non tamen abscedit; neque enim vestigia cernit

longius ulla pedum: servat nubemque locumque.

Occupat obsessos sudor mihi frigidus artus,

caeruleaeque cadunt toto de corpore guttae,

quaque pedem movi, manat lacus, eque capillis

635ros cadit, et citius, quam nunc tibi facta renarro,

in latices mutor. Sed enim cognoscit amatas

amnis aquas positoque viri, quod sumpserat, ore

vertitur in proprias, ut se mihi misceat, undas.

Delia rupit humum, caecisque ego mersa cavernis

640advehor Ortygiam, quae me cognomine divae

grata meae superas eduxit prima sub auras.“

Hac Arethusa tenus; geminos dea fertilis angues

curribus admovit frenisque coercuit ora

et medium caeli terraeque per aera vecta est

645atque levem currum Tritonida misit in urbem

Triptolemo partimque rudi data semina iussit

spargere humo, partim post tempora longa recultae.

Iam super Europen sublimis et Asida terram

vectus erat iuvenis: Scythicas advertitur oras.

650Rex ibi Lyncus erat; regis subit ille penates.

Qua veniat, causamque viae nomenque rogatus

et patriam, „patria est clarae mihi“ dixit „Athenae,

Triptolemus nomen; veni nec puppe per undas,

nec pede per terras: patuit mihi pervius aether.

655Dona fero Cereris, latos quae sparsa per agros

frugiferas messes alimentaque mitia reddant.“

Barbarus invidit, tantique ut muneris auctor

ipse sit, hospitio recipit somnoque gravatum

adgreditur ferro. Conantem figere pectus

660lynca Ceres fecit rursusque per aera iussit

Mopsopium iuvenem sacros agitare iugales.«

Finierat doctos e nobis maxima cantus;

at nymphae vicisse deas Helicona colentes

concordi dixere sono; convicia victae

665cum iacerent, »quoniam« dixit »certamine vobis

supplicium meruisse parum est maledictaque culpae

additis et non est patientia libera nobis,

ibimus in poenas et, qua vocat ira, sequemur.«

Rident Emathides spernuntque minacia verba:

670conantesque oculis magno clamore protervas

intentare manus pennas exire per ungues

adspexere suos, operiri bracchia plumis,

alteraque alterius rigido concrescere rostro

ora videt volucresque novas accedere silvis,

675dumque volunt plangi, per bracchia mota levatae

aere pendebant, nemorum convicia, picae.

Nunc quoque in alitibus facundia prisca remansit

raucaque garrulitas studiumque inmane loquendi.««