14 Lact. inst. 3, 14

1Rectius itaque Lucretius, cum eum laudat qui sapientiam primus invenit, sed hoc inepte, quod ab homine inventam putavit: quasi vero illam alicubi iacentem homo ille quem laudabat invenerit tamquam tibias ad fontem, ut poetae aiunt. 2quodsi repertorem sapientiae ut deum laudavit – ita enim dicit:

3tamen non erat sic laudandus deus, quod sapientiam invenerit, sed quod hominem fecerit qui posset capere sapientiam: minuit enim laudem qui partem laudat ex toto. 4sed ille ut hominem laudavit, qui tamen ob id ipsum deberet pro deo haberi, quod sapere invenerit: nam sic ait:

5unde apparet aut Pythagoram voluisse laudare, qui se primus ut dixi philosophum nominavit, aut Milesium Thalen, qui de rerum natura primus traditur disputasse. 6ita dum hominem 21 ut diii] c. 2, 6. AUCTORES 7] cf. Ouid. Fast. VI 701-703. 10 ss.] Lucr. V 6 ss. 18 s.] ibid. 50 s. BRHPVJ 1 is R, h*is (1 er.) P vita constare B 2 posset B in quibus bis P1, prius del. P3 3 sunt om. V 4 eum om. H 5 hoc] in eo B 6 illicubi H 7 invenit H tibias] vas P 10 opin*or (1 er.) P immortali P creatus H 11 sicut H 12 dicendu* (B er.) sic B est'! P inclute (corr. m. 2) V, inclyte BRHP cum codd. Lucr. Memmi] me in mi H 13 site1 B1 14 possit P 17 nam om. H 19 numero diuum C cum codd. Lucr. dignari verum esse H dignari eresse* (^ m. 2, t er.) V 20 post Pythagoram add. eum VoVcmannus, obseru. misc. 1872 pag. 13 21 philosophorum BH, fllosofu* (u er.) V melisium V talem H 22 naturi Cx er.) B traditur] dicitur B ita] S; (i. e. Sed) in ras. V2, quaerit extollere, rem ipsam depressit: non est enim magna, si ab homine potuit inveniri. 7verum potest ut poetae dari venia. at ille idem perfectus orator, idem summus philosophus, ne Graecos reprehendam quorum levitatem semper accusat et tamen sequitur, ipsam sapientiam, quam alias donum, alias inventum deorum vocat, poetice figuratam laudat in faciem. graviter etiam queritur extitisse aliquos qui eam vituperarent. 8quisquamne inquit vituperare vitae parentem et hoc parricidio se inquinare audet et tam inpie ingratus It esse? 9nos ergo, Marce Tulli, parricidae sumus et insuendi iudice in culleum, qui philosophiam negamus parentem esse vitae, 10an tu, qui adversus deum tam inpie ingratus es, non hunc cuius effigiem veneraris in Capitolio sedentem, sed illum qui mundum fecit hominemque generavit, qui sapientiam quoque ipsam inter cetera caelestia sua beneficia largitus est? magistram tu virtutis aut parentem vitae vocas? ad quam si quis accesserit, multo sit incertior necesse est AUCTORES 5 s.] Tusc. I 26,64 (cf. Acad. I 2, 7). 8] ibid. V 2, 6. 16 magistram virtutis] cf. magistram morum et disciplinae c. 13, 15. B(G)BHPVJ 1 quaerit (t in ras. ex s ? fl.. 3) B *non (i er.) B 2 homine (e ex i m. 2) V poete (om. ut) dari venia* (m er.) potest H 3 veniam P1, m del. P3 ille (e in ras. ex a ? m. 3) B idest V1, in mg. i idem V1 alt. ideta1 FJ filosofos V1 4 ne] et B grare'cos BS repraehend*it (a er.) B levitatem Px, corr. P3 5 donum] deum B 6 ex inventum hoc inventu* B2, inventum B3 poetic*e (a er.) vocat B vo-. I oit cantIII (corr. m. 2) V poeticae figuratum H 7 etiam om. H quaeritur BHaTPl (a ckl. P3) V eos vituperent H 8 quisquamne vituperare] vituperare quisquam codd. Cic. vituperare om. P 9 * * (se er.) inquinare se B audet B cum codd. Cic., audeat cett., quod vix dubito quin Lact. scripserit tam f ~ er.) V 10 – 218,1 distinxi, edd. sic (12) vitae? an – (15) largitus est, [uel (13) non – (16) est uncis inclus.] – (16) vocas, -(218,1) fuerit? summus (exp. m. al.) P 11 cutleum PY negamus in mg. V3 12 diversum B', adversum B3 tantam P1, tan del. B3 13 es om. PV, sed 2 litt. incert. eras. V veneratis Bt, corr. B3, venerari R 14 illi H1 15 qucq:1 P1 16 magistram tu] magistratum B, magistram P aut (a add. m. 3) B voces P a [U](oc)[e]s ad incipit codicis G pag. 55 (96), cuius in verss. 1-3. 20. 22 pleraque legebantwr 17 quem B quam prius fuerit. 11cuius enim virtutis? quae ipsa ubi sita sit, adhuc philosophi non expediunt. cuius vitae? cum ipsi doctores ante fuerint senectute ac morte confecti quam constituerint quomodo vivi deceat. cuius veritatis indagatricem profiteri potes, qui saepe testaris, cum tanta multitudo fuerit philosophorum, sapientem tamen extitisse adhuc neminem ? quid ergo te magistra illa vitae docuit? 12an ut potentissimum consulem maledictis incesseres eumque hostem patriae venenatis orationibus faceres? sed omittamus illa quae possunt excusari fortunae nomine. 13studuisti nempe philosophiae et quidem sic, ut nullus umquam diligentius, quippe qui omnes cognoveris disciplinas, sicut ipse gloriari soles, eamque ipsam Latinis litteris inlustraveris imitatoremque te Platonis ostenderis. 14cedo igitur quid didiceris aut in qua secta veritatem deprehenderis. in Academia scilicet, quam secutus es, quam probasti. 15at haec nihil docet nisi ut scias te nihil scire. tui ergo te libri arguunt, quam nihil a philosophia disci possit ad vitam. haec tua verba sunt: mihi autem AUCTORES 4] cf. pag. 215,14. 5] sententiam ex memoria loci or. 5, 18 (de or. I 21, 94) 'disertos ait se vidisse multos, eloquentem omnino neminem' natam esse conicio. 7 magistra vitae] cf. magistra morum et disciplinae c. 13, 15; praeterea c. 15,10. 12 sicut – soles] cf. de nat. deor. I 3, 5 s.; de divin. II 1 al. eamque – inlustraveris] cf. Acad. I 1, 3; Tusc. 11,1. 16 s.] cf. Cic. de nat. deor. I 7, 17 ab eodem – didicistis. 18] Acad. poster. frg. 32. B(G)RS(a 6)HPV] 1 primum BG fuerit cuius] fuerit fuerit V sita] sit 1 te autB, om. Rl, sit an R2 2 an expediuemnt ? 3 constituerit (sic corr. m. 2) V 4 vivere ex vivi sic R71 doceat V1 post deceat s. I. aut P3 5 potest BarRarII 6 a pientem tamen denuo incipit S (rol. 62x) extitisrse' P adhuc extitisse SH 7 quirdl V1 magistra sac, – del. tn. 1 ? 8 potissimum B ingessereeumque (g ex c m. 2, eum in ras. ex sem ? m. 3) B 9 |||oratιο̎̎n̎ι̎bus (oni in ras. ex eodem oni ? m. 3, s. I. aliquid add. m. 2, nunc er.) B illam P 10 excusare V1 stud*usti* ex studiustis B 11 et * quidem sic ut] sic S, nomine sicut H 12 rqui' 1D omnis Rl V1 sic S ipse om. P 13 te1 H3 14 ad cedo in mg. cedo significat dic m. post. R et dixeris H in om. SH 15 defenderis H 16 at] ad (sic corr. m. 2) R, et S 18 disxii B1 disci posci possit H mihi] vihil mihi R AUitem V1 non modo ad sapientiam caeci videmur, sed ad ea ipsa quae aliqua ex parte cerni videantur, hebetes et obtunsi. 16si ergo philosophia vitae magistra est, cur tibi ipse caecus et hebes et obtunsus videbare, quem oportuit illa docente et sentire et sapere et in clarissima luce versari? 17at quam confisus fueris philosophiae veritate, docent ad filium conposita praecepta, quibus mones philosophiae quidem praecepta noscenda, vivendum autem esse civiliter. quid tam repugnans dici potest? 18si noscenda sunt praecepta philosophiae, ideo utique noscenda sunt, ut recte sapienterque vivamus, vel si civiliter vivendum est, non est igitur philosophia sapientia, siquidem melius est civiliter quam philosophe vivere. 19nam si sapientia est quae dicitur philosophia, stulte profecto vivet qui non secundum philosophiam vivet: si autem. non stulte vivit qui civiliter vivit, sequitur ut stulte vivat qui philosophe vivit. tuo itaque iudicio philosophia stultitiae inanitatisque damnata est. 20idem in Consolatione id est in opere AUCTOBES 7] Epist. ad M. filium ex lib. inc. frg. 2. B(G)BSHPVJ 1 videntur H 2 alia H cerni videantur] cernuutur H videntur B haebetes B1, a del. B3, sic saepe, habetes Rl, habet est, om. et V a (Bet)es et obtunsi incipit codicis G pag. 56 (95) paene tota lecta 3 obturnlSi R, obtunsi, sed n del. m. 3 P magistraest (st add. m.2) V 4 obtunsus (exp. m. 1?) P videbaris B videbar. equae (om. quem) H et quem G 5 docentem B cliai*rissima V7 6 conse [fi]s(su)[s] G, confessus R, confysus (corr. m. 3) P veritatem RP, veritati H 7 p*cepta (a er., c ex i) V quifo:' B3 quiidemj V1 9 si om. B praecepta – noscenda sunt om. P 10 utque G 11 vel si civi- Uter vivendum est om. P est non om. G 12 melius est] est maius BG philosophe f-fe B) BP, filosofiae G, filosofiae (corr. m. 2) R, philosophif S, Ice philosophae H, filosofe (corr. m. 2) V 13 quae] illa quae H 14 prouecto S vivit P qui non – stulte vivit om. P non secundum philo-. sophiam] civiliter H philosophia S sic S 15 non stulte] sapienter H stultae G vivet utroque loco pro vivit BG H post civiliter vivit hoc si autem sapienter vivet qui civiliter vivet S vivat] vivit V 16 philosophe e (6- et -fe B) BP, filosofiae (corr. m. 2) R, philosophie S, philosophae H, ice a filosofe (corr. m. 2) V vivet BG philosophie (e lin. del. et corr. m. 3) P inanitatisquę (» add. m. 2) V non ioculari hanc de philosophia sententiam tulisti: sed nescio a qui nos teneat error ac miserabilis ignoratio veri. ubi est ergo philosophiae magisterium aut quid te docuit illa vitae parens, si verum miserabiliter ignoras? 21quodsi haec erroris ignorationisque confessio paene invito tibi ab intimo pectore expressa est, cur non tibi verum fateris aliquando, : philosophiam, quam tu nihil docentem in caelum laudibus extulisti, magistram virtutis esse non posse?