8 Lact. inst. 1, 8

1His igitur tot ac tantis testibus conprobatur unius dei potestate ac providentia mundum gubernari, cuius vim maiestatemque tantam esse dicit in Timaeo Plato, ut eam neque mente concipere neque verbis enarrare quisquam possit ob) nimiam et inaestimabilem potestatem. 2dubitet vero aliquis an quicquam difficile aut inpossibile sit deo, qui tanta tamque mirifica opera providentia excogitavit, virtute constituit, ratione perfecit, nunc autem spiritu sustentet, potestate moderetur, inexcogitabilis ineffabilis et nulli alii satis notus quam sibi? 3unde mihi de tanta maiestate saepius cogitanti qui deos colunt interdum videri solent tam caeci, tam incogitabiles, tam excordes, tam non multum a mutis animalibus differentes, qui credant eos qui geniti sint maris ac feminae coitu aliquid maiestatis divinaeque virtutis habere potuisse, cum Sibylla Erythraea dicat:

4quod si est verum, sicuti est, apparet Herculem Apollinem Liberum Mercurium Iovemque ipsum cum ceteris homines EPITOME 1-5] c. 6, 1. 10-15] c. 6, 2. 4. AUCTOIiES 3] p. 28 C (cf. Minuc. Fel. c. 19,14). 16 s.] frg. II 1 s.; cf. Theopbil. ad Autol. 113 B. BRSHMpPV] 1 ac tautis] tantisque B 2 mundum om. S 3 tim⌜e⌝o H2 ea HM 4 mentem PV 6 quidquam (corr. m. 2) R, sic saepe 7 tanta tamque] tanta tam M, tantamque Pac (corr. P1?) V 8 perficit. P1, corr. PJ u sps (corr. m. 1 ?) P, sps V sustentet et HM 9 ineffabilis om. HM 10 maiestate] potestate sic V cogitavi S 11 tam ante incogitabiles] quam V1, in ras. corr. V2 12 a om. PV mutis om. M 1:3 sunt HM 14 divinae HM 15 dicit B 16 ΔϒΝΑΤЄ B, AIMAI P ANOPOC Bl (corr. B3). om. R 17 MЄPON BI, 0 in Q corr. B3, ΜЄΡΩΝ P MIITPAC (corr. m. 3) B, om. R, MCTPAC P te Oso; om. B, OBCOC R TCTfnUMCNlOC B', I dcl. B3, TЄΤϒΤΓΩΜЄNOC R, TЄΤϒΠΟΜЄΝΟC P ЄΙΝΑΓ R, ЄΙΝΑΓ P ΟΥΑΥΝΑΤΑΙΑΡΌCЄΑΝΡΩΝΜΙΗΡΑC TЄΓΥΠΩЄΜЄΝΟCIAITЄ θЄΌC S udyna* (litt. er. in H) eandyna emeron metbpra stet heostypomenosine HM, nisi quod litterae aliter in verba coniunctae sunt in M interpretationem lat. in mg. add. B3, eadem fere in S 19 liber*um B ipsam quoque iouem S, ipsumque iouem HM ⌜i⌝psum (Ip m. 1 vel 2) B fuisse, quoniam sunt ex duobus sexibus nati. 5quid est autem a deo tam remotum quam id opus, quod ipse ad propagandam subolem mortalibus tribuit et quod sine substantia corporali nullum potest esse? dii ergo si sunt inmortales et aeterni, quid opus est altero sexu – nimirum ut generent? ipsa progenie quid opus est, cum successione non egeant qui semper sunt futuri? 6nam profecto in hominibus ceterisque animantibus diversitas sexus et coitio et generatio nullam habet aliam rationem nisi ut omnia genera viventium, quoniam sunt condicione mortalitatis obitura, mutua possint successione servari, deo autem, qui est sempiternus, neque alter sexus neque successio necessaria est. 7dicet aliquis ut habeat vel ministros vel in quos possit ipse dominari.' quid igitur sexu opus est feminino, cum deus, qui est omnipotens ut vocatur, sine usu et opera feminae possit. 8filios procreare? nam si quibusdam minutis animalibus id praestitit, ut sibi e foliis natos et suavibus herbis ore legant, cur existimet aliquis ipsum deum nisi ex permixtione sexus alterius non posse generare? illos igitur quos inperiti et insipientes tamquam deos et nuncupant et adorant, nemo est tam inconsideratus quin intellegat fuisse mortales. 'quomodo ergo' inquiet aliquis 'dii crediti sunt?' nimirum quia reges maximi ac potentissimi fuerunt, ob merita virtutum suarum aut EPITOME 1-12] c. 6, 2 s. 18 – 31, 2] c. 6, 4. AUCTORES 16] Verg. Georg. IV 200 s. BRSHMPPVJ 1 ex om. B 2 id opus] corpus HM propagandum P 3 sobolem SMPV, sic saepius codd. excepto B 4 diirsl (s m. rec.) S, diis P edd., Dii (pr. i ex c) V sunt] sunt dii PV et om. PV 5 quod V1 altero sexu] sexu (s. 1. m. 1) altero (s. I. m. 3) B nimirumquid opus est om. B', in mg. add. B3 generent' B (i. c. B3) 7 omnibus S ceterisque** B animalibus R 8 rationem] generationem S 9 condicioni R1; an condicionem scribendum ? 10 seruare M 11 necesaria Pac V 12 dicit HM habeant S 13 domari M 14 qui] si quis HM omnia potens B ut vocatur om. B edd., sed cf. V17, 2 sapiens-uocabatur ut] reV S2 faeminae (pr. a add. m. 3) B, femininae M, feminę∗∗ (p ex i m.2, na ? er.) P 16 Colis H e] ertl R2 20 qui non HM, quiw V7 intellegant (alt. n in eras. eodem n ? B3) BH, i⌊n⌋tellegat F2 21 crediti] creati R 22 ⌊ob⌋ B* numerum V munerum aut artium repertarum, cum cari fuissent iis quibus inperitaverant, in memoriam sunt consecrati. quod si quis dubitat, res eorum gestas et facta consideret, quae universa tam poetae quam historici veteres prodiderunt.