20 Lact. inst. 7, 20

1Post haec aperientur inferi et surgent mortui, de quibus iudicium magnum idem ipse rex ac deus faciet cui summus pater et iudicandi et regnandi dabit maximam potestatem. de quo iudicio et regno aput Erythraeam Sibyllam sic invenitur:

2ὁππότε δὴ καὶ τοῦτο λάβῃ τέλος αἴσιμον ἦμαρ,

εἰς δὲ βροτοὺς ἥξει κρίσις ἀθανάτοιο θεοῖο,

ἥξει ἑπ᾽ ἀνθρώπους μεγάλη κρίσις ἡδὲ καὶ ἀρχή. EPITOME 3 s.] c. 67, 3. AUCTORES 2] III 618. § 1. 5 s.] cf. Apocal. 20, 4 s. 7 ss.] III 741 s. EXPILATOBES 2] Sedulius (cf. Montefalconium ibid.). BHSPj 1 spondit P 2 GPTA S XGIPOIIQIHTA P, GXIPQN nO- INTA Sedulius 6GQN (sed N add. In) BP Sedulius, eefl (i. c. 0GQN ut vid.) S; θεῶ̩ defendit Struuius, ojmsc. I 89, cod. Begiomontanum, in quo eeQ, secutus et coni. verss. proximis 616. 619, sed OEWV verbis (§ 9) dii manu facti et cum douis suis mirabilibus postulatur erga de chriro poeta theon catacauthe sontae H in Sibyll. versus sic lpya. ό£ χειροποίητα πυρὸς ϕλογί πάντα πεσεῑται interpretatio lat. in B (in mg. na. 1) et P haec opera vero deorum manu facta conburentur, ap. Sedulium haec opera autem deorum humanis manibus facta exurentur 3 hinc usque ad finem paginae (fol. 174b) ANAPQ (infrapag. 648,8) multa renovavit m. recens in S resurgent HS, recte ? 4 cui] et cui P 5 et regnandi om. H 6 erythryam H, erytheam P 7 ΟΓΓΤΙΟΤЄ B δὴ] AAH S, om. codd. Sibyll. AABH BSP, om. codd. Sibyll. TGAOC S AICΜΙΟΝ P, aTfatov codd. Sibyll. Oppote decet ut olabete losdis monem ar H 8 as] IC B eh 8*] GICICAG S όł] Af; P BPOTOIC P ffct] HSei S, eZCI B, HS P; η̎ξη edd., sed cf. interpretat. lat. in BP veniet A0ANATQIO P θЄΟΙΟ B, eeoi S is debrotuso theoe hoc tantum H 9 M€- TAAH P KtAIj B, K P exiepanthropus megale chrisi hedechearce H pro verss. 7. 8 in codd. Sibyll. unus hic η̎ξει ὲπʼ ὰθρώπουςὰγαθοὺς μεγά- Aoto ϰατʼὰρχήν,cf. etiam u. 783 aurrj yap μεγάλοιο Oeou xptat; ὴ̕δὲϰαί ὰρχή; cf. Alexandrum, cur. post. ad III 741 interpretatio lat. in B (in mg. m. 1) et P haec cum vero et hic dies acceperit fatalem finem, in homines autem veniet iudicium inmortalis (imm- P) dei, veniet (ueniet et P) super homines magnum iudicium atque imperium ad loc. Sibyll. cf. Struuium, opusc. I 89

3deinde aput aliam:

ταρτάρεον δὲ χάος δείξει τότε γαῖα χανοῦσα

ἥξουσιν δὲ ἐπὶ βῆμα θεοῦ βασιλῆος ἄπαντες.

4et alio loco apud eandem:

οὐρανὸν εἱλίξω, γαίης κευθμῶνας ἀνοίξω,

και τότ᾽ ἀναστήσω νεκροὺς μοῖραν ἀναλύσας

καὶ θανάτου κέντρον. καὶ ὕστερον εἰς κρίσιν ἄξω,

κρίνων εὐσεβέων καὶ δυσσεβέων βίον ἀνδρῶν. AUCTORES 2 s.] VIII 241 s. 5 ss.] VIII 413 ss. BHSPj 1 aliam] aliam sibyllam B 2 TAPTAPOЄN B, quod si non a Sibyllist.a, at fortasse a Lactantio tamen scriptum recepi propter adsensum loci Constantini ad sanet. coet. c. 18, 4 (cf. supra ad pag. 646, 14 δίψωσιν), TAPTAPCON SP, ταρτάρεον codd. Sibyll. 61] T (f) A€ (T ante forameti minus certum) S, om. codd. Constantini ALE€I S, AGIZC P; ο̄είξει τότε cum Lactantio codd. Sibyll. HMQV, ο̄είξι ποτὲ codd. COHstantini; τότε οείξει rell. codd. Sibyll. r£A B, TAIA S tartareon dehaos dixiotegea hanus a H 3 HZOTCl B, ΗΞΟϒCΙΝ (CIN aut ex ON ut vid. H correxit aut fort. euanidum renovavit m. rec.) S B€.MA (€ expunct. et delet.) B BACLVHOC P; βασιλῆες codd. Sibyll. et Constantini, sed cf. supra § 1 rex, regnandi .. potestatem, regno et interpretat. lat. in BP AUAN- T€T B exus indo pile matheu basileus apantes H interpretatio lat. in B (in mg. m. 1) et P haec tartareum autem chaos ostendet C-dit P) tunc terra dehiscens (deh. om. P), venient (ueniet P) vero ad tribunal dei regis universi (un. OTIi. P) ad loco Sibyll. cf. Struuium, opusc. I 90 5 IAIZLJ B; είλίξω cum Lactantio cod. Sibyll. M, είλήξω HQV, είλίξι rtll. TAIHC P KsuOawva; avoiyo] KЄϒθΜΩ P ANTZQ B; àvol;w cum Lactantio codd. Sibyll. HMQV, avoffja rell. 6 hunc et proximum vers. om. codd. Sibyll. HltfQV xai τότ'] IUnOT P vexpobj] N€ B, NCKPOC P; ὰναστήσει νέϰυας codd. Sibyll. in quibus est hic versus ϰαταλύας codd. Sibyll. caetota naste sonec rumoerana nalys sas H 7 xat υ̋στερονom. P £t;] IC B α̎ξω Lact., η̋ξει codd. Sibyll. in quibus versus legitur, 1,;w Struuius, opusc. I 91, et Alexander, sed cf. interpret. lat. in BP ceta natu centron caeyste ronis crisin axo H 8 KPCINliN B, KPINON S; xpfvw codd. Sibyll. HQV, xplvw o' cod. M ut] K SP ΔϒCCЄBЄΩ S, ΔЄCCЄ- BCii P BILiN P, p{ov om. codd. Sibyll. HMQV ΛΝΑΡΩ̃ S, ΑΝΔΡΩ P crinoneus eboncedys sebeonbion andron H interpretatio lat. in B (in mg. m. 1) et Phrnc caelum voluam terrae intima. (terr. iut. om. P) aperiam et tunc resurgere faciam mortuos fatum resolvens ot stimulos mortis ac postea ad iudicium ducam iudicans piorum et inpiorum (imp- P) vitam virorum

5nec tamen universi tunc a deo iudicabuntur, sed ii tantum qui sunt in dei religione versati. nam qui deum non adgnoverunt, quoniam sententia de his in absolutionem ferri non potest, iam iudicati damnatique sunt, sanctis litteris contestantibus non resurrecturos esse inpios in iudicium. 6iudicabuntur ergo qui deum scierunt et facinora eorum id est mala opera cum bonis conlata ponderabuntur, ut si plura et gravi(or)a fuerint bona iustaque, dentur ad vitam beatam, si autem mala superaverint, condemnentur ad poenam. 7hic fortasse dixerit quispiam: 'si est inmortalis anima, quomodo patibilis inducitur ac poenae sentiens? si enim ob merita punietur, sentiet utique dolorem atque ita etiam mortem: si morti non est obnoxia, ne dolori quidem: patibilis igitur non est.' huic quaestioni sive argumento a Stoicis ita occurritur: 8animas quidem hominum permanere nec interventu mortis in nihilum resolvi, sed eorum qui iusti fuerint puras et inpatibiles et beatas ad sedem caelestem, unde illis origo sit, remeare vel in campos quosdam fortunatos rapi, ubi fruantur miris voluptatibus, 9impias vero, quoniam se malis cupiditatibus inquinaverint, mediam quandam gerere inter immortalem mortalemque naturam et habere aliquid inbecillitatis ex contagione carnis, AUCTORES 5] Ps. 1, 5 (LXX) Sti TOJTO oux ἀ̕νϰστήσονται Ol aae- ' βεῑς ὲν ϰρίσει. BHSPJ 1 adeo] ab eo P ii edd., hi BH, om. SP, recte ? 3 de his in edd., dei. sine B, deis his in H, ds his in S absolutione BS ferre S 4 iam B3H, vam Bl, om. SP 5 esse om. S 8 graviora Heumannus (Bucllcmannus conparat Ouid. Met. X V 33), gravia C, quod non referetidum est ad usum illum a Sitwlio, Die lokalen Verschiedenheiten der lat. Sprache, pag. 101 ss. descriptum; cf. infra pay. 652,3 iustaque dentur] iustificentur S 10 patibilis (alt. i ras. ex u) B 11 ad HP poena (a in ras. ex e ? wi. 2) B, poenam P 12 etiam ita 8 13 ne] nec S dolore H patibilis (alt. i ras. O ex u) B, partibilis II, patibilisque 8 14 a Stoicis] stoicis (corr. m. 3) P 15 iuteruentum Pl, m del. P3 16 resolui* (s ? er.) B sed] se et H fuerint edd., fuerunt (fuer S) C inpartibiles H 18 quosdam om. P fruantuWiViris (r ? s. I. er., m add. et iris e.c . ris corr. m. 1 ut vid.) B 19 impias Heumannus, impios C, impiorum Walchius 20 inter in mfJ. H2 immortalem mortalelllque] mortalem (add. m. 2) immortalemque B, immortalemque H 21 ante ex contagione hoc ex contactis, sed del. m. 1 P contagio (g ex c H1) HS, recte ? cf. Mar. Victorin. pag. 25, 10 K. cuius desideriis ac libidinibus addictae ineluibilem quendam fucum trahant labemque terrenam: quae cum temporis diuturnitate penitus inhaeserit, eius naturae reddi animas, ut si non extinguibiles in totum, quoniam ex deo sint, tamen cruciabiles fiant per corporis maculam, quae peccatis inusta sensum doloris adtribuit. 10quam sententiam poeta sic explicavit:

quin et supremo cum lumine vita reliquit,

non tamen omne malum miseris nec funditus omnes

corporeae excedunt pestes, penitusque necesse est

multa diu concreta modis inolescere miris.

ergo exercentur poenis veterumque malorum

supplicia expendunt.

11haec propemodum vera sunt. anima enim cum divortium fecit a corpore, est, ut ait idem poeta,

par levibus ventis volucrique simillima somno,

quia spiritus est et ipsa tenuitate inconprehensibilis, sed nobis, qui sumus corporales, deo autem, cui subiacet posse omnia, conprehensibilis.