5 Lact. inst. 4, 5

1Nunc, quoniam docui sapientiam et religionem non posse diduci, superest ut de ipsa religione ac sapientia disseramus. 2sentio quidem quam sit difficilis de rebus caelestibus disputatio, sed tamen audendum est, ut inlustrata veritas pateat multique ab errore atque interitu liberentur, qui eam sub velamine stultitiae latentem aspernantur ac respuunt. 3sed priusquam incipiam de deo et operibus eius dicere, pauca mihi de prophetis ante dicenda sunt, quorum testimoniis nunc uti necesse est: quod in prioribus libris ne facerem temperavi. 4ante omnia qui veritatem studet conprehendere, non modo intellegendis prophetarum vocibus animum debet intendere, sed etiam tempora per quae quisque illorum fuerit diligentissime requirere, ut sciat et quae futura praedixerint et post quot annos praedicta conpleta sint. 5nec difficultas in his colligendis inest ulla. testati sunt enim sub quo quisque rege divini spiritus 6fuerit passus instinctum, multique scriptores libros de temporibus ediderunt initium facientes a propheta Moyse, qui EPITOME 8 s.] c. 37,1. BRHSPV] 1 *is (Ti er.) R frigluraverit (1g m. 1 vel 2) B 3 dominus] deus H nuncupandus est H 4 ac necis veram] necisue V et] ac P 5 est om. V dominum] deum HP 6 et] aut H 8 num B 9 diuelli B ex c.2,6, deduci RHP1, de- in di- corr. P3 ut om. P rdeł Sif 11 audiendum V pait,eat B3 12 atque] atque ab H, ab P 14 eius om. P mihi pauca S 15 sunt om. B testimoniaSi V2 16 rlibrisl P* ne facerem] facere B nec (exp. m. 2) V temperari V 17 conprehendere] cognoscere B intellegend;i)s B, intellegendo V1 19 'quae' P3 fuit R iuquirere B, requisita cognoscere R 20 predixerit P1 V1, -int corr. P3F2 quod BHP1 (corr. P'J) V 21 nec difficultas om. Viis R 22 divinis H 23 instinctu S multi*que (s er.) R scriptores FasiUlius, scriptos C (nisi qtiod scribtos RH) 24 moyse SP, moysen sic BH, mose R, mse sic V quo P1, corr. P3 Troianum bellum nongentis fere annis antecessit. is autem cum per annos quadraginta populum rexisset, successorem habuit Iesum, qui septem ac viginti annis tenuit principatum. 7exinde sub iudicibus fuerunt per annos trecentos septuaginta. tum mutato statu reges habere coeperunt. quibus imperium tenentibus per annos quadringentos quinquaginta usque ad Sedeciae regnum obpugnati a rege Babylonio captique Iudaei diuturnum servitium pertulerunt, donec septuagesimo post anno Cyrus maior terris ac sedibus suis redderet, qui per idem tempus in Persas suscepit imperium quo Romae Tarquinius Superbus. 8quare cum omnis temporum series et ex Iudaicis et ex Graecis Romanisque historiis colligatur, etiam singulorum prophetarum tempora colligi possunt; quorum sane ultimus Zacharias fuit, quem constat sub Dario rege, secundo anno regni eius octavo mense cecinisse. adeo antiquiores etiam Graecis scriptoribus prophetae reperiuntur. 9quae omnia eo profero, ut errorem suum sentiant qui scripturam sacram coarguere nituntur tamquam novam et recens fictam, ignorantes A UCTORES 18.] cf. Theophil. ad Autolyc. 131 G (139 A). 14 (ultimus)] cf. Theophil. 132 D. 14 ss.] cf. Zach. 1, 1.. BRHSPVJ 1 noogentis] nungentis BV, . DCCCC S, septingentis RHP edd. plerique; illud recepi conl. loco Theophili (cf. Lact. I 23, 2) 131 C ω̄στε ϰαὶ ix τούτων twv ὰναγραϕῶν δείϰνυσθαι προγενέστερον εὶ́ναι τὸν Μωσῆν xatl touj ouv autw ὲναϰοσίους i) ϰαὶ χιλƖους ὲνιαυτοὺς zpb tou 'Ιλιαϰου̃ πολέμου; cf. Tertull. Apol. c. 19 (pag. 190) (Moses annis) mille circiter cladem Priami antecedit fere] f,ac,ere S7 annos V *is (h er.) P 3 iesun V septem ac viginti BHV, septem ac XX R, VII et XX SP; semper fere variant codices in scribendis numeris. aut post priucipatum excidisse Iudaeorum existimo aut Iudaei post exinde 4 CCCLXXX H 5 tum] et B tenentibus imperium H 6 quadringentoslf//t V sedeciae B, se'de'ciae PJ, sedecia Rx, sedechiae R1 (Ti s. l.) HSV, sed chi s. l. F1 7 oppugnanti P1, alt. n del. P2 capti B, captivique S Iudaei haud scio an eiciendum 8 septuagensimo Par (n expunx. m. 1?) V postea H 9 annos S cyrus, H2 post maior hoc captiuos iudaeos (iuda'e'os B3, sic saepe) BRHPV, omisi cum S 10 persis Raf V, persidis H 11 quare cum] qua regum V 12 iudaeis B ex om. H graegis R, caecis V colliguntur B 13 possent V sane] tamen P 14 za,c,carias B3, zaccharias RV sub] cum P 15 adeo] ad haec S, om. V antiores V 16 gregis H, gre*cis F 17 refero B sentia'n't B7 sanctam BH 18 nitutatur VJ re*ens (g er., c m. 2) R ignorant Y ex quo fonte religionis sanctae origo manaverit. 10quodsi quis collectis perspectisque temporibus fundamentum doctrinae salubriter iecerit, et veritatem penitus conprehendet et errorem cognita veritate deponet.